Stadsinfarct: steden groeien dicht
Raad voor het landelijk gebied
De betekenis en het maatschappelijk rendement van groen in de openbare ruimte wordt nog
niet voldoende erkend volgens de Raad voor het Landelijk Gebied. Door de overheid wordt
onvoldoende geïnvesteerd in de beschikbaarheid en bereikbaarheid van groen. Steden
worden helemaal volgebouwd zonder ruimte te reserveren voor groen. De raad doet deze
uitspraken in een advies aan de ministers van LNV en VROM over de realisatie van 'Recht
op groen'.
Groen in de openbare ruimte is belangrijk voor de leefbaarheid, de gezondheid, de economie
en de biodiversiteit. De winst van groen is dat het vele functies tegelijkertijd vervult.
Investeren leidt dus tot een hoog maatschappelijk rendement. In de praktijk blijkt echter
dat de stedelijk verdichting ten koste van groen doorzet. Voor voldoende groen binnen de
stad is naar schatting 2888 ha groen nodig. In de prestatieafspraken tussen gemeenten en
rijk (GSB3/ISV2) is aangegeven dat er van de beschikbare 7562 hectare bouwgrond er
volgens berekeningen van de raad 5145 hectare (68%) gereserveerd is voor binnenstedelijke
woningbouw en 136 hectare (nog geen 2%) is gereserveerd voor groen in de stad. Daarom
heeft de raad met diverse partijen gekeken hoe het groen in en om de stad beter tot zijn
recht kan komen.
Een van de belangrijkste aanbevelingen is dat er een betere afstemming moet plaatsvinden
tussen de betrokken ministeries onderling (LNV, VROM, VWS, maar ook BZK en EZ), maar ook
met de lagere overheden zoals provincies, regio's en gemeenten. Een 'stimuleringspunt
groene kwaliteit' is daarvoor een geschikt middel. De overheden moeten ook meer
verantwoording afleggen over de gekozen groene kwaliteit. Daar moeten dan ook
maatschappelijke partijen bij betrokken worden, zoals buurtverenigingen, de ANWB of de
Habitat Coalitie.
De beschikbare kennis moet beter worden verspreid en meer worden toegespitst op de vragen
van de betrokkenen. Ook kleinere gemeenten moeten betrokken worden bij de uitvoering van
het beleid voor groen in en om de stad. Beschikbare gelden voor stedelijk groen blijken
voornamelijk beschikbaar te zijn voor de grote steden. Ondanks de erkenning van het
belang van groen om de stad, is er voor uitvoering van het beleid te weinig geld
beschikbaar.
De raad beveelt aan opdracht te geven tot het uitwerken van de Maatschappelijke Kosten
Baten Analyse (MKBA) gericht op de groene openbare ruimte. Daarmee is een beter zicht op
de maatschappelijke kosten en baten van groen te verkrijgen. De analyse is bijvoorbeeld
nuttig in het kader van de preventieve gezondheidszorg, bijvoorbeeld voor de aanpak van
overgewicht bij kinderen, de bijdrage aan de bestrijding van luchtverontreiniging en de
betekenis van groen voor de leefkwaliteit in het algemeen.
De raad wil met deze aanbevelingen bijdragen aan een goede beschikbaarheid én
bereikbaarheid van groen, waar volgens de raad iedereen recht op heeft.
Noot voor de redactie,
Raad voor het Landelijk Gebied