Complexe koolstofmoleculen tussen de sterren?
Promotie Sterrenkunde
vrijdag 9 juni 12.00 uur
Nick Cox bestudeerde de oorsprong van 'diffuse interstellaire banden' (DIBs), brede absorptielijnen die worden gedetecteerd in spectra van heldere sterren. Dat deze DIBs veroorzaakt worden door een bepaald soort deeltjes in het interstellaire midden is al meer dan tachtig jaar bekend, maar de chemische identiteit van deze deeltjes is tot op heden een groot raadsel. Inmiddels zijn in het koude gas en stof dat zich tussen de sterren bevindt al meer dan 140 moleculen geïdentificeerd. Maar zijn sommige van deze moleculen ook de oorzaak van de DIBs? Waarnemingen in onze melkweg suggereren dat het gaat om grote complexe koolstofmoleculen. Een belangrijke vraag is of DIBs ook buiten ons melkwegstelsel voorkomen. Waarnemingen met de grootste telescoop ter wereld, de ESO Very Large Telescope, maakte het voor Cox mogelijk om DIBs in andere melkwegstelsels op te meten. DIBs blijken niet alleen voor te komen in het interstellair medium van onze eigen melkweg, maar ook in dat van onze buren, de Grote en Kleine Magelhaense Wolk. Vooral de detectie van DIBs in de Kleine Magelhaense Wolk is bijzonder, omdat het bekend is dat in dit melkwegstelsel maar weinig koolstof voorkomt. Door gebruik te maken van heldere supernova's in een ver melkwegstelsel kon Cox aantonen dat ook daar DIBs gevormd worden. De deeltjes die DIBs veroorzaken komen dus overal voor, maar het blijkt dat de lokale fysische (temperatuur, dichtheid) en chemische (reactiesnelheden) omstandigheden die heersen in het interstellair medium, van cruciale invloed zijn op de sterkte van de DIBs, oftewel het aantal deeltjes dat DIBs produceert. Modellen en waarnemingen van het interstellair medium tonen dat het gedrag van grote organische moleculen overeenkomt met dat van de mysterieuze deeltjes die de DIBs veroorzaken.
N.L.J. Cox: Diffuse Interstellar Bands and Interstellar Carbon Chemistry in the Galaxy and Beyond. Promotoren zijn mw. prof. dr. P. Ehrenfreund en prof. dr. L. Kaper.
Dit is een overzicht van promoties, oraties, afscheidscolleges en andere activiteiten aan de Universiteit van Amsterdam. Meer informatie over de items in deze agenda kunt u krijgen bij de afdeling Persvoorlichting, tel. 020 - 525 2695, e-mail:
Universiteit van Amsterdam