Ambtenaren vinden tweede kamer slechte wetgever
Creative venue
Onzorgvuldig, oppervlakkig en gebrek aan kennis
Rijksambtenaren leveren vernietigende kritiek op Tweede Kamerleden
Haarlem, 20 juni 2006 - Tweede Kamerleden beschikken over onvoldoende juridische kennis en
keuren (daardoor) in toenemende mate ondeugdelijke wetgeving goed. Dat blijkt uit een
enquête van Intermediair onder Rijksambtenaren en gesprekken met o.a. de voorzitter
van de Eerste Kamer en de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak.
Daarnaast zegt bijna de helft van de 750 respondenten dat wel eens informatie wordt
achtergehouden voor ministers en staatssecretarissen om besluitvorming te
beïnvloeden. Zo'n 11 procent zegt dat zelf wel eens te doen of kent collega's die
dat ook doen.
'De Tweede Kamer maakt vaak een potje van wetgeving die op zichzelf goed is geschreven',
zeggen ambtenaren. Meer dan de helft (56 procent) van de respondenten vindt dat de Kamer
steeds vaker ondeugdelijke wetgeving goedkeurt. Ze krijgen bijval van Wil Tonkens,
voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak en vice-president van de
rechtbank in Amsterdam. 'Er worden steeds vaker wetten aangenomen waar rechters ernstige
twijfels bij hebben.' Een belangrijke verklaring is volgens haar het gebrek aan
'juridische knowhow van de Tweede Kamerleden'. Tonkens: 'Die is bij lange na niet meer
wat het is geweest.' Ook Yvonne Timmerman-Buck, voorzitter van de Eerste Kamer, heeft
'het gevoel dat de kwaliteit van de wetgeving er niet bepaald op vooruit is gegaan.'
Kamerleden hebben volgens haar te weinig aandacht voor de juridische aspecten en de
uitvoerbaarheid van wetgeving. André Rouvoet, fractievoorzitter van de
ChristenUnie, erkent het probleem. 'Kamerleden besteden steeds minder aandacht aan hun
wetgevende taak. Ze zijn drukker met het voortdurend zichtbaar zijn als
volksvertegenwoordiger.' Die zichtbaarheid proberen de Kamerleden vooral te realiseren
door zich te focussen op onbenullige details, vindt liefst 81% van de respondenten. 'Dat
snap ik wel', zegt minister van Binnenlandse Zaken Johan Remkes. 'Het stellen van
kamervragen lijkt belangrijker dan de antwoorden.'
Informatie achterhouden
In de enquête werd ook gevraagd naar de invloed van ambtenaren op politieke
besluitvorming. Die is gering, vindt een overgrote meerderheid. Toch denkt liefst
vijfenveertig procent dat ambtenaren informatie achterhouden voor hun minister of
staatssecretaris om zo het beleid te kunnen beïnvloedden. Ruim elf procent zegt dat
zelf wel eens te hebben gedaan of een collega te kennen die dat deed. 'Het is dé
methode om politici aan te sturen', geven ze onder meer als reden voor het achterhouden
van informatie. 'Zo kunnen we voorkomen dat ministers met de waan van de dag gaan
regeren'. Die gedachte leeft vaker nog bij de ambtelijke top, volgens de respondenten.
'Die doen toch gewoon de dingen waarvan zij denkt dat die goed zijn.' Daarbij speelt de
politieke voorkeur een belangrijke rol volgens een deel van de ambtenaren. 'De ambtelijke
top is meer genegen te luisteren naar een minister als het past bij hun eigen politieke
beeld. Als dat niet zo is dan loopt een en ander wat 'minder voorspoedig', zoals dat
heet.'
Daar zijn verschillende manieren voor. 'Vaak wordt maar één mogelijkheid of
advies voorgelegd terwijl er meerdere opties zijn'. 'Informatie wordt achtergehouden op
basis van het need to know principe', noemen ambtenaren dat. 'Onacceptabel, 'zegt Remkes
in een reactie. Hoe veel ambtenaren zich daaraan schuldig hebben gemaakt en zijn
gesanctioneerd, weet hij niet. 'Daar zijn mij geen gevallen van bekend. Er is echter ook
nog geen registratiesysteem voor integriteitsaantastingen binnen de rijksoverheid. Daar
wordt aan gewerkt.'
Het volledige onderzoek is te lezen op www.intermediairpubliekezaken.nl. Op de uitkomsten
van de enquête zal op dinsdag 20 juni via deze website worden gereageerd door
minister van Binnenlandse Zaken Remkes. Deze reactie geeft hij tijdens de online lunch
bij de lancering van deze website. Het interview begint om 12.30 u. en is te zien en te
beluisteren op www.intermediairpubliekezaken.nl.