Ministerie van Justitie
Persbericht ministerraad
16 juni 2006
KABINET: MEER DIFFERENTIATIE BINNEN TBS-STELSEL
Het kabinet wil dat er meer mogelijkheden komen voor toezicht en
behandeling binnen het huidige tbs-stelsel. Dat staat in de kabinetsreactie
op het rapport van de parlementaire onderzoekscommissie tbs. De
kabinetsreactie is vandaag op voorstel van minister Donner van Justitie
door de ministerraad vastgesteld.
Belangrijkste conclusie is dat de opzet van het huidige tbs-stelsel blijft
bestaan en dat het kabinet vasthoudt aan het principe dat tbs gericht moet
zijn op terugkeer in de samenleving. Ook in de toekomst mag de tbs-
maatregel alleen verlengd worden als het recidiverisico onaanvaardbaar hoog
blijft. Wanneer het risico voldoende is afgenomen, moet de tbs-maatregel
daarop worden aangepast door andere vormen van zorg in te zetten.
Uitgangspunt blijft dat de beveiliging van de samenleving voorop staat en
de maatregelen gerechtvaardigd moeten worden door het recidiverisico.
Voorkomen moet worden dat de tbs-maatregel verwordt tot een alternatieve
levenslange vrijheidsstraf. Het kabinet sluit hiermee aan bij de
bevindingen van de onderzoekscommissie.
De aanbevelingen van de parlementaire onderzoekscommissie moeten wat het
kabinet betreft leiden tot meer differentiatie binnen het tbs-systeem,
zodat de toezichts- en behandelprogramma's nog beter op de individuele tbs-
gestelde kunnen worden afgestemd. Het ministerie van Justitie zal daarom
onderzoeken op welke wijze het beste vorm kan worden gegeven aan de
aanbeveling bepaalde tbs-gestelden na hun behandeling langer in de gaten te
houden nadat ze de kliniek hebben verlaten.
De onderzoekscommissie pleit ook voor meer behandelmogelijkheden na afloop
van de tbs, bijvoorbeeld in projecten voor beschermd wonen en ambulante
zorgvoorzieningen. Het kabinet zal in de begroting van 2007 voorstellen
doen voor verdere capaciteitsuitbreiding binnen de tbs. De
onderzoekscommissie constateert bovendien dat niet alle tbs-gestelden met
een blijvend hoog recidiverisico per se op een streng beveiligde longstay-
afdeling van een tbs-kliniek hoeven te verblijven. Dat is afhankelijk van
de persoon en de aard van de stoornis. Het kabinet bekijkt daarom de
mogelijkheden voor tenuitvoerlegging van de tbs-maatregel bij blijvend
delictgevaarlijken door bijvoorbeeld plaatsing in speciale afdelingen van
psychiatrische ziekenhuizen en penitentiaire inrichtingen.
In de tbs-klinieken moet het mogelijk worden om bij voldoende aanbod
gespecialiseerde afdelingen op te zetten voor bijvoorbeeld psychotici,
verslaafden of verstandelijk gehandicapten. Het kabinet blijft echter het
uitgangspunt hanteren dat alle klinieken elk type patiënt moeten kunnen
behandelen. Dit om wachtlijsten te voorkomen. Ook wil het kabinet de
maatregel tbs met voorwaarden uitbreiden door bijvoorbeeld de maximale duur
te verlengen (nu 4 jaar) en ook de mogelijkheden te verruimen voor het
opleggen van deze maatregel in combinatie met een gevangenisstraf. Het
ministerie van Justitie zal de benodigde wetswijzigingen voorbereiden.
Het kabinet zal meer onderzoek laten doen naar risicotaxatie-instrumenten.
Deze zijn belangrijk bij de afweging of een tbs-gestelde verlof kan
krijgen. Bovendien heeft het ministerie van Justitie recente
onderzoeksresultaten van het Expertisecentrum Forensische Psychiatrie (EFP)
opgenomen in de huidige risicotaxaties. Het EFP toonde aan dat bepaalde
gedragingen tijdens de tbs-behandeling een indicatie geven van het
recidiverisico tijdens verlof. Het kabinet acht een speciale commissie met
rechters die de verlofverlening op zich zou moeten nemen niet wenselijk.
Die verantwoordelijkheid moet bij de minister van Justitie blijven. Wel
laat het ministerie van Justitie onderzoeken of de onafhankelijke
professionele toetsing verbeterd kan worden.
Het kabinet wil bovendien dat de mogelijkheden voor dwangmedicatie binnen
de tbs gelijk zijn aan die in de psychiatrische ziekenhuizen. Daar worden
de mogelijkheden op grond van een aanhangig wetsvoorstel tot wijziging van
de BOPZ (Kamerstukken TK 30 492) verruimd. De wet- en regelgeving zal
daarop worden aangepast.
Met de aangekondigde invoering van Detentie en Behandeling op Maat in het
gevangeniswezen, komen er landelijk vier gevangenissen die zijn ingericht
voor gedetineerden die extra zorg en/of beveiliging nodig hebben. Hier
kunnen gedetineerden met ernstige tot zeer ernstige psychiatrische
stoornissen behandeld worden, eventueel vooruitlopend op de tbs-
behandeling. Dat laatste wil het kabinet eerst onderzoeken. De vier
gespecialiseerde inrichtingen vervangen de huidige kleinschalige
voorzieningen in een groot aantal gevangenissen.
Het ministerie van Justitie zal opdracht geven voor een uitgebreid en
meerjarig onderzoek naar de effectiviteit van tbs-behandelingen en de
dieper liggende factoren die risico verklaren. Dat moet ertoe leiden dat in
de toekomst alleen nog die behandelingen worden gefinancierd waarvan de
effectiviteit vaststaat. Belemmeringen ten aanzien van het verstrekken van
gegevens aan wetenschappelijke instellingen door tbs-inrichtingen, op het
terrein van privacy, zullen worden weggenomen, indien nodig door middel van
wetgeving. Daarnaast onderschrijft het kabinet de aanbeveling dat speciale
opleidingen gericht op de forensische psychiatrie gewenst zijn. Er wordt
bekeken wat het huidige aanbod van opleidingen is en waar aanvullingen
gewenst zijn.
Het kabinet heeft met zijn reactie op hoofdlijnen gereageerd op het rapport
van de parlementaire onderzoekscommissie tbs. Dit najaar zal het ministerie
van Justitie een uitgebreid plan van aanpak presenteren, waarin de
specifieke uitwerking van de aanbevelingen is opgenomen. Daarin staan dan
ook de financiële consequenties, zoals die in de begroting van 2007 zullen
worden opgenomen.
RVD, 16.06.2006
Ministerie van Algemene Zaken