Geannoteerde agenda Jaarvergadering Europese Investeringsbank, 7 juni 2006
Op 7 juni 2006 zal in Luxemburg de jaarvergadering plaatsvinden van de Europese Investeringsbank
(EIB). Minister Zalm zal hieraan deelnemen. Op de agenda staan de volgende onderwerpen:
1. activiteiten van de EIB in 2005 en goedkeuring jaarverslag
2. kapitaalherziening 2006
3. verhoging van het kapitaal van Europees Investeringsfonds (EIF)
4. uitbreiding van de faciliteit voor gestructureerde financiering
5. verslag boekhoudcomité
1. Activiteiten van de EIB in 2005 en jaarverslag
In 2005 werd in totaal 47,4 miljard aan nieuwe leningen ondertekend (in 2004 was dat 43 mrd), het
merendeel in de EU. In 2005 zijn de leningen aan de nieuwe lidstaten gestegen met 53% ten opzichte
van 2004. De verdeling van leningen over de verschillende regio's was als volgt:
Bedragen in miljarden euro Totaal uitstaand eind 2005 Getekend in 2005
EU-25 269,7 42,3 (waarvan 5,8 nieuwe lidstaten)
Buiten de EU 24,5 5,1
Totaal 294,2 47,4
De EIB heeft per eind 2005 294,2 miljard aan leningen uitstaan. Door de kapitaalverhoging die per 1
januari 2003 heeft plaatsgevonden en toetreding van nieuwe lidstaten in 2004 is het uitleenplafond
gestegen tot 409 miljard. De laatste prognoses wijzen uit dat een volgende EIB-kapitaalverhoging op
zijn vroegst per 2010 zal plaatsvinden (zie ad.2).
De EIB heeft in 2005 1,4 miljard aan netto-inkomen behaald, vergelijkbaar met 2004. Dit zal worden
toegevoegd aan de reserves om te zijner tijd gedeeltelijk te worden gebruikt om de volgende
kapitaalverhoging te financieren.
De EIB heeft in 2005 binnen de EU voor 34 mrd verstrekt aan leningen voor achtergestelde regio's
(80%). Een deel hiervan was bestemd voor het ondersteunen van het MKB, dat vorig jaar als
prioriteitsgebied is toegevoegd ( 4,2 mrd via globale leningen). Aan innovatie/onderzoek werd 10,7
miljard uitgeleend, aan trans-europese netwerken 8,2 miljard en aan milieu/leefomgeving 10,9
miljard.
De EIB heeft voor een bedrag van 820 mln goedgekeurd aan leningen in Nederland. Het aandeel
van Nederland in de totale portefeuille van de EIB blijft op 1,3% staan.
De EIB is tevens actief buiten de Unie. Met name de activiteiten in de Middellandse Zeelanden zijn
gegroeid de laatste jaren, ook in 2005 (er is 2,2 mrd goedgekeurd aan leningen). Omdat het
mandaat voor deze regio is uitgeput is er voor 2006 een Interim Faciliteit ingesteld van maximaal 1,5
---
mrd. Verder is het Trust Fund voor technische assistentie operationeel geworden in 2005 (Nederland
draagt daar 2 mln aan bij). Er zijn meerdere kantoren geopend in zowel de Mediterrane landen als in
Afrika.
De leningen voor Afrika, het Caribische gebied en de Stille Oceaaneilanden komen traag op gang
gezien de moeilijke omstandigheden voor leningen aan de private sector in die landen. Samenwerking
met de Commissie om ook infrastructuur projecten te financieren zal waarschijnlijk leiden tot hogere
uitleenvolumes in 2006. In 2005 is voor 537 mln uitgeleend aan deze regio's.
In 2005 is, op aandringen van Nederland, vooruitgang geboekt met het meten van toegevoegde
waarde van de EIB, onder meer door het `scoren' van alle projectvoorstellen op 1. de bijdrage aan EU-
doelstellingen 2. de kwaliteit en soliditeit van projecten (inclusief milieu-aspecten) en 3. financiële
voordelen van EIB-betrokkenheid. Die voordelen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit een
financieringsvorm die beter aansluit bij de karakteristieken van het project, het katalyserend effect op
andere financiers of de technische kennis en ervaring van de EIB. Wil een project voor financiering in
aanmerking komen, dient het aan alle criteria te voldoen. Met dit raamwerk is in 2004 een belangrijke
stap gezet in de concrete toepassing van het toegevoegde waarde concept in de praktijk. Het jaar
2005 is het eerste volledige jaar waarin het raamwerk in de praktijk is gebracht. Er zijn voorstellen in
de maak om de methodologie te verbeteren en om de toepassing voor operaties buiten de Unie
mogelijk te maken. Tenslotte is speciaal voor de globale leningen1, naar aanleiding van een evaluatie,
een aparte methodologie geïntroduceerd en geïmplementeerd in 2005.
De EIB is in 2005 een aantal nieuwe samenwerkingsverbanden aangegaan met de Commissie. Zo zal
met de Commissie en de EBRD intensief samengewerkt worden om met name de nieuwe lidstaten
van assistentie te voorzien bij het voorbereiden van projecten die dan voor Structuurfondsen of
EIB/EBRD leningen in aanmerking kunnen komen. In 2005 zijn, samen met de Commissie, de
voorbereidingen gestart voor het opzetten van een onderzoeksfaciliteit waarin EIB leningen
gecombineerd worden met EU begrotingsmiddelen om onderzoek in de Unie te ondersteunen in het
hogere risico segment. Tenslotte zal de EIB, het EIF en de Commissie speciale aandacht besteden
aan het MKB door EU begrotingsmiddelen uit te besteden aan de EIB en het EIF. Via een
hefboomwerking kunnen de begrotingsmiddelen middels allerlei financiële producten, een grotere
financiële stroom voor lidstaten genereren.
Nederland kan het jaarverslag goedkeuren en instemmen met het voorstel om een deel toe te voegen
aan de reserves en een deel toe te voegen aan de middelen voor de faciliteit voor gestructureerde
financiering (zie agendapunt 4).
1 Een lening die door EIB verstrekt wordt aan een intermediaire financiële instelling die het weer
doorleent aan het MKB.
---
2. Kapitaalherziening 2006
De herziening bevestigt de 2005 analyse waarin werd gesteld dat de EIB geen kapitaalverhoging
nodig heeft voor 2010 en dat de kapitaalverhoging uit EIB reserves kan worden gefinancierd.
De analyse in de voorliggende paper gaat ervan uit dat de EIB blijft groeien met 3,25% per jaar. Het
toont aan dat de EIB in 2010 een kapitaalverhoging kan financieren uit de eigen reserves. Het toont
ook aan dat de EIB een bedrag van 3,4 mrd kan gebruiken voor speciale EU initiatieven. Echter dit
leidt er wel toe dat op de lange termijn geen mogelijkheden meer zijn om dit soort speciale initiatieven
te financieren, omdat de reserves nodig zijn om eventuele kapitaalverhogingen na 2010 te financieren.
Op verzoek van Nederland is een scenario toegevoegd over de mogelijkheden van nulgroei in de
oude EU-15 vanaf 2006 en een constante groei in de nieuwe lidstaten (resulterend in een groei in de
totale uitleenvolume van 1%). Uiteraard leidt dat tot lagere kapitaalverhogingen in de toekomst. Zo
kunnen vrijgekomen reserves worden ingezet voor speciale initiatieven. Een degelijk scenario geeft de
EIB voor de komende tien jaar voor 500 mln per jaar extra ruimte om speciale EU initiatieven te
financieren.
De EIB geeft aan dat de oproep voor meer toegevoegde waarde en hogere risico's lastiger uitgevoerd
kan worden indien de Statuten niet aangepast worden. De gearing ratio, de statutaire verplichting van
een reserve van 10%, en de hogere reserve benodigdheden voor speciale risicovolle operaties
werken beknellend, aldus de EIB. De EIB vindt dit weinig dynamisch en niet in lijn met de vraag van
de Gouverneurs om meer risico's te nemen. De EIB acht het beter om bij elke kapitaalverhoging af te
spreken, op basis van de middellange termijn planning en de risico bereidheid van de Gouverneurs,
om de reserveratio (nu nog 10%) aan te passen. Tevens dient het onderscheid tussen minder
risicovolle operaties en speciale operaties te verdwijnen, omdat complexe speciale operaties steeds
meer de norm zijn in plaats van de uitzondering. Echter dit kan alleen via een Statutenverandering en
dat vergt veel tijd voor de lidstaten. De EIB zal een werkgroep instellen die zal onderzoeken welke
statutaire veranderingen nodig zijn en zal begin 2007 met een rapport komen. Nederland zal erop
toezien dat een eventuele aanpassing in de statuten ook daadwerkelijk gaat leiden tot meer risicovolle
operaties zonder dat de AAA positie van de bank wordt ondermijnd en internationale richtlijnen voor
risicobeheer worden gebroken.
3. Verhoging van het kapitaal van de EIF
Het Europees Investeringsfonds (EIF) is in 1994 opgericht, nadat de Europese Raad van Edinburgh
(1992) hiertoe had verzocht. Het EIF verstrekt garanties en risicokapitaal ten behoeve van het MKB.
Het EIF is onderdeel van de EIB-groep. Het EIF kent een gemengd aandeelhouderschap: EIB (60%)
en Commissie (30%); andere banken (10%). De EIB en het EIF achten een kapitaalverhoging met
50% nodig (middels uitgifte van 1000 nieuwe aandelen) om de in 2005 aangenomen strategie te
kunnen uitvoeren. De EIB en het EIF zullen de financiële producten bundelen om zo beter het MKB en
technologiegeoriënteerde ondernemingen te ondersteunen. Daarbij zal ook met de Commissie de
---
samenwerking worden versterkt. Met deze kapitaalverhoging kan het EIF de geplande activiteiten voor
de komende periode uitvoeren. Het alternatief voor een kapitaalverhoging in de vorm van een transfer
van reserves van de EIB zou een te grote last leggen op de EIB en zelffinanciering van een
kapitaalverhoging van de EIB zelf bemoeilijken. Nederland gaat akkoord met de voorgestelde
kapitaalverhoging en de deelname van de EIB daaraan.
4. Uitbreiding van de faciliteit voor gestructureerde financiering
In 2001 is de zgn. structured finance facility (SFF) opgericht, die extra risicovolle activiteiten financiert
met betrekking tot Trans Europese Netwerken en R&D, zoals achtergestelde leningen, garanties en
leningen met hoger risico. Het plafond lag toen op 750 mln aan reserves om de operaties te kunnen
financieren. Inmiddels is dat plafond bereikt en verzoekt de EIB om het plafond te verhogen tot 3750
mln. Reden voor deze verhoging is het sterk gegroeide gebruik van dit instrument en de verwachte
groei in de komende jaren tot 2013. Een groot deel zal worden gebruikt voor een speciale faciliteit die
gefinancierd wordt door de Commissie en de EIB om R&D projecten te ondersteunen. Het restant zal
gebruikt worden voor Trans Europese Netwerken en voor energieprojecten. De SFF kan ook worden
gebruikt buiten de EU, zoals Middellandse Zeelanden (dat deel heet SFE); daarvoor is in 2003 100
mln aan reserves apart gezet, met een plafond van 200 mln. De EIB voorziet een overschrijding van
dit plafond en stelt nu voor om dit deel van de SFF uit te breiden met 100 mln per jaar. Het voorstel
is om uit het nettoresultaat voor 2005, 500 mln toe te voegen aan de faciliteit voor gestructureerde
financiering. Nederland heeft ook voor toekomstige allocaties aangedrongen op een jaarlijkse
evaluatie van dit instrument, met name op het punt van de toegevoegde waarde. Intensiever gebruik
van dit instrument is aan te moedigen daar het gaat om complexere en risicovollere projecten.
5. Jaarverslag comité ter controle van de boekhouding over 2005
Ieder jaar rapporteert het Comité van de Boekhouding over het financieel management en de
boekhouding van de EIB. In 2005 is er nog steeds sprake van een stabiel niveau van de concentratie
van de kredietportefeuille. In het kader van risicobeheer heeft de EIB een aantal maatregelen
genomen om het kredietrisicobeleid aan te passen en nieuwe beleidslijnen ten aanzien van financiële
risico's op te stellen. Hoewel formeel niet onderworpen aan het nieuwe akkoord van Bazel, houdt de
EIB zich aan de belangrijkste EU regels en `best practices' van internationale praktijken in de markt.
Met bijstand van de Luxemburgse toezichthouder ontwikkelt de EIB richtlijnen voor de wettelijke
solvabiliteitseisen, overeenkomstig de Bazel II regels.
Het comité steunt de EIB in de maatregelen die zijn genomen met betrekking tot het beheer van de
risicokapitaalactiviteiten in het kader van de Faciliteit voor Euro- Mediterrane Investeringen en
Partnershap (FEMIP). Het comité ondersteunt de scheiding van de beheerkosten van de
Investeringsfaciliteit, opdat baten en lasten duidelijk kunnen worden vastgesteld. Het Comité is
tevreden dat de vorig jaar gesuggereerde maatregelen voor deze twee faciliteiten zijn genomen.
In reactie op de toenemende roep om meer transparantie en verantwoording, ondermeer door
Nederland, heeft de EIB een nieuwe transparantiebeleid ontwikkelt. De EIB verschaft via de
---
internetsite een breed scala aan gegevens en had in december 2004 aangekondigd een openbare
raadpleging inzake het informatiebeleid te organiseren. In 2005 zijn consultaties uitgevoerd met
derden, wat begin 2006 heeft geresulteerd in een nieuw informatiebeleid. Daarbij is een zorgvuldige
afweging gemaakt tussen de vraag naar openheid en de bescherming van vertrouwelijke informatie
van met name de particuliere sector.
De EIB heeft een aantal organisatorische veranderingen doorgevoerd om zo een gecentraliseerde
Compliance functie te installeren. Het Comité is verheugd te constateren dat deze functie in 2005
concreet is ingevuld. Via deze functie zal er meer zicht komen op de compliance risico's van de EIB
en kan daar tijdig over worden gerapporteerd en geadviseerd.
Het Comité geeft aan dat het voor de komende twee jaar de Directie ter verantwoording zal roepen op
het punt van toegevoegde waarde, om zo te garanderen dat bij in- en uitleenactiviteiten kwaliteit
belangrijker is dan kwaliteit.
Nederland steunt de maatregelen die de EIB heeft genomen en de aanbevelingen van het comité, in
het bijzonder op het toekomstige aandachtsgebied van toegevoegde waarde.
-0-
---
---- --
Ministerie van Financiën