21 juni 2006
Groenendaal passende locatie voor Gildepoortje
Enkele jaren geleden, bij de start werkzaamheden Hoochwoert is het
Gildepoortje afgebroken en voorlopig opgeslagen in afwachting van een
nieuwe locatie. Dit rijksmonument, dat ooit een onderdeel was van het
Gildehuis dateert uit de 16^e eeuw. In de afgelopen jaren is steeds
gezocht naar een passende locatie zo dicht mogelijk bij de
oorspronkelijke plaats aan de Hoge Woerd. Deze is nu gevonden aan de
Groenendaal.
De locatie aan de Groenendaal
Hoewel de locatie aan de Groenendaal nu nog een parkeerterrein is, is
het de bedoeling dat ook hier gebouwd gaat worden. Schuin over dit
perceel loopt een vroeger gelegen pad naar de Petruskerk. Misschien is
het mogelijk dit pad in ere te herstellen bij de uitwerking van het
bouwplan. Het Gildepoortje zal een onderdeel gaan vormen van de
gevelwand in het toekomstig bouwplan. Op deze wijze krijgt de poort
een volwaardige gebruiksfunctie. Het monument wordt in zijn context
geplaatst en het vergroot de historische waarde van het verdwenen pad
naar de kerk.
Een lange zoektocht
Nu de locatie eenmaal is vastgesteld eindigt een lange zoektocht. Om
het monument recht te doen moet de locatie aan een aantal eisen
voldoen. De ideale locatie bevind zich in de buurt van de
oorspronkelijk locatie, waarbij het poortje een onderdeel moet zijn
van een straatwand en het zijn functie als toegangspoort behoudt.
In de afgelopen periode zijn o.a. de volgende locaties kritisch
bekeken:
- Als toegangspoort van de grote zaal van
Concordia aan het Kerkplein. Na overleg met de brandweer bleek dat de
poort te smal was om bij brand in de zaal een verantwoorde vluchtroute
te kunnen garanderen.
- Als poort van het speelterrein Willemshof. De
poort zou hier een moderne stalen omlijsting krijgen en als
zelfstandig kunstwerk fungeren. Het Gildepoortje werd in deze
toepassing onvoldoende in zijn context gebracht. Ook de relatie met de
omgeving was onduidelijk.
- Als afscheiding van de kerktuin naast de
Petrustoren. In deze toepassing zou de poort de zichtlijn van het
Romeins Castellum verstoren.
- Als poort van de kerktuin tussen het
stadsmuseum en Petruskerk. Hier zou het Gildepoortje onbedoeld een
koppeling maken tussen het gotische stadsmuseum en de middeleeuwse
Petruskerk. Uit cultuurhistorisch oogpunt ongewenst. Het 16^e eeuwse
poortje heeft geen enkele relatie met deze monumenten uit een heel
andere bouwtijd.
Opgenomen in een bouwplan aan de Groenendaal voldoet deze locatie wel
aan de gestelde eisen.
Historie van het Gildepoortje
Het is niet voor het eerst dat het Gildepoortje verhuist.
Oorspronkelijk was deze poort een onderdeel van het middeleeuwse Sint
Nicolaas Gildehuis. Dit Gildehuis stond op de Hoogewoerd. In die tijd
werd deze straatnaam nog niet gebruikt. Alle huizen lagen eenvoudig
after de Kerck.
Rond 1576 werd het Gildehuis afgebroken, waarbij alleen de poort
overeind bleef. Omstreeks 1594 werd op deze plaats een nieuw huis
gebouwd met daarnaast een overdekte gang naar het stederff. Voor deze
gang is het poortje waarschijnlijk gebruikt.
Op dit stederff werd later de Hervormde pastorie gebouwd. Het
patronaatsgebouw werd weer op de plaats van de pastorie gebouwd. Later
is dit in gebruik genomen door de A&P-supermarkt.
In 1977 is de poort enkele meters verplaatst naar een nieuw te bouwen
pand aan de Kazernestraat. De poort deed hier dienst als verbinding
tussen het Kerkplein en de Kazernestraat. Besloten werd voortaan de
naam Gildepoortje te gebruiken. In 1989 is het Gildepoortje opgenomen
in het register van Rijksmonumenten.
In 2002 is het Gildepoortje voorzichtig van zijn plaats gehaald in
verband met de stadsvernieuwing rond het Kerkplein. Sindsdien staat
het poortje opgeslagen op het Stadserf. Met de herplaatsing aan de
Groenendaal krijgt het Gildepoortje weer zijn terechte plaats in het
stadscentrum terug.
Gemeente Woerden