Het Koninklijk Huis
---
Toespraak van H.M. de Koningin tijdens het staatsbezoek aan België, 20 - 22 juni 2006,
Brussel, 20 juni 2006
Sire,
Het is voor mij een groot genoegen Uw land te bezoeken. In 1981 waren
mijn man en ik de gasten van Koning Boudewijn; nu verheugt het mij en
mijn familie Uw gast te zijn en U te mogen toespreken en U te bedanken
voor Uw vriendelijke woorden en ook Uw persoonlijke woorden.
2006 is een jaar van veel herdenkingen. Een bijzondere gebeurtenis die
dit jaar in onze beide landen wordt herdacht is dat negen eeuwen
geleden het Hertogdom Brabant is ontstaan. Deze gezamenlijke viering
is illustratief voor onze lange gemeenschappelijke geschiedenis.
Het is ook precies 175 jaar geleden dat Koning Leopold, de eerste
Koning der Belgen, de eed op de grondwet aflegde. Sindsdien zijn onze
landen gescheiden wegen gegaan, al zijn wij op tal van gebieden
blijven samenwerken. Wij hebben voor een belangrijk deel, zij het niet
altijd op hetzelfde moment, vergelijkbare ontwikkelingen doorgemaakt.
Ook nu vertonen de problemen waar onze samenlevingen voor staan, grote
overeenkomsten: de aanpassing aan een snel veranderende economische
wereldorde - anders gezegd, de globalisering -, de hervorming van de
verzorgingsstaat en het in goede banen leiden van immigratie en
integratie.
In België herdenkt men dit jaar niet alleen het 175 jarig bestaan van
Uw land, maar ook het feit dat hier 25 jaar geleden een proces van
federalisering is begonnen. Reeds vijf rondes van staatshervormingen
hebben plaatsgevonden en de volgende staat op de agenda voor volgend
jaar. Zo zoekt België naar nieuwe staatkundige structuren die
beantwoorden aan de verlangens van zijn bevolking en passen bij de
werkelijkheid van vandaag. Dit voortgaande proces stelt ook hoge eisen
aan het staatshoofd. Gaarne en van harte wil ik U complimenteren met
de voorbeeldige wijze waarop U Uw moeilijke taak vervult en de eenheid
van België vertegenwoordigt.
De uitwisseling van ideeën en de samenwerking tussen onze landen is zo
vanzelfsprekend en vindt op zoveel gebieden plaats dat wij er ons
nauwelijks meer rekenschap van geven. De grensoverschrijdende
samenwerking, op lokaal, regionaal en nationaal niveau, is een
onderdeel van ons dagelijks leven geworden. Treffend is bijvoorbeeld
de samenwerking die tot stand kwam bij de organisatie van het Europese
voetbalkampioenschap in 2000. Belgische en Nederlandse diensten op het
gebied van verkeer en veiligheid stonden voor een gemeenschappelijke
uitdaging en vonden hiervoor gezamenlijk verrassend praktische
oplossingen.
Een bijzondere rol is weggelegd voor de zogenoemde Euregio's. De
terreinen waarop in dit verband wordt samengewerkt zijn zeer divers,
van onderwijs tot arbeidsmarkt, van milieu tot openbare orde en
veiligheid. De medewerking van de gemeenten en provincies is daarbij
van grote betekenis. Zo worden ook de burgers van onze twee landen bij
concrete vormen van grensoverschrijdende samenwerking betrokken. Dit
leidt tot beter wederzijds begrip en tot versterking van Europa.
Sire,
Speciale betrekkingen onderhoudt ons land met een deel van België
omdat wij ermee zijn verbonden door dezelfde taal. Deze
taalgemeenschap geeft aan de Belgisch-Nederlandse verhoudingen een
bijzondere dimensie. De banden op het gebied van de Nederlandse taal-
en letterkunde zijn, mede dankzij vele persoonlijke contacten, zeer
intensief. Onze regeringen hebben hun bevoegdheden op dit terrein
overgedragen aan een speciale organisatie, de Taalunie. Zo'n
verregaande vorm van samenwerking is uniek in de wereld. Maar er is
meer. Sinds lang bestaat in Amsterdam een Vlaams Cultureel Centrum. In
2004 is in Brussel het Vlaams-Nederlands huis 'de Buren' geopend. Dit
instituut is een centrum voor reflectie en debat over onze
gemeenschappelijke cultuur in de brede zin van het woord en ontwikkelt
tal van activiteiten. Het instituut past in een lange traditie, want
België in het algemeen - en Brussel in het bijzonder - heeft altijd
veel aantrekkingskracht uitgeoefend op Nederlandse schrijvers.
Belgische en Nederlandse schrijvers, musici, acteurs en
kleinkunstenaars vinden ook nu nog aan beide zijden van de grens een
breed publiek. Belgen en Nederlanders nemen bovendien ook door middel
van de televisie kennis van elkaars cultuur en samenleving. Een
speciale gezamenlijke zender, BVN-TV, maakt het zelfs mogelijk van het
beste dat de Belgische en Nederlandse publieke omroepen bieden, ook
elders in de wereld kennis te nemen.
Onze landen hebben al lang geleden hun samenwerking in een bijzonder
kader willen vastleggen. Nog vóór het einde van de Tweede Wereldoorlog
hebben de regeringen van België, Nederland en Luxemburg een
douaneovereenkomst getekend die enige jaren later zou resulteren in
het Benelux-verdrag. Dit was een belangrijke bron van inspiratie bij
de onderhandelingen, 50 jaar geleden, die hebben geleid tot het
Verdrag van Rome en de oprichting van de Europese Economische
Gemeenschap.
De economische integratie van Europa is zo succesvol geweest dat de
Benelux als economische unie nog maar weinig betekenis heeft. Maar de
Benelux is daarmee niet overbodig geworden. Ze is en blijft van
betekenis als een forum voor politiek overleg en biedt ruimte voor
intensieve samenwerking. Binnen de Benelux vinden ook consultaties
plaats ter voorbereiding van gezamenlijke posities binnen Europa. Het
'Benelux-paper' over de rol van energie in het buitenlands beleid is
hiervan een voorbeeld. Samen zijn onze drie landen in staat meer
gewicht in de schaal te leggen dan zij elk afzonderlijk kunnen doen.
Vele vormen van samenwerking tussen België en Nederland, al dan niet
in Benelux-verband, zijn zo vanzelfsprekend dat men er zich nauwelijks
meer van bewust is; evenzeer is de Europese integratie zo succesvol
geweest dat men zich daarvan nauwelijks meer rekenschap geeft. Soms
echter wordt Europa opnieuw onderwerp van discussie en bezinning. Nu
het verdrag voor een Europese grondwet door de bevolkingen van
Frankrijk en Nederland is verworpen, is er behoefte aan reflectie. De
vraag hoe de Europese Unie zich verder dient te ontwikkelen, staat
daarbij centraal. Hoezeer ook tijd voor reflectie en overleg nodig is,
dit mag niet leiden tot politieke stilstand. Er moeten concrete
stappen worden genomen die tot zichtbare verbeteringen van de Europese
samenwerking leiden. De Unie moet zich ook institutioneel vernieuwen
en versterken. De burgers van Europa zullen zich er weer bewust van
moeten worden hoe belangrijk de Europese Unie is voor ons aller
bestaan, voor onze vrede, veiligheid en welvaart.
Sire,
De warmte waarmee U ons vandaag hebt ontvangen is als het ware een
symbool van de spreekwoordelijke gastvrijheid van het Belgische volk.
Onze persoonlijke vriendschap en de hartelijke relaties tussen onze
families zijn op hun beurt symbolisch voor de goede en intensieve
contacten tussen onze beide volken. Deze hechte band sterkt niet
alleen ons, hij sterkt ook het Europa waarvan onze landen deel
uitmaken.
Gaarne nodig ik alle aanwezigen uit het glas te heffen op Uw
gezondheid, Majesteit, op die van Koningin Paola en op de voorspoedige
toekomst van het Belgische volk.
© RVD