Tien adviezen voor een toekomstig Vlaams gezondheids(zorg)beleid
Hoewel ons gezondheids(zorg)systeem het zeker niet slecht doet ten opzichte van vele andere landen, is er nog heel wat ruimte voor verbetering. Een verdere defederalisering van het gezondheidsbeleid is daarbij noodzakelijk, maar niet voldoende. Dat is de boodschap van de Vlaamse Gezondheidsraad (VGR) in een nota over de toekomst van het Vlaamse gezondheidsbeleid. De volledige bevoegdheid over het gezondheidsbeleid geeft Vlaanderen de kans om een aantal noodzakelijke hervormingen efficiënt door te voeren. Die zijn nodig om voor alle inwoners een optimaal niveau van welzijn en gezondheid te bereiken.
In een uitgebreide nota aan Vlaams minister van Volksgezondheid, mevrouw Inge Vervotte, brengt de VGR de toekomstige uitdagingen van een Vlaams gezondheidsbeleid in kaart en formuleert ze tien concrete adviezen. De klemtoon van de tekst ligt op de eerstelijnsgezondheidszorg. De adviezen zijn geen kant-en-klare recepten maar een uitnodiging tot verder debat met het oog op beleidsvorming.
Uitgaan van waarden en doelstellingen
Vlaanderen moet de overkoepelende waarden van haar gezondheidsbeleid verduidelijken. Die waarden houden volgens de VGR in dat de aangepakte gezondheidsproblemen én hun oplossingen relevant moeten zijn, en dat die oplossingen kwaliteitsvol, doeltreffend en kosteneffectief moeten zijn. Ook de toegankelijkheid van een dergelijke zorg moet voor alle Vlamingen worden gegarandeerd.
Aan die overkoepelende waarden moeten nog meer dan vandaag concrete gezondheidsdoelstellingen worden gekoppeld. Wat wil men bereiken en tegen wanneer? Hoeveel minder hartaandoeningen? Hoeveel minder sterfte door kanker? De doelstellingen moeten tijdsgebonden, meetbaar, haalbaar, maatschappelijk aanvaard en wetenschappelijk onderbouwd zijn.
Aandacht voor preventie en gezondheidsbevordering
Verder moeten preventie en gezondheidsbevordering meer aandacht krijgen. Dat kan alleen door de verschillende beleidsdomeinen beter te laten samenwerken. Een mogelijke piste hierbij is de opmaak van een gezondheidseffectenrapport bij beleidsmaatregelen in sectoren zoals milieu, verkeer, wonen en onderwijs.
Betere afstemming en aandacht voor de lokale context
De VGR onderstreept het belang van een betere afstemming in het beleid. In de eerste plaats moeten het welzijns- en gezondheidsbeleid beter op elkaar worden afgestemd. Bij mensen met gezondheidsproblemen zou er aandacht moeten worden besteed aan hun sociale toestand. Omgekeerd moeten ook de gezondheidsgevolgen van sociale problemen worden aangepakt. Dat veronderstelt een duidelijke organisatie van de instroom in de gezondheids- en welzijnszorg en een vlotte communicatie tussen beide sectoren.
Ook moeten preventie en genezing beter op elkaar afgestemd worden. Dat betekent dat zodra zich een vraag naar zorg voordoet, ook automatisch het preventieraderwerk in werking treedt en dat voorzieningen die zorg aanbieden, een actieve bijdrage moeten leveren aan ziektepreventie en gezondheidsbevordering.
Gezondheidsbevordering moet overigens nog meer inspelen op de lokale context. De Vlaamse overheid moet daarom steden en gemeenten stimuleren om gezondheid tot een expliciet aandachtspunt voor lokale besturen te maken. Door te vertrekken van de specifieke gezondheidsproblemen van een bepaalde buurt zijn meer gerichte interventies mogelijk. Een schepen van gezondheid zou hier op gemeentelijk vlak een aanspreekpunt kunnen zijn.
Solidaire financiering
Op het vlak van de financiering van de stijgende gezondheidszorguitgaven stelt de VGR voor om alternatieve financieringsbronnen te onderzoeken, bijvoorbeeld de invoering van een vermogensbelasting of financiering uit btw-inkomsten. Voor die bronnen kunnen worden aangesproken, moeten ze worden getoetst op hun haalbaarheid, rechtvaardigheid en solidariteit. Die toets is overigens ook essentieel voor het debat rond privatisering en vermarkting van de zorg. Als men in de toekomst een solidair gezondheidszorgsysteem wil behouden binnen een federale staat, zal men zo veel mogelijk kosteneffectieve interventies publiek moeten blijven financieren.
Voor de ambulante sector dient er ook geleidelijk aan een herschikking te gebeuren in de richting van meer globale, doelgerichte en kwaliteitsgerichte financieringsmechanismen.
De genoemde adviezen kunnen veel beter gerealiseerd worden met een verdere defederalisering van het gezondheidsbeleid met het behoud van een solidaire verwerving en verdeling van de middelen, op basis van objectieve behoeften.
De volledige nota 'De toekomst van het gezondheids(zorg)beleid in Vlaanderen, met bijzondere aandacht voor de eerstelijnsgezondheidszorg' is beschikbaar op http://www.wvc.vlaanderen.be/vgr .
Over de Vlaamse Gezondheidsraad
De Vlaamse Gezondheidsraad verleent advies aan de Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement over alle gezondheidsaangelegenheden. Daartoe volgt de VGR het gezondheidsbeleid en de ontwikkelingen inzake gezondheid en toetst ze die aan de gezondheidsstatus van de bevolking. Hierbij heeft de VGR oog voor nieuwe behoeften. Daarnaast evalueert de VGR het aanbod van de verzorgingsvoorzieningen en formuleert ze voorstellen voor de verdere ontwikkeling ervan.
Voor meer informatie kunt u terecht bij:
Dhr. Prof. dr. Lieven Annemans
Tel.: 0476 24 11 44
Vlaamse overheid