15-6-2006
VVD: Nederland dreigt opnieuw dupe te worden van aanscherping
luchtkwaliteitseisen
In Europa wordt serieus overwogen de luchtkwaliteitseisen aan te
scherpen, zonder dat is gegarandeerd dat het huidige Nederlandse
probleem wordt opgelost. Bouw- en infrastructuurprojecten lopen nu al
vast.
Het probleem dreigt nu nog erger te worden. De VVD vindt dit absurd.
De VVD gaat niet met welke aanscherping dan ook akkoord, in ieder
geval niet zolang de huidige problemen niet zijn opgelost.
Hieronder vind u de inbreng van VVD woordvoerder Paul de Krom in het
debat. Alleen het gesproken woord geldt.
Luchtkwaliteit
In Brussel wordt serieus gesproken over het verder aanscherpen van de
luchtkwaliteitsnormen. Ik kan daar kort over zijn: geen sprake van.
Nederland mag niet opnieuw het slachtoffer worden van Europese
politici die ter meerdere eer en glorie van henzelf zonodig weer een
nieuwe milieumijlpaal moeten slaan. Het is ronduit belachelijk om over
aanscherping te praten als je de huidige normen niet eens haalt. Mocht
het wel gebeuren dan worden we driedubbel `geflest': Nederland stemde
zeven jaar geleden in met de normen met de aantekening dat Europa dan
wel scherper bronbeleid moest voeren. Anders zou Nederland de normen
niet halen. Daar kwam niets van terecht. Vervolgens zouden de normen
worden geëvalueerd. Ook dat gebeurde niet. Toen bleek dat - zoals de
VVD al vreesde - steeds meer bouw- en infrastructuurprojecten werden
afgeblazen was de boodschap dat als Nederland zijn huiswerk zou doen
we voor uitstel in aanmerking konden komen. Dat huiswerk deden we, een
in Europa ongeëvenaard pakket maatregelen van 900 mln. werd op tafel
gelegd. Maar uitstel: ho maar. Sterker: de normen worden nu nog eens
verder aangedraaid en van Europa mogen we nota bene geen roetfilters
verplicht stellen op nieuwe auto's! De boodschap is nu: als Nederland
niet instemt met aanscherping van de normen dan kan je uitstel en
bronbeleid wel vergeten. Zo worden we er voor de tweede keer
ingeluisd. De geschiedenis van zeven jaar geleden herhaalt zich. De
VVD kan en wil niet uitleggen dat terwijl er geen garantie is dat het
huidige probleem wordt opgelost, we alweer met verdere aanscherping
akkoord moeten gaan. Ook harmonisatie van meetmethoden wordt keurig op
de lange baan geschoven. Andere landen hebben kennelijk wat te
verliezen of te verbergen! Het lijkt echt helemaal nergens naar.
Kortom: de ruimte voor dit Kabinet om met aangescherpte normen thuis
te komen voordat de huidige problemen zijn opgelost is wat de VVD
fractie betreft nul.
Nuchter omgaan met risico's
De VVD kan zich op hoofdlijnen vinden in de Toekomstagenda Milieu
(TAM). Wat de VVD aanspreekt is de nuchterheid die er uit spreekt, en
de aandacht voor kosten/baten en prioritering. In dat verband dank ik
de Staatssecretaris voor uitvoering van motie De Krom inzake de
multi-criteria analyse. Ik ben blij dat de Staatssecretaris het
gebruik van dit instrument, en de Maatschappelijke Kosten baten
analyse (MKBA), wil bevorderen door ze te standaardiseren. Wat ons
betreft wordt met deze instrumenten hard aan de slag gegaan op een
veelheid van beleidsterreinen (bodem, waterbeheer, externe veiligheid
etc.). Met het beginsel `nuchter omgaan met risico's' kan veel
rigoureuzer worden omgegaan. Soms lijkt het alsof keuzes niet durven
te worden gemaakt. Het voorzorgbeginsel wordt te pas en te onpas
gebruikt om aan alles een beetje te doen. Alleen a) als er sprake is
van een absoluut tekort aan kennis, terwijl b) de risico's hoog lijken
en c) maatregelen meer opleveren dan ze kosten moet het
voorzorgbeginsel worden toegepast. Een geclausuleerd voorzorgbeginsel
dus. Als er geen of nauwelijks risico's zijn is geen beleid de beste
optie.
Doelen en middelen
De TAM is een notitie op hoofdlijnen, maar bevat ook globale
voorstellen voor uitvoering. De VVD gaat ervan uit dat het parlement
bij de concretisering wordt betrokken. Ik ga dan ook nu niet in op
alle afzonderlijke voorstellen. Ook niet, omdat het Milieu en Natuur
Planbureau (MNP) constateert dat de doelen niet worden gehaald als er
geen adequate financiële middelen komen. Wat de VVD betreft is het van
tweeën een: ofwel de doelstellingen worden aangepast ofwel het Kabinet
treft maatregelen waardoor zeker wordt gesteld dat de doelstellingen
worden gehaald. De VVD heeft geen zin jaar in jaar uit naar een
festival van rode scores te kijken, zoals nu toch weer blijkt uit de
doorrekening van de TAM. Ik heb dit al vaker gezegd maar enige actie
hierop van het Kabinet heb ik niet mogen ontdekken. Stel: de coach van
het voetbalteam van mijn zoontje legt hen het doel op om elke
wedstrijd zonder tegendoelpunt te winnen. Vervolgens winnen ze
glansrijk het voetbaltoernooi maar wel met een paar doelpunten tegen.
Het gesprek gaat dan over de tegendoelpunten i.p.v. over het behaalde
succes. Iedereen snapt dat frustratie, een afkalvend draagvlak en een
permanente crisis het gevolg is. Toch is dat precies waar het in het
milieubeleid fout gaat. Kijk maar naar het luchtkwaliteitsbeleid.
Nederland doet veel meer dan andere landen, het pakket van 900 mln. is
het hoogste in heel Europa, maar toch blijft de indruk hangen dat we
niks doen omdat de doelen buiten bereik blijven. De vraag is of de
doelen waarop wordt gestuurd overigens wel goed gekozen zijn. Doelen
moeten altijd door jezelf helemaal te beïnvloeden zijn. Een
tegenstander in een voetbalwedstrijd heb je niet in de hand. De
luchtkwaliteit op een bepaalde plek is onder andere afhankelijk van of
het waait of niet. In plaats van het doel zelf te normeren, zou je dus
beter de manier waarop je het doel kan bereiken normeren. Dus:
vermindering van emissies van auto's en industrie. Die kan je ook
helemaal zelf beïnvloeden. Als de voetbalcoach met iedere individuele
speler een verbeterprogramma afwerkt is het resultaat dat het team als
geheel beter presteert. Terwijl het uiteindelijke resultaat, winnen
zonder tegendoelpunten, wellicht zelfs dichterbij komt. Met andere
woorden, het resultaat is hetzelfde maar het proces is beter en
beheersbaar. Milieubeleid wordt op die manier ook weer leuk! Wat is de
reactie van de Staatssecretaris hierop? En overigens ook op de
opmerking van het MNP dat het milieubeleid steeds fijnmaziger en
complexer wordt met risico's van verlies van draagvlak en grotere
onzekerheden? Graag een reactie.
Subsidies
Het is goed nieuws dat het effect van milieuschadelijke subsidies
meevalt. Maar ze zijn er wel. In de EU wordt een discussie om kleine
vissersboten - actief in de Middellandse zee - te compenseren voor de
hoge olieprijs. Zij vissen op niet-duurzame wijze. Moet die subsidie
dan wel worden toegekend? En wat te denken om de Franse wijnplas om te
zetten in biobrandstof (kosten 125 mln. Euro). Eerst wordt met bakken
subsidie wijn gemaakt waar geen vraag naar is. Vervolgens wordt het
overschot met bakken subsidie tot biobrandstof verwerkt. Je reinste
verspilling! Zijn subsidies überhaupt wel effectief? Had het CPB
onlangs ook niet becijferd dat ruim 120 mln. aan innovatiesubsidies
weggegooid geld was? Moeten we niet veel meer via de belastingen doen
om eco-efficientie te bevorderen? Ook het innovatieplatform pleit voor
deze route, bijvoorbeeld via heffingskortingen. Ik zou het toejuichen
als het Kabinet daar eens een beschouwing aan wijdde. Prima trouwens
dat er een risicokapitaalfonds komt voor eco-innovaties.
Biomassa en biobrandstoffen
Wat biobrandstoffen c.q. biomassa betreft: daar is de VVD warm
voorstander van, zolang het maar niet leidt tot een nieuwe
ongebreidelde subsidiestroom naar de landbouw in Europa, groene
woestijnen (grootschalige monoculturen) met alle gevolgen van dien
voor de biodiversiteit, of concurrentie op wereld voedsel markten. De
VVD zou het liefst zwaar inzetten op het hergebruik van afval- en
reststoffen, de tweede generatie dus.
Regels en vergunningen
Te veel regels houden innovatie tegen. We moeten af van de diaree van
eindeloze vergunningprocedures. Als de regels duidelijk en
toegankelijk zijn mag je van iedereen verwachten dat hij zich aan de
regels houdt. Dan is er of a) helemaal geen vergunning voor nodig of
b) een vergunning die niet eindeloos wordt getoetst voordat hij wordt
verleend. De keerzijde is dat als je het vertrouwen schendt, je kunt
rekenen op fikse straf. De inspanningen en mankracht moeten daarom
verschuiven van vergunningverlening met de daarbij horende eindeloze
procedures naar strikte handhaving en controle. Europa moet streng
bronbeleid voeren. Maar de VVD wil geen centralistische regels uit
Europa die onze openbare ruimte op slot zet zonder dat lokale of
regionale afwegingen mogelijk zijn. Lokaal maatwerk is nodig! Ook dit
heeft weer met vertrouwen te maken, in lagere overheden om precies te
zijn.
Donderdag 15 juni 2006
VVD