Perdu

Vrijdag 9 juni. Aanvang 20.30 uur. Toegang 6/5 euro Perdu. Kloveniersburgwal 86
Tel: 020-4220542

Op het breukvlak van twee werelden. Over cultuurkritiek en literatuur.

M.m.v.: Arnold Heumakers, Atte Jongstra, Ewoud Kieft, Sven Vitse. Gespreksleider Esma Moukhtar.

In een recent artikel in De Groene Amsterdammer (Literatuur 2006;1) getiteld "Slaapwandelen in de letteren. Of: het einde van de Romantiek" spreekt Arnold Heumakers het vermoeden uit dat we in een culturele overgangsfase zijn beland. De aannames en noties die vanaf de Romantiek ten grondslag lagen aan het denken over kunst en literatuur hebben hun kracht en vanzelfsprekendheid verloren. Vandaar het gevoel van permanente crisis in de kunsten en letteren, schrijft hij. Zou dat ook het crisisgevoel kunnen verklaren dat de debatten beheerst in letterenland: over hoe het gesteld is met de geschiedschrijving van de moderne literatuur, de kritiek, het onderwijs en de relatie van de literatuur tot de werkelijkheid? In literaire bladen en dagbladen, essaybundels, op literaire podia en op websites vliegen de bekende woorden, categorieën en tegenstellingen in het rond: individu en massa, autonomie en maatschappelijke betrokkenheid, elitair en populair, fictie en werkelijkheid, modern e! n postmodern, hoge en lage cultuur, maar... het wil niet meer lukken: we geloven niet meer in het onderscheid dat deze woorden lang hebben aangeduid. Zou dat komen door dat einde van het romantisch paradigma? En wat betekent dat voor het denken en het schrijven in de toekomst? Om de problematiek van taal en literatuur in relatie tot ons tijdsgewricht beter te doorgronden speuren we bij Perdu naar schrijvers en geschriften die het mogelijk maken dieper op die problematiek in te gaan. Op 9 juni staat een essaybundel van Arnold Heumakers centraal "De schaduw van de vooruitgang". Hierin onderzoekt Heumakers op een indringende manier het eeuwenoude genre van de cultuurkritiek en levert zelf kritiek op de aanname van die cultuurkritiek dat er een remedie zou zijn voor de kwalen die deze signaleert. Een probleem is, volgens Heumakers, dat veel critici een beeld van de samenleving proberen te geven zonder zichzelf in die beschouwing te betrekken. Daarom worden ook de lezers zelden door die diagnoses echt geraakt. Dat het ook anders kan toont Heumakers aan de hand van schrijvers die zichzelf als onderdeel van een veranderende cultuur ervaren en die, wanneer ze die veranderingen in taal willen vatten, stuiten op de ontoereikendheid van de bestaande taal. Vo! or Heumakers is het juist die literatuur die inzicht geeft in de samenleving en in onszelf.

Drie schrijvers, elk vanuit hun eigen invalshoek, geven commentaar op het boek van Arnold Heumakers en Heumakers zelf zal vertellen wat hij met zijn boek heeft beoogd. Daarna zullen de sprekers met elkaar en het publiek in discussie gaan, o.l.v. Esma Moukhtar.

Arnold Heumakers is als literatuurcriticus verbonden aan NRC Handelsblad. Hij publiceerde naast De schaduw van de vooruitgang onder andere de essaybundels Schoten in de concertzaal, Onleefbare Waarheden, De fatale cirkel en samen met Wouter Oudemans, De horizon van Buitenveldert. Gesprekken over cultuur en techniek.

Atte Jongstra is naast prozaschrijver, dichter, essayist en criticus. Hij schreef ondermeer Psychologie van de zwavel (1989), Disgenoten, Groente, Hudigers Hooglied en De Tegenhanger (romans), een essaybundel "Familieportret" en publiceerde gedichten onder het pseudoniem Arno Breekveld. Ewoud Kieft, Cultuurhistoricus. Werkzaam bij het NIOD en het Onderzoeksinstituut voor Geschiedenis en Cultuur van de universiteit Utrecht. Binnenkort verschijnt van hem bij uitgeverij Vantilt Het Plagiaat. Dit boek behandelt de polemiek van Menno ter Braak en Anton van Duinkerken, twee belangrijke intellectuelen uit het interbellum. Hij schreef ook over de moderniteit in Nederland tussen 1914 en 1940 en over avant-garde, katholicisme en het einde van de burgercultuur.

Sven Vitse. Verbonden aan de Vrije Universiteit van Brussel. Schrijft in bladen als Yang en DWenB over avant-garde en postmoderne trends, doet onderzoek naar postmoderne (literatuur)theorie en ideologie en schrijft verhalen.

Esma Moukhtar is docente filosofie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten en aan de Willem de Kooning Academie-Hogeschool Rotterdam.