Groen!
Brussel, 8 juni 2006
Persdienst Groen!
Ron Hermans - woordvoerder
Sergeant De Bruynestraat 78-82 | 1070 Anderlecht |
tel 02 219 19 19 | fax 02 223 10 90 | gsm 0473 90 30 66
e-mail pers@groen.be | persteksten http://www.groen.be/pers/
Federale en Vlaamse regering willen verzwakking van Europese wetgeving
inzake fijn stof
Zware luchtvervuiling en met name fijn stof zorgt in België jaarlijks
voor 13.000 vroegtijdige overlijdens. Het is dan ook ongehoord dat net
onze milieuministers het aantal dagen waarop luchtvervuiling mag,
willen verdubbelen. Met een groen milieubeleid ten bate van de
gezondheid van de mensen heeft dit niks maar dan ook niks te maken.
Europarlementslid Bart Staes roept de federale milieuminister Bruno
Tobback (SP.A) op het roer drastisch om te gooien en alsnog resoluut
te kiezen voor de bescherming van de gezondheid van de mensen. Vlaams
volksvertegenwoordiger Rudi Daems (Groen!) wil dat Vlaams
milieuminister Kris Peeters (CD&V) opkomt voor het leefmilieu en voor
de gezondheid van alle Vlamingen, en dus zijn ambities inzake de
strijd tegen de fijn stof opvoert. Hij wil alvast de garantie dat deze
Vlaamse regering er bij de federale collegas op aandringt de strijd
tegen de luchtvervuiling ook op Europees vlak maximaal te voeren.
Daems roept de Vlaamse parlementairen op om op 15 juni ja te zeggen
tegen een resolutie die bij hoogdringendheid wordt gestemd in het
Vlaams parlement. In die resolutie vraagt Daems dringende
noodmaatregelen tegen de luchtvervuiling in Vlaanderen.
Zowel het Europese Parlement als de Raad voor milieuministers
onderhandelen momenteel over een nieuwe Europese richtlijn over
luchtkwaliteit en schonere lucht. De Vlaamse en de Belgische regering
pleiten officieel voor sterke wetgeving inzake schonere lucht. In
november 2005 pakten ze nog uit met een actieplan; een plan dat niet
echt een hoogvlieger kan worden genoemd. En als reactie op een bezoek
van Groen!-burgemeester Willy Minnebo werd zelfs ingegaan bij pieken
een maximumsnelheid van 80 km/uur op te leggen. Achter de gesloten
deuren van de werkgroepen van de Europese Raad voor milieuministers
lobbyen ze echter de jongste maanden actief voor een verzwakking van
de bestaande grenswaarden voor fijn stof! Nu mogen die dagwaarden
maximaal 35 dagen per jaar worden overschreden. De Belgische en
Vlaamse minister willen dat de luchtvervuiling 70 dagen per jaar kan!
Bovendien willen ze de wetgeving over de nog kleinere en dus nog
schadelijkere PM2,5-deeltjes helemaal uithollen. Daarmee wordt eens te
meer aangetoond dat hier het economische belang belangrijker wordt
geacht dan de gezondheid van de mensen, reageert
Groen!-europarlementslid Bart Staes. In heel Europa wordt het aantal
vroegtijdige sterftes door vervuiling door fijn stof berekend op
348.000. Voor België ligt dat cijfer op 12.880.
Uit de nota RP/PV (28/04/06) van de Permanente Vertegenwoordiging van
België bij de Europese Unie blijkt immers zwart op wit dat de
Belgische regering poogt, in overleg met de gewesten, de Europese
voorstellen rond luchtvervuiling af te zwakken. België wil het aantal
dagen waarop luchtvervuiling door fijne stofdeeltjes mag, verdubbelen.
Als het van de ministers Tobback (SP.A) en Peeters (CD&V) afhangt, mag
de lucht straks liefst 70 dagen per jaar meer fijn stof bevatten. Dat
is het dubbele van wat nu toegelaten is door Europa!
De Belgische démarche heeft alles te maken met een voorstel van de
Europese Commissie inzake luchtverontreiniging. Op 21 september 2005
maakte de Europese Commissie haar thematische strategie inzake
luchtverontreiniging bekend. Het document beschrijft de
noodzakelijke (nieuwe) maatregelen ten overstaande van
luchtvervuiling. Meteen overhandigde de Commissie ook haar Voorstel
voor een Richtlijn betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht
voor Europa . Dat voorstel wil de bestaande wetgeving rond de
luchtkwaliteit vereenvoudigen en minder omvangrijk maken.
1. De toestand is ernstig
Uit beide werkstukken blijkt dat de luchtvervuiling door vooral
ozon en fijne stofdeeltjes enorm is. Zo verminderde het fijn stof
in 2000 de gemiddelde statistische levensverwachting in de EU-25
naar schatting met ongeveer 9 maanden. Anders gezegd: in Europa
zorgt luchtvervuiling door fijne stofdeeltjes voor zowat 3,6
miljoen verloren levensjaren. Dat zijn 348.000 voortijdige
sterfgevallen per jaar.
Daarnaast sterven ook circa 21.400 mensen vroegtijdig door
blootstelling aan ozon! Van nu tot 2020 zouden de emissies van
zwevende deeltjes wel afnemen, maar toch zou de luchtvervuiling
ons leven nog altijd met ongeveer 5,5 maand verkorten.
En: tot 2020 zou de luchtvervuiling door ozon en door fijn stof
Europa jaarlijks 189 tot 609 miljard euro kosten!
2. Een nieuw voorstel van Europese richtlijn
Het voorstel van de EU-commissie over de nieuwe
luchtkwaliteitsrichtlijn verandert de grenswaarden voor fijn stof
niet. Op jaarbasis mag de lucht niet meer dan 40 microgram/m3 PM10
(grotere stofdeeltjes met een diameter van 2,5 tot 10 microgram)
bevatten én jaarlijks mag de lucht maximaal 35 dagen meer dan 50
microgram fijn stof per kubieke meter lucht bevatten.
Nieuw is de invoering van speciale maatregelen vanaf 2010 voor de
hele fijne stofdeeltjes, de zogeheten PM2,5. Die fijne deeltjes
(PM2,5) zijn nog schadelijker voor de gezondheid dan de grotere
PM10.
Zo stelt de Commissie voor PM2,5 een concentratiebovengrens (die
overeenkomt met een grenswaarde) van 25 microgram/m3 in te voeren
die tegen 2010 moet worden bereikt. In combinatie hiermee wordt
een niet-verbindende streefwaarde ingevoerd om in elke lidstaat de
blootstelling aan PM2,5 van de bevolking tussen 2010 en 2020 met
een vijfde te verminderen.
3. De politieke strijd brandt los Het Europees Parlement en de Raad
van (milieu)ministers amenderen momenteel dit voorstel. De
milieucommissie van het Europees Parlement bespreekt de tekst op
21 juni aanstaande. Het resultaat zou dan op 25 september in de
plenaire vergadering te Straatsburg behandeld worden.
De ministers van leefmilieu werken aan een gemeenschappelijk
standpunt. Het politieke akkoord hierover wordt verwacht op 26
juni.
4. Sterke druk om de bestaande wetgeving te verzwakken
Zowel binnen het Europees Parlement als binnen de Raad zijn er
krachten aan het werk die het voorstel van de Commissie willen
afzwakken omwille van duidelijk economische belangen.
Binnen het EP zijn het vooral Duitse en Nederlandse EVPers en
liberalen die terzake het voortouw nemen.
+ Zij stellen voor de daggrenswaarden van PM10 (nu 50
microgram/m3, maximaal 35 dagen/jaar) te schrappen en alleen
nog te werken met een jaargemiddelde. Dit zou betekenen dat
een belangrijk middel om mensen aan te zetten tot ander
gedrag door het beleid uit handen wordt gegeven: als mensen
gewaarschuwd worden dat hun gezondheid gevaar loopt, gaan ze
er ook naar handelen.. (cfr. De reacties van het beleid op de
overschrijdingen van de daggrenswaarden in bijvoorbeeld
Zwijndrecht)
+ Zij willen dat grenswaarden niet gelden over het hele
grondgebied maar alleen daar waar de bevolking wordt
blootgesteld. Anders gezegd: ze willen de schrapping van
grenswaarden voor plaatsen of industriële installaties die
niet voor het publiek toegankelijk zijn. Dit is echt de kop
in het zand steken. Fijn stof legt vele honderden kilometers
af. Het heeft dus geen zin zones aan te duiden waar de lucht
wel én waar niet vervuild mag worden.
+ Zij willen meer dan de voorgestelde 5 jaar om de grenswaarden
te bereiken. Vijf jaar is al een behoorlijk lange periode.
Die nu nog eens verlengen zal niet bijdragen tot een betere
luchtkwaliteit.
+ En: zij willen dat de grenswaarde (zeg maar: de
concentratiebovengrens van 25 microgram/m3 te bereiken tegen
2010) wordt geschrapt of hooguit vervangen door een
streefwaarde. De door de Commissie voorgestelde
concentratiebovengrens van 25 µg/m3 is echter al volledig
ontoereikend om de menselijke gezondheid te beschermen. De
WHO heeft in verscheidene rapporten beklemtoond dat voor
deeltjes (zowel PM10 als PM2,5) al bij blootstelling aan veel
lagere concentraties gezondheidsrisico's ontstaan en dat de
onderzoekers er niet in geslaagd zijn een drempelwaarde voor
PM te bepalen (een niveau waaronder geen schadelijke effecten
worden verwacht).Eigenlijk moeten de amendementen gesteund
worden die zich richten op een concentratiebovengrens van 10
µg/m3 zoals vermeld in de eerder dit jaar door de WHO
gepubliceerde aanbevelingen (de zogeheten "Air Quality
Guidelines"). De door de WHO aanbevolen niveaus zijn haalbaar
gebleken in grote steden in industrielanden. Volgens de WHO
zal het bereiken van dit niveau de risico's op schadelijke
gevolgen voor de menselijke gezondheid verminderen.
5. Wat gebeurt er ondertussen in de Raad?
De ministers van de verschillende EU-lidstaten werken binnen de
Raad aan een compromis. Er wordt gemikt op een politiek akkoord op
26 juni. De berichten die ons hierover bereiken, doen niet veel
goeds verhopen. Het lijkt erop dat ook binnen de Raad Milieu het
economische belang zal primeren over het gezondheidsbelang en het
streven naar een betere luchtkwaliteit.
6. Wat doet België?
De informatieve nota RP/PV (28/04/06) van de Permanente
Vertegenwoordiging van België bij de Europese Unie spreekt
boekdelen. Die nota geeft het Belgische standpunt weer ten aanzien
van de werkzaamheden omtrent de richtlijn luchtkwaliteit. Dit
standpunt kwam er na overleg tussen de federale overheid en de
gewesten. Ze weerspiegelt dus de strategie van de federale en de
Vlaamse overheid ten aanzien van de werkzaamheden in de Raad van
Ministers van Leefmilieu.
De houding van België binnen de Raad Milieu getuigt geenszins van
een progressieve aanpak:
+ De Belgische en Vlaamse regering willen dat in de toekomst de
Europese norm voor fijn stof 70 in plaats van 35 dagen per
jaar mag worden overschreden.
+ De Belgische en Vlaamse regering willen dat de grenswaarden
alleen gelden daar waar mensen leven.
+ De Belgische en Vlaamse regering willen een langere periode
van mogelijk uitstel van toepassing van de grenswaarden dan
de nu voorziene vijf jaar,
+ Voor de gevaarlijke kleine stofdeeltjes (PM2,5) willen de
Belgische en Vlaamse regering de grenswaarde vervangen door
een streefwaarde. Pas na vijf jaar willen de Belgische en
Vlaamse regering een grenswaarde.
Een tweede nota die de houding van België federale regering én
Vlaamse regering) bespreekt is nog duidelijker . Uit het
document Bespreking Compromisvoorstel 9454/06 leren we dat België
blij is met een mogelijk uitstel van 3 jaar (liever nog 5 jaar!)
na de inwerkingtreding van de nieuwe richtlijn.
Met andere woorden: de regering-Verhofstadt en de regering-Leterme
zijn blij met de ondermaatse regeling rond PM2,5; de meest
schadelijke stofdeeltjes voor de gezondheid. Ook het feit dat de
controle op de grenswaarden niet moet gebeuren op de plaatsen waar
het publiek niet komt, draagt hun goedkeuring weg. Bijzonder
leerrijk is ook de vaststelling dat de federale en de Vlaamse
regering ongelukkig zijn met het gegeven dat de grenswaarden voor
de dagwaarden NIET afgeschaft (zullen) worden. Beide regeringen
willen er ook nog voor ijveren dat akkergronden langs autostrades
waar boerderijen staan expliciet opgenomen worden als plaatsen
waar de naleving van de grenswaarde NIET moet worden
gecontroleerd.
Kortom: de Belgische overheid (federaal en gewesten) stelt zich op
het gebied van schone lucht nog conservatiever op dan zelfs de
meest uitgesproken woordvoerders van de industriële belangen in
het Europees Parlement. Terwijl ministers Tobback en Peeters in
eigen land op 16 november 2005 groots uitpakken met een Actieplan
tegen fijn stof, lobbyen ze op Europees niveau om het probleem van
de luchtvervuiling door fijne stofdeeltjes te minimaliseren.
Of nog: de ministers Tobback en Peeters hebben dé oplossing
ontdekt om de heisa en de acties van de groenen en de
milieubeweging telkens de Europese norm voor fijn stof
overschreden wordt te counteren: ze verlengen de limiet van
dagoverschrijdingen van 35 dagen naar 70 dagen.
Dat heet tijd kopen. Maar het heeft niks te maken met het doel te
komen tot betere luchtkwaliteit.
7. Luister naar mijn woorden maar kijk niet naar mijn daden!
De houding van de ministers Tobback en Peeters in dit dossier is
puur op korte termijn gericht en totaal onaanvaardbaar.
De voorstellen van de Europese Commissie waren al weinig
ambitieus. Ze betekenen een verzwakking van de bestaande wetgeving
en ze liggen ver onder het niveau van de aanbevelingen van de
WereldGezondheidsorganisatie. Toch wordt het Commissievoorstel met
de actieve steun van een eensgezind Belgisch front (federale
overheid én gewesten) nog verder afgezwakt. Meer nog: België stelt
als enig EU-lid voor niet langer na 35 dagen maar pas na 70 dagen
op te treden tegen de uitstoot van PM10.
Tegen de uiterst toxische kleinste stofdeeltjes (PM2,5) willen
ministers Tobback en Peeters niet eens bindende grenswaarden
vastleggen. Zij willen enkel niet-bindende streefwaarden tegen
2010 en pas een grenswaarde van 25 microgram/m3 tegen 2015.
Kortzichtig!
Dat een strengere aanpak haalbaar is, bewijzen de VS die al in
1997 een jaarlijkse grenswaarde van 15 µg/m3 voor PM2,5
uitvaardigden! Die limiet moet uiterlijk tegen 2010 gehaald
worden. En een staat als Californië gaat nog verder. Daar geldt
sinds 2003 een grenswaarde van 12 µg/m3 sinds 2003.
De ministers Tobback en Peeters mogen dan al van tijd tot tijd met
voorstellen uitpakken. Het blijkt niets meer dan window-dressing.
Een goede beurt maken. Ideetjes lanceren. Met een heus en groen
milieubeleid ten bate van de gezondheid van de mensen en het
vrijwaren van de toekomst heeft dit echter allemaal niks maar dan
ook NIKS te maken.
Groen! roept de federale en Vlaamse regering op ook in daden werk
te maken van het terug dringen van de luchtvervuiling boven onze
regio. In eigen land met mediatieke Actieplannen uitpakken en
intussen de maatregelen tegen luchtvervuiling op Europees niveau
onderuit halen, is ontoelaatbaar.
Groen! roept het Vlaams parlement op de resolutie betreffende
noodmaatregelen ter bestrijding van de luchtvervuiling in
Vlaanderen, in het bijzonder door fijn stof en ozon goed te
keuren.
Groen! roept de Belgische europarlementairen op resoluut te kiezen
voor de bescherming van de gezondheid van de EU-burgers en elke
afzwakking van de Commissie-voorstellen naar de parlementaire
prullenbak te verwijzen.
Bijlagen
BIJLAGE 1
BE positions at the WPE of the Council concerning the COM proposal for
a new Directive on ambient air quality and cleaner air for Europe
(2005/0183(COD))
1/ Intro
The proposal integrates the already existing Framework Directive and
the 1st, 2nd and 3rd Daughter Directives on ambient air quality. It
proposes new regulation for PM2,5 fine particles in ambient air.
In the existing Directives legally binding Limit Values (grenswaarden,
valeurs limites) are used together with non-binding Target Values for
ozone (streefwaarden, valuers cibles)
The new regulation for PM2,5 proposes a "Concentration Cap " which is
de facto a limit value and an exposure index target which is defined
as a target value.
2/ BE position on crucial items:
PM10
Existing limit values are too strong and incoherent: the annual mean
limit of 40 µg/m³ is OK and mostly respected in BE but the daily limit
of 50 µg/m³ not to be exceeded more than 35 times a year is widely
violated and in fact not coherent with the annual limit. Best would be
to increase the number of allowed exceedance to 70 per year and not to
lower the annual limit to 32 µg/m³ which will be violated as well.
PM2,5
BE recognizes the strong adverse health impact of the fine particle
air pollution and welcomes the regulation of it throughout Europe.
Concentration Cap and the Exposure Index reduction target for PM2,5
A legally binding Concentration Cap should be replaced by a 2 stage
appraoch introducing first a target value which could during the
review after 5 years be replaced by a limit value.
The exposure reduction target should be no higher than 20% for 2020
compared to the value in 2010.
Assessment of compliance with limit values
Limit Values are to be respected only where people are living. At
least the checking of the compliance with the limit values should only
be done at locations where measurements can be performed according to
the siting criteria in Annex III. The non-assessment of compliance
should also be extende to the whole of the "enclosed industrial site
area" and not only to the "factoy facade"
Postponement of the deadline for attaining the Limit Values:
Postponement period should be longer than 5 years certainly for PM10
dailt limit value
Contribution from natural sources
BE wants to support the COM by allowing the substarction of the
contribution of natural sources to PM10 concentrations only when this
contribution provoques an exceedance of a limit value. Substraction of
the natural source contribution from all measured data (not only from
exceedances) is underestimating the impact of the advese healt impact.
Obligation for reporting on ozone during summer months
The Art 10(1) 10(2) and 10(3) of the 2002/3/EC (ozone) directive
should either be repealed eithet remain in force as a package. COM
tries to escape from its obligation in 10(3) to report on the summer
ozone situation in Europe, whereas the MS are still obliged by art
10(2) to submit the monthly data for that report.
Measuring ozone precursors
The list of ozone precursor substances in Annex X B. should be
indicative and not mandatory. Mandatory measurements of all these
substances are very expensive and not always contributing to analyse
the trend or to better understand the ozone formation process.
BIJLAGE 2:
Bespreking van Compromis voorstel 9454/06 (van 19 mei 2006 toegevoegd
in attach st09454.en06.doc) op de WPE van 30 mei 2006
Analyse van compromis
Het compromis voldoet in grote mate aan de Belgische verwachtingen op
volgende punten:
* aan de hele wetgeving voor ozon is niets veranderd; zo blijft de
lijst van te meten ozonprecursoren een "recommended" lijst en is
de meting van alle opgesomde substanties niet verplicht
* voor PM10 is er een uitstel mogelijk van 3 (België vraagt 5) jaar
na het in werking treden van de nieuwe richtlijn;
* voor PM2,5 wordt een 2 fase aanpak ingevoerd: eerst een Target
value van 25 µg/m³ te behalen in 2010 en een bindende Limit value
van 25 µg/m³ vanaf 1 jan 2015; de Exposure reduction Target is een
target value gebleven die een reductie van max 20% voorstelt
tussen 2010 en 2020; het begrip "concentration cap" is volledig
verlaten en komt niet meer in de tekst voor;
* uitstel -onder condities- voor het bereiken van Limit Values werd
bekomen voor PM10 (tot 3 jaar na inwerking treden van nieuwe
richtlijn), voor NO2 (tot 2015) voor benzeen (tot 2015) en ook
gevraagd voor PM2,5 (tot 2020);
* controle op de naleving van de limit values moet niet gebeuren op
plaatsen waar het publiek niet komt en waar geen huizen staan en
op de straten, en moet voldoen aan de criteria die opgelegd zijn
aan vaste meetstations;
* het minimum aantal meetplaatsen voor PM2,5 wordt samen met het
aantal meetplaasten voor PM10 bekeken;
* het invoeren van regels voor het berekenen van samengestelde
grootheden en andere statistische parameters ook voor andere
polluenten dan voor ozon;
* transmission of information and reporting to the Commission zal
grondig veranderen en wordt voorbereid in de Comitologie werkgroep
DEG; toch zijn enkele klassieke en reeds bestaande verplichtingen
opgenomen in de Richtlijn zelf;
* de review van de Richtlijn in 2013 zal de verplichtingen voor
PM2,5 en indien wenselijk ook voor andere polluenten herzien; voor
PM2,5 wordt mogelijks een bindende limit value vastgelegd voor de
verlaging van de blootstellingsindex, die nu een target value is;
verder kan een nieuwe (of bijkomende) referentie methode voor PM10
en PM2,5 voorgesteld worden;
Er werd geen of onvoldoende voldoening gegeven aan volgende Belgische
verwachtingen
* afschaffen van de limit value voor de dagwaarden van PM10;
* het opnemen van de voorwaarde dat EU-communautaire maatregelen
moeten ingevoerd worden en effect hebben vooraleer bindende limit
values voor PM kunnen worden opgelegd
* invoeren van een referentiemethode voor automatische meetmethoden
voor PM10 en PM2,5 (er is wel uitzicht gegroeid dat dit na de
review in 2013 wel mogelijk wordt)
* toekennen van nog langere perioden van uitstel voor het halen van
de LV van PM10 en PM2,5
* het expliciet opnemen van akkergronden langs autosnelwegen waar
boerderijgebouwen op staan als plaatsen waar de naleving van de
limit values niet moet worden gecontroleerd
Terug naar inhoudstafel gemeenten Terug naar overzicht
persconferenties
© Groen!