02-06-2006
Monumentaal beton
Het jaarlijkse Instandhoudingssymposium van de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg is dit jaar gewijd aan monumentaal beton. Op woensdag
11 oktober gaan in het Groot Handelsgebouw in Rotterdam enthousiaste
deskundigen uitgebreid in op zowel de cultuurhistorische als de
technische kant van oude betonconstructies.
Beton is een zeer veelzijdig materiaal,
dat vele verschijningsvormen kent. Gewapend cementbeton heeft aan het
begin van de twintigste eeuw gezorgd voor een revolutie in de bouw.
Met beton was men volledig vrij in vormgeving en maatvoering. Niet
langer was het materiaal maatgevend voor de mogelijkheden, maar de
creativiteit van de ontwerper.
Beton is niet meer weg te denken uit de hedendaagse architectuur. Er
wordt volop geëxperimenteerd met vorm, kleur, oppervlaktestructuur en
toeslagmaterialen. Hedendaagse nieuwe toepassingen zijn vaak
geïnspireerd op de bijzondere toepassingen uit het verleden. Door
grind te vervangen door verschillende kleuren gerecycled glas en
stukjes natuursteen kan beton lichtdoorlatend worden gemaakt. Het
materiaal dat zo ontstaat wordt Verrazzo genoemd. Eigenlijk is het een
variant op het aloude terrazzo. Of men vormt tegenwoordig
lichtdoorlatend beton door toevoeging van vijf procent glasvezels. Ook
worden lichte, bijzonder vormgegeven betonconstructies gemaakt met
textiel als wapening. Deze doen denken aan een frivole toepassing uit
het einde van de negentiende eeuw, de cementrustiek. Met mortel en
kippengaas werden imitatierotsen gemaakt en prieeltjes, pergola's en
bruggetjes van imitatietakken. Het is goed om te bedenken dat we met
het instandhouden van monumentaal beton niet alleen cultuurhistorische
waarden behouden, maar ook een inspiratiebron.
Historisch beton laat een grote verscheidenheid zien aan
cultuurhistorische waarden, esthetische verschijningsvormen,
gebruiksfuncties, materiaalsamenstellingen en gedrag. De
instandhouding van monumentaal beton vormt daardoor dikwijls een veel
grotere uitdaging dan het op het eerste gezicht lijkt. Keuzen voor
hergebruik, herstel, reparatiemateriaal, verwerkingstechniek en
afwerking zijn zelden eenduidig. Het is een ware kunst om alle
aspecten die een rol spelen evenwichtig mee te laten wegen.
De instandhouding van betonnen monumenten roept bij monumentenzorgers,
architecten en uitvoerende bedrijven vaak tal van vragen op. Zo ligt
bij het ene monument de nadruk op authenticiteit en bij het andere op
de architectonische kwaliteit van het beton. Wat betekent dat voor de
aanpak? Waarom is het bij bepaalde monumenten wél belangrijk de
oorspronkelijke oppervlaktestructuur terug te brengen en bij andere
niet? Waarom wordt soms de binnenkant geïsoleerd en soms juist de
buitenkant? En waarom ligt bij conservering in het ene geval de nadruk
op het verminderen van de indringing van kooldioxide en is het prima
als het beton volledig verzadigd is met vocht, terwijl in een ander
geval juist elke indringing van vocht moet worden voorkomen? En met
welke middelen kun je dat bereiken?
De deskundigen vertellen u op 11 oktober over de historie van het
materiaal en zijn toepassing, over gebruiksmogelijkheden en
cultuurwaarden en over de technische mogelijkheden om beton te
herstellen, te versterken en te conserveren. Het programma voor het
symposium is deze keer samengesteld in samenspraak met de
Betonvereniging, die sinds 1930 hét coördinatiecentrum in de
Nederlandse betonwereld is en als doel het genereren en overdragen van
kennis heeft.
De speciaal voor dit symposium gemaakte film zal de
uitvoeringspraktijk van het verleden en heden in beeld brengen.
Tijdens de pauzes kunt u niet alleen bijpraten met andere
monumentenliefhebbers, maar ook kennismaken met de bedrijven en
instellingen die zich op het beursgedeelte presenteren. Wij hopen van
harte u te mogen ontvangen!
Programma
Aanmelden op www.verstigt.nl
Rijksdienst voor de Monumentenzorg