vvd
15-6-2006
VVD in klimaatdebat: Europa is dominee in lege kerk
De VVD zou graag zien dat de internationale gemeenschap snel besluit
tot voortzetting van het Kyotoverdrag na 2012. Maar de realiteit is
dat die kans klein wordt, nu belangrijke landen nog steeds niet mee
willen doen.
Een Alleingang van Europa is niet haalbaar, niet effectief en niet
betaalbaar. Tot nu toe sluit Europa de ogen voor die realiteit. Met
een opgeheven vingertje predikt Europa in een lege kerk. De VVD wil
dat het kabinet alternatieven ontwikkelt als de huidige aanpak
inderdaad op dood spoor belandt. De tijd dringt, de onzekerheid over
de periode na 2012 wordt nu al een belemmering om in Nederland te
investeren.
Hieronder vindt u de inbreng van VVD woordvoerder Paul de Krom. Alleen
het gesproken woord geldt.
Klimaatbeleid
Wat het klimaatbeleid betreft wil de VVD zo snel mogelijk
duidelijkheid over de periode na 2012. Het liefst wil de VVD fractie
Kyoto met een internationale coalitie voortzetten, desnoods met lagere
doelstellingen dan de -30% die het Kabinet voorstaat (liever
verbreding dan verdieping). Maar als iets duidelijk is geworden van
het echec van de klimaatconferentie in Montreal, is het dat we ernstig
rekening moeten houden met de mogelijkheid dat een mondiale
vervolgcoalitie niet van de grond komt. De US, China, India en
Brazilië bewegen niet, Canada heeft aangekondigd zich terug te trekken
en de ontwikkelingslanden menen dat het westen eerst zijn historische
schuld inlost voordat ze zelf iets willen doen. De gevolgen van zo'n
opstelling kennen we uit het ontwikkelingssamenwerkingbeleid. Ondanks
het opgeheven vingertje van Europa ziet het er dus niet goed uit.
Europa zit vast in zijn tunnelvisie, het is Kyoto II of niks. Een
alternatieve aanpak - een fall-back scenario of contingency plan, zo u
wilt - is nergens te vinden.
Alternatieven voor Kyoto aanpak
Als Europa vasthoudt aan een doelstelling van -30% in 2020 kan van een
Alleingang van Europa geen sprake zijn. Het is niet haalbaar en niet
effectief. Intussen werpt de onzekerheid over post 2012 zijn schaduwen
vooruit. Investeerders dreigen kopschuw te worden. Zeker investeerders
in elektriciteitscentrales.
Wat moet er gebeuren? Drie dingen. Europa moet:
a) een deadline stellen wanneer uiterlijk een besluit wordt genomen
over wat te doen na 2012,
b) alternatieve scenario's ontwikkelen in geval een wereldwijde
coalitie niet tot stand komt en
c) nu al emissieruimte toekennen aan bedrijven die voor nieuwe
investeringen langjarige investeringszekerheid nodig hebben, zoals
electriciteitscentrales. Duitsland doet dat al. Graag een reactie op
deze drie punten. Is het Kabinet bereid een aantal scenario's te maken
voor de aanpak van de broeikasgasproblematiek voor na 2012, in het
geval er geen wereldwijde coalitie komt? Verschillende scenario's zijn
denkbaar. Europa handhaaft het systeem van emissiehandel, zo nodig in
aangepaste vorm en met aangepaste doelstellingen. Een volgende is dat
de huidige aanpak volledig verdwijnt en wordt vervangen door een
ander, bijvoorbeeld die van het Asian - Pacific Pact, gericht op
technologie-ontwikkeling en overdracht. Landen als China en India
vragen daar expliciet om. Volgens de Staatssecretaris houdt het Asian
Pacific Pact niets om het lijf, maar dat betekent niet dat je de idee
die eraan ten grondslag ligt maar de prullenbak in moet gooien. Ik zou
me ook kunnen voorstellen dat we i.p.v. één wereldomvattend verdrag,
een stelsel van meerdere verdragen krijgen met verschillende partijen.
Als al die alternatieven met voor- en nadelen in kaart worden gebracht
dan kunnen we die discussie tenminste alvast beginnen. Ik ben benieuwd
naar de uitkomst van het interdepartementaal beleidsonderzoek in
januari 2007. Dat lijkt mij een ideale gelegenheid om zulke senario's
als alternatief voor de huidige Kyoto aanpak te verkennen. Gelukkig
lijkt technologieoverdracht daarin een rol te kunnen spelen.
Het allocatieplan
Wat het concept-allocatieplan betreft het volgende. Het is weer het
oude liedje. Het bedrijfsleven claimt te weinig ruimte, de
milieubeweging teveel. Maar zolang de Kyoto doelstellingen lijken te
worden gehaald, ziet de VVD geen reden de plafonds te verlagen. Wij
willen ook zeker stellen dat ons allocatieplan qua systematiek en
reikwijdte niet afwijkt van die van ons omringende landen, voordat het
wordt ingestuurd. Ik kijk dan in het bijzonder naar Duitsland. De
korting voor energiebedrijven bijvoorbeeld valt daar lager uit, zo
beargumenteert EnergieNed. Is dit waar, zo vraag ik de Minister? En
heeft dat dan niet tot gevolg dat de prijzen in Nederland t.o.v.
Duitsland nog verder zullen oplopen? Zitten we voor wat betreft de
definitie van verbrandingsinstallaties op één lijn? Wordt ook in
andere landen 4% ingehouden en vervolgens verkocht c.q. geveild? Is
het kortingspercentage - in Nederland 15% maar in Duitsland effectief
10% - zo begrijp ik, hetzelfde? Worden bepaalde sectoren apart
behandeld, zoals nieuwe investeerders in electriciteitsproductie in
Duitsland? Is de regeling voor nieuwkomers ongeveer hetzelfde
(Nederland kent een drempel voor toewijzing van nieuwkomers, Duitsland
niet)? Gaan andere landen nieuwkomers effectief weren als hun depot op
is, of hebben zij dat anders geregeld? Zijn de methoden van toewijzing
dezelfde? Wat de VVD betreft wordt het plan pas ingestuurd wat de
koers is die landen als Duitsland, België en Frankrijk volgen. Geen
haast dus. Ook Engeland heeft al aangekondigd hun plan pas na de zomer
naar Brussel te sturen. Als wij dat ook doen hebben wij tegen die tijd
meer zicht op de plannen van andere lidstaten en kan het parlement
zich er nogmaals over buigen.
Vervolgens vraag ik mij nog af waarom het kortingspercentage ook op
WKK van toepassing is. Als zij windfall profits zouden ontvangen -
hetgeen onwaarschijnlijk is - hoe kan het dan dat WKK tegelijkertijd
MEP subsidie ontvangt? Dat is toch tegenstrijdig beleid? WKK moet toch
juist worden gestimuleerd? Ik vraag ook aandacht voor de
glastuinbouwsector. Het plan vermeldt dat een deel mogelijk valt onder
de electriciteitsproductiesector. Maar een verdere onderbouwing c.q.
indicatie van de consequenties ontbreekt. Wij hebben een brief
gekregen van 7 juni van glaskracht die daarop wél ingaat. Ik zou de
Minister willen vragen, als hij een afschrift van die brief heeft, om
daarop te willen reageren en rekening te willen houden met de daarin
opgenomen opmerkingen. Wat installaties kleiner dan 20 MW betreft: die
wil de Minister er buiten laten. Mijn advies zou zijn; gewoon doen en
dit in het plan opnemen zonder dat vóóraf met Brussel te checken.
Lijkt mij tactisch het meest handig.
Energiebesparing
Het kabinet probeert terecht de motie Van der Ham/Spies zo goed
mogelijk uit te voeren. Een jaarlijks percentage van 1,7% is haalbaar
tegen aanvaardbare kosten, zo stelt de Minister. Nog meer is technisch
ook mogelijk, maar loopt enorm in de papieren. Een percentage van 2,3%
per jaar kost bij ruwe schatting zo'n 4.5 mld per jaar. Dit lijkt mij
niet kosteneffectief. Wij wachten de concrete plannen van het kabinet
later dit jaar af. Europa kan hier trouwens enorm mee helpen door de
normen voor energiegebruik van apparaten en motoren aan te scherpen.
De vraag is overigens wel of dit niet tot gevolg zou hebben dat de
import van apparaten en motoren van buiten de EU toeneemt, omdat die
niet aan die normen hoeven te voldoen. Dat leidt dan weer tot
oneerlijke concurrentie. Ik vermoed dat dezelfde eisen stellen aan
importproducten niet mogelijk is in het kader van de WTO. Kan de
Minister hier op ingaan?
Het DSM model
In het huidige emissiehandelssysteem moeten winnaars van marktaandeel
rechten bijkopen van verliezers. Er staat een straf op groei.
Bovendien leidt het huidige systeem tot windfall profits. Het systeem
van veilen niet maar dat heeft weer als nadeel veel hogere prijzen
waardoor de internationale concurrentiepositie van bedrijven in gevaar
kan komen. Er zijn mogelijkheden om binnen de kaders van de huidige
EU-richtlijn een alternatieve allocatiemethode (identiek aan de
allocatiemethode voor NOx emissierechten) toe te passen, die niet
alleen windfall profits voorkomt, maar ook werkelijke investeringen in
nieuwe energiezuinige productiemethoden stimuleert. Uitgangspunt is
dat opportuniteitskosten worden voorkomen en nieuwkomers gelijk worden
behandeld aan bestaande installaties. E-producenten mogen niet de
keuze hebben tussen enerzijds produceren en CO2-rechten inzetten of
anderzijds niet produceren en rechten verkopen. Door het verkrijgen
van CO2-rechten te koppelen aan de daadwerkelijk hoeveelheid
geproduceerd product worden windfall profits voorkomen en vindt er
geen verstoring van de markt plaats. Dit is wat ik maar kortheidshalve
het `DSM' model noem, de bewindslieden zijn er ongetwijfeld mee
bekend. Hoe kijkt de Minister tegen dit systeem aan? Probleem schijnt
te zijn dat ex-poste verrekening door de Commissie niet wordt
toegestaan. Maar als dat windfall-profits voorkomt en
energie-efficiënte groeiers stimuleert, kortom, beter werkt dan het
huidige systeem, dan zou het toch dom zijn dit niet ter discussie te
stellen? Graag een reactie.
Nieuwe kolencentrales
Tenslotte een opmerking over nieuw te bouwen kolencentrales.
Greenpeace en anderen hebben ongetwijfeld gelijk als zij stellen dat
dit minder gewenst is voor het milieu dan gascentrales. Daar staat
tegenover dat vanuit de noodzaak van diversificatie van de
brandstofmix de bouw kolencentrales absoluut noodzakelijk is. Het is
dus een kwestie van kiezen. Voor de VVD is diversificatie van de
brandstofmix essentieel. De overheid moet er wel voor zorgen dat de
voorwaarden zodanig zijn, dat zowel vanuit energetisch als vanuit
milieu oogpunt de beste oplossing wordt gekozen. Economisch moet het
overigens dan ook nog wel haalbaar zijn. Ik begrijp dat de Minister en
Staatssecretaris van mening verschillen over wat voor soort centrale
moet worden gebouwd. Ik sluit mij aan bij de Minister van Economische
Zaken, dat de overheid niet moet bepalen welke technologie wordt
ingezet. Dat doet uiteindelijk de markt. Ik verwacht van het kabinet
dat het snel duidelijk maakt aan welke CO2 randvoorwaarden een
kolencentrale moet voldoen. Op vertraging zitten wij niet te wachten,
dat schaadt het vertrouwen in de overheid en dus het
investeringsklimaat. Duidelijkheid is snel geboden. Wat kunnen wij in
die zin van het kabinet verwachten? Overigens, een nog mooiere
oplossing vanuit CO2 oogpunt is natuurlijk kerncentrales, maar dat is
helaas voor clubs als Greenpeace en deze Minister onbespreekbaar. Wat
een gemiste kans, het zou ook de voorzieningszekerheid en
diversificatie van de brandstofmix ook zeer ten goede komen!
Donderdag 15 juni 2006
VVD