Universiteit van Tilburg 15 juni 2006
Meer rechten leidt niet automatisch tot meer aandeelhouders
Oratie hoogleraar Recht & Management Christoph Van der Elst
Om de kapitaalmarkt te stimuleren wil de EU aandeelhouders meer
rechten geven. Hoogleraar Recht en Management Christoph Van der Elst
twijfelt echter aan de theorieën die ten grondslag liggen aan dit
beleid. Hij stelt in zijn oratie dat er wellicht géén eenduidige
relatie bestaat tussen de rechtspositie van de aandeelhouder en
eigendomsstructuur van een bedrijf. De oratie vindt plaats op vrijdag
23 juni 2006 aan de Universiteit van Tilburg.
Grootaandeelhouders kunnen de werking van de aandelenmarkt negatief
beïnvloeden doordat ze de onderneming als persoonlijk bezit beschouwen
en de liquiditeit van het aandeel beperken. Daarom stimuleert de
Europese Unie actief klein aandeelhouderschap. Een van de methoden die
ze hiervoor gebruikt, is versterking van de rechtspositie via
voorgeschreven stemprocedures en recht op heldere informatie. Want hoe
sterker de positie van de aandeelhouder, hoe waardevoller het aandeel
en hoe kleiner de behoefte van een aandeelhouder om een aanzienlijke
positie op te bouwen, aldus de gangbare economische-juridische
theorie. De Tilburgse hoogleraar Recht & Management Christoph Van der
Elst zet in zijn oratie kanttekeningen bij deze theorie. Pas sinds
begin jaren negentig zijn er gegevens beschikbaar over de
eigendomsstructuur van Europese bedrijven. In tegenstelling tot
Amerikaanse ondernemingen, blijken Europese bedrijven veel
grootaandeelhouders te hebben. Is het gemiddelde grootste voting block
in een Amerikaans beursgenoteerd bedrijf niet groter dan 9%, cijfers
voor 2005 tonen aan dat in Frankrijk en België het gemiddelde op 40%
zit, in Italië op 47% en in Duitsland zelfs op 50%. Nederland zit daar
tussenin. Veel Europese bedrijven staan dus onder de controle van één
aandeelhouder of een grote groep van aandeelhouders. Dit zijn vaak de
oprichters en/of leden van de raad van bestuur. Een uitzondering is de
situatie in het Verenigd Koninkrijk, die veel gelijkenis met de VS
vertoont.
Tegenstellingen
In verscheidene Europese landen is de positie van de aandeelhouder
sinds begin jaren negentig versterkt. Analyses van de gevolgen hiervan
voor de eigendomsstructuur geven geen ondersteuning voor de theorie
dat een sterkere rechtspositie klein aandeelhouderschap stimuleert. In
Duitsland groeide het grootaandeelhouderschap zelfs 'tegen de stroom
in'. Van der Elst keek gedetailleerd naar de trends in de streng
gereglementeerde en economisch belangrijke financiële dienstensector
en vond ook daar tegengestelde resultaten. In sommige landen groeide
het aantal aandeelhouders per bedrijf, in andere daalde het. De
identiteit van de aandeelhouder blijkt een belangrijke factor te
spelen. Zo streven Spaanse banken naar een groot belang dat hen genoeg
rechten geeft om besluiten te blokkeren of zelfs de beursvennootschap
te controleren, terwijl Belgische banken hun aandeel eerder als een
zuivere investering zien. De interactie tussen recht en
ondernemingsorganisatie laat zich niet makkelijk vatten in enig model,
aldus Van der Elst. De jonge hoogleraar wil via onderzoek meer inzicht
vergaren. Hoe beïnvloedt bijvoorbeeld de interactie tussen management
en aandeelhouders de eigendomsverdeling? Het onderzoek zal
multidisciplinair zijn want naast economische factoren spelen immers
ook psychologische, sociale, historische en culturele factoren een
rol. De oratie start dan ook bij de leenheer en zijn vazallen in de
11e eeuw.
Seminar
De oratie zal worden voorafgegaan door een internationaal miniseminar
over de laatste (Europese) regelgeving en de invloed op de
ondernemingsorganisatie en -mobiliteit. Speciale aandacht gaat uit
naar het Europese actieplan 2006-2010 voor de financiële sector.
Prof.dr.mr. C.F. (Christoph) Van der Elst (1969, Aalst (België) is
sinds september 2005 hoogleraar Recht en Management bij het
Departement Business Law van de Faculteit Rechtsgeleerdheid aan de
Universiteit van Tilburg. Hij combineert deze functie met een
deeltijdaanstelling als universitair docent aan de Universiteit van
Gent. Van der Elst studeerde zowel recht als economie in Gent en
promoveerde in 2001 op onderzoek naar aandeelhoudersstructuren. Hij
werkte eerder als advocaat bij het kantoor Cottyn-Lecoutre en docent
aan de Universiteit Utrecht. Ook was hij wetenschappelijk adviseur bij
de Hoge Raad voor Economische Beroepen in Brussel. Zijn onderzoek
richt zich op corporate governance, corporate law en financiering van
ondernemingen.
Noot voor de pers
De oratie van Christoph Van der Elst getiteld Agency and ownership in
the financial services industry start om 16.00 uur in de Aula van de
Universiteit van Tilburg, Warandelaan 2. De oratie wordt voorafgegaan
door een miniseminar dat aanvangt om 12.15 uur in Gebouw E, Zaal EZ9.
Meer informatie over het seminar is te vinden op
www.tilburguniversity.nl/faculties/frw/research/schoordijk/ccl/events/
seminarjune2006/, e-mail: frw.ccl.secretariaat@uvt.nl. De oratie van
Christoph Van der Elst is verkrijgbaar via de Afdeling Voorlichting &
Externe Betrekkingen, tel: 013 466 2000, e-mail:
persberichtuvt@uvt.nl. Professor Van der Elst is bereikbaar via tel:
013 466 3536, e-mail: c.vdrelst@uvt.nl. Persberichten van de UvT vindt
u op www.uvt.nl/persberichten. Informatie over wetenschappers van de
UvT: www.uvt.nl/webwijs/.
UvT Persbericht