Persbericht
Rijksuniversiteit Groningen
Nummer: 66
Datum: 6 juni 2006
Kans op hart en vaatziekten eenvoudiger in te schatten
Met behulp van moderne, patiëntvriendelijke onderzoeksmethoden kunnen in een vroeg stadium stoornissen aan het autonome zenuwstelsel vastgesteld worden bij patiënten met suikerziekte. Zo kan worden vastgesteld welke patiënten een verhoogd risico lopen op hart- en vaatziekten. Dat blijkt uit onderzoek van Joop Lefrandt, uitgevoerd aan de afdeling Interne Geneeskunde van het UMCG. Hij promoveert op 21 juni 2006 aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Lefrandt deed onderzoek naar de relatie tussen schade aan het autonome zenuwstelsel en schade aan hart en bloedvaten. Het autonome zenuwstelsel is onderdeel van het onbewuste gedeelte van het centraal zenuwstelsel en staat grotendeels niet onder invloed van de wil. Dit in tegenstelling tot het bewuste gedeelte. Het autonome zenuwstelsel regelt de hartslag en de bloeddruk, mede door bijvoorbeeld de spiercellen in de bloedvaten samen te knijpen en de afgifte van stresshormonen (adrenaline) door de bijnieren te reguleren. Het autonome zenuwstelsel regelt ook automatisch de ademhaling, contractietoestand van de luchtwegen, maagdarmkanaal en de blaas.
Nieuw inzicht
Van oudsher wordt aangenomen dat schade aan het autonome zenuwstelsel wordt veroorzaakt door schade aan de perifere zenuwen. Lefrandt deed klinisch onderzoek bij patiënten met suikerziekte, hoge bloeddruk en bij gezonde vrijwilligers. Hij toont aan dat schade aan het autonome zenuwstelsel het gevolg is van schade aan hart en bloedvaten. Meer specifiek is het het gevolg van schade aan bloeddrukreceptoren in de halsslagader, schade aan het hart en schade aan het endotheel van bloedvaten. Bij patiënten met hoge bloeddruk zorgt dit voor continue hoge concentraties stresshormonen. Hierdoor lopen patiënten met suikerziekte en hoge bloeddruk een sterk verhoogd risico op overlijden door bijvoorbeeld een hartaanval.
Finapres
Tot voor kort werd het functioneren van het autonome zenuwstelsel gemeten met behulp van de zogeheten Ewing-batterij. Hierbij moesten patiënten gedurende twee uur verschillende proeven ondergaan, zoals bijvoorbeeld het diep ademhalen, het gaan staan en het houden van een hand in ijswater. Door toepassing van nieuwe, patiëntvriendelijke technieken zoals baroreflexgevoeligheidsmetingen en hartslagvariabiliteitsmetingen kan schade aan het autonoom zenuwstelsel eenvoudiger, betrouwbaarder en binnen tien minuten worden ingeschat. Deze nieuwe metingen worden verricht met de zogeheten Finapres, een kleine bloeddrukmanchet om een vinger van de patiënt.
Op grote schaal toepasbaar
Hart- en vaatziekten behoren tot de belangrijkste doodsoorzaken in de westerse samenleving. Onder de momenteel explosief groeiende groep patiënten met type 2 diabetes (suikerziekte door overgewicht) is schade aan hart en bloedvaten een zeer belangrijke doodsoorzaak. Met name voor deze groep zijn de uitkomsten van dit onderzoek zeer relevant. Doordat de nieuwe methoden patiëntvriendelijk en weinig tijdrovend zijn, kunnen ze op grotere schaal worden toegepast. Schade aan het autonome zenuwstelsel en kans op (sterfte door) hart- en vaatziekten kunnen hierdoor in een vroeg stadium worden ingeschat. Nog voordat schade aan het autonome zenuwstelsel tot klachten leidt, kan medicamenteuze therapie hierop worden aangepast.
Curriculum Vitae
Drs. J.D. Lefrandt (Groningen, 1970), studeerde geneeskunde te Groningen. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek bij de afdeling Interne Geneeskunde, onderafdeling Vasculaire Geneeskunde van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Lefrandt promoveert tot doctor in de Medische Wetenschappen bij prof. dr. R.O.B. Gans, dr. A.J. Smit en dr. K. Hoogenberg. De titel van zijn proefschrift is: 'Autonomic dysfunction in cardiovascular disease'. Momenteel werkt Lefrandt in het UMCG als vasculair geneeskundige.
Noot voor de pers
Meer informatie via Janneke Kruse, bureau Voorlichting UMCG, tel. (050) 361 2200, e-mail: j.m.kruse@bvl.umcg.nl
Redactie: afdeling Communicatie RUG
Postbus 72, 9700 AB Groningen
Tel. 050-363 4444
E-mail: communicatie@rug.nl
Rijksuniversiteit Groningen