Ingezonden persbericht


PERSBERICHT

Nieuwe tentoonstelling in het Zeeuws maritiem muZEEum

Verborgen ruimte, de ontdekking van ondergrondse architectuur

Van 21 juni tot en met 11 februari 2007 is er in het Zeeuws maritiem muZEEum in Vlissingen de tentoonstelling 'Verborgen ruimte, de ontdekking van ondergrondse architectuur' te zien. Deze tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door buro3 architecten, COB (Centrum Ondergronds Bouwen), Hogeschool Zeeland, TBI Holdings en het Stimuleringsfonds voor Architectuur.

Toenemend ruimtegebrek en zorg voor het landschap heeft de belangstelling in Nederland voor ondergronds bouwen enorm doen toenemen. Maar wat nu een hot item is, is al zo oud als de mensheid zelf. De tentoonstelling 'Verborgen ruimte' toont u op een bijzondere wijze fascinerende voorbeelden van ondergrondse architectuur. Daarbij worden verschillende aspecten behandeld, zoals daglicht, uitzicht, het maaiveld, oriëntatie, vormkracht en bescheidenheid, maar ook constructieve, bouwfysische en geologische aspecten komen aan de orde.

De grotere vrijheid in een ondergrondse plattegrond is een voordeel, men hoeft immers in esthetisch opzicht in principe geen rekening te houden met de buitengevel. Deze vrijheid van richting is de grootste uitdaging van ondergrondse architectuur. Tegelijkertijd vormt richtingloosheid de grootste bedreiging van ondergrondse architectuur. Daarnaast zijn schaal, licht en actie de (architectonische) elementen van ondergronds bouwen die de meeste zorg verdienen.

In de tentoonstelling 'Verborgen ruimte, de ontdekking van Ondergrondse architectuur' worden 4 verschillende typen in ondergronds bouwen onderscheiden:

Volledig ondergrondse ruimten staan niet of nauwelijks direct in contact met de buitenwereld. Meestal is de entree het enige deel dat boven de grond komt, tenzij de volledig ondergrondse ruimte een kelder is en de ontsluiting voor personen en goederen via een ander, bovengronds gebouw plaatsvindt. Natuurlijk licht en uitzicht zijn bij deze twee typen afwezig, wat een lang verblijf onder de grond niet aantrekkelijk maakt. Toch zijn volledig ondergrondse ruimten goed vergelijkbaar met bovengrondse daglichtloze ruimten zoals winkelcentra, bouwmarkten en woonwarenhuizen.

Strikt genomen liggen met aarde bedekte ruimten niet onder de grond. Het bouwwerk staat juist óp de grond en het maaiveld wordt eroverheen gelegd. In Nederland, met zijn slappe natte bodem, zijn dergelijke maaiveldmanipulaties, populair. Het is een ondergronds type dat niet de technische, kostbare nadelen van ondergronds bouwen heeft maar wel de ruimtelijke voordelen, aangezien het maaiveld dubbel gebruikt wordt. Verzonken ruimten bevinden zich dicht onder het maaiveld. Om daglicht toe te laten wordt het maaiveld geperforeerd met patio's, atria en dakkoepels. Daarmee wordt niet alleen in de behoefte aan natuurlijk licht voorzien, ook wordt een beperkte mate van uitzicht geboden.

Het Zeeuws maritiem muZEEum, dat bestaat uit zeven panden uit de 16e, 17e, 18e en 21ste eeuw, heeft zelf ook een aantal 'bijzondere verborgen ruimtes'. De verschillende panden zijn door moderne architectuur op bijzondere wijze met elkaar verbonden. Onder die verschillende panden bevinden zich diverse eeuwenoude en gloednieuwe kelders. Deze bijzondere kelders werden vorig jaar genomineerd voor de Schreudersprijs. Andere genomineerden waren het nieuwe Rijksmuseum in Amsterdam, de tramtunnel in Den Haag, het stationsgebied in Arnhem, het stadhuiscomplex Leeuwarden en de Thomassentunnel (Calandtunnel). Deze prijs werd uiteindelijk gewonnen door het stationsgebied in Arnhem. De architect die het ontwerp maakte voor het Zeeuws maritiem muZEEum is Marc van Roosmalen van de Rijksgebouwendienst.

Ook in het muZEEum wordt dus door de bijzondere architectuur (onder en boven de grond) creatief omgegaan met de beschikbare ruimte. De architectuur is daarmee een wezenlijk onderdeel van het muZEEum geworden. Een tentoonstelling over dit onderwerp is dan ook een logisch gevolg van de uitstraling van het Zeeuws maritiem museum.

De tentoonstelling is ontwikkeld door buro3 architecten te Amsterdam, in samenwerking met de Hogeschool Zeeland en het COB. De plaatsing van deze tentoonstelling in het muZEEum is een resultaat van een samenwerking van het muZEEum met de Hogeschool Zeeland, lectoraat ondergronds ruimtegebruik. Het muZEEum hoopt deze samenwerking in de toekomst verder uit te bouwen.

Het initiatief voor de expositie in het muZEEum komt van het lectoraat Ondergronds Ruimtegebruik van de Hogeschool Zeeland. Dit lectoraat met zijn eigen kenniskring CARUS (Center for Applied Research Underground Space) doet onderzoek naar mogelijke ondergrondse oplossingen bij het ruimtegebruik en plaatst dat in zowel een technische als maatschappelijke context. Ook binnen Zeeland zijn tal van mogelijkheden. Er hoeft alleen maar gewezen te worden op een verdiept spoor door Goes, op het ondergrondse Zeeuws Archief, op de Middelburgse bouwput en op de mogelijkheden van ruimtebesparing in de Zeeuwse havens. Het zijn slechts voorbeelden, want toepassingen zijn legio. CARUS opereert uiteraard niet alleen in een Zeeuwse context, zelfs niet in die van uitsluitend het nationale kader. Naast onderzoek is CARUS een katalysator voor innovatief onderwijs. Studenten profiteren door zelf aan de onderzoeksprojecten deel te nemen en door zich kennis eigen te maken die uit de ontwikkelingsprocessen van ondergrondse projecten voortvloeien. Techniek en maatschappelijk draagvlak als pijlers maken de inbreng het lectoraat zeer aantrekkelijk voor een grote diversiteit aan technische, logistieke, communicatieve en informatietechnologische (aspecten van) opleidingen. De tentoonstelling wil een groter publiek bekend maken met de enorme voordelen maar juist ook diversiteit aan oplossingen die deze innovatieve vorm van ruimtegebruik biedt.

Op dinsdag 20 juni wordt de tentoonstelling 'Verborgen ruimte, de ontdekking van ondergrondse architectuur' geopend door Harry van Waveren, gedeputeerde van de Provincie Zeeland en Daan Sperling, lid van de Raad van Bestuur van TBI en voorzitter van TBI bouw. De tentoonstelling is te bezoeken van 21 juni 2006 tot en met 11 februari 2007. Bij de expositie is een publicatie verkrijgbaar.

Dwaal mee in de Verborgen ruimte en ontdek de ondergrondse architectuur in deze bijzondere tentoonstelling.

Het muZEEum is het hele jaar geopend van:
Maandag t/m vrijdag 10.00-17.00 uur Zaterdag, zondag en feestdagen 13.00-17.00 uur
U vindt het muZEEum aan de Nieuwendijk in Vlissingen, telefoon 0118-412498.

Juni 2006