Ministerie van Buitenlandse Zaken

Antwoorden schriftelijke vragen jaarverslag Buitenlandse Zaken, HGIS-nota en AR-rapport - bijlage 2

Lijst van vragen - totaal

|Kamerstuknummer |:|30550V-1                                           |
|Vragen aan      |:|Regering                                           |
|Commissie       |:|Buitenlandse Zaken                                 |
|Adjunct-griffier|:|Van Toor                                           |
|Nr |Vraag                                                   |Blz|   |
|   |                                                        |   |tot|
|   |                                                        |van|   |
|1  |In hoeverre gaf de samenwerking van Nederland met       |19 |   |
|   |Tanzania in vorige jaren reeds een hoopvol beeld te     |   |   |
|   |zien? Hoe valt dit te rijmen met bevindingen die zijn   |   |   |
|   |neergelegd in het IOB-rapport 'Poverty, policies and    |   |   |
|   |perceptions in Tanazania' van 2004? In welk opzicht is  |   |   |
|   |nu een trendbreuk opgetreden? In hoeverre komt de       |   |   |
|   |economische groei inmiddels ten goede van de bevolking? |   |   |
|   |In hoeverre vormt corruptie nog steeds een beletsel voor|   |   |
|   |een positieve ontwikkeling in Tanzania? In hoeverre     |   |   |
|   |wordt die corruptie effectief aangepakt?                |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |De ontwikkelingen in Tanzania in de afgelopen jaren     |   |   |
|   |kunnen per saldo als positief worden gekenschetst. Sinds|   |   |
|   |het midden van de jaren negentig is er sprake van       |   |   |
|   |macro-economische stabiliteit en dit economische beleid |   |   |
|   |resulteert nu al enige jaren in groeipercentages boven  |   |   |
|   |de zes procent. Daarbij heeft een geleidelijke          |   |   |
|   |omschakeling plaatsgevonden van een centraal geleide    |   |   |
|   |economie naar een marktgerichte economie waarin de      |   |   |
|   |particuliere sector centraal staat.                     |   |   |
|   |Het relatief  positieve beeld van de ontwikkelingen in  |   |   |
|   |Tanzania neemt niet weg dat de lessen van de            |   |   |
|   |IOB-evaluatie uit 2004 onverminderd relevant blijven.   |   |   |
|   |Die evaluatie richtte zich op twee                      |   |   |
|   |district-ontwikkelingsprogramma's in de periode         |   |   |
|   |1987-2002. Hoewel het dus ging om een specifieke        |   |   |
|   |invalshoek in een andere periode en Nederland niet      |   |   |
|   |langer steun geeft op districtsniveau is de relatie     |   |   |
|   |tussen het beleid op macroniveau en behoeften op        |   |   |
|   |microniveau nog immer cruciaal. Dit vertaalt zich in het|   |   |
|   |huidige Nederlandse programma onder andere in steun voor|   |   |
|   |het beleid gericht op lokaal bestuur en decentralisatie.|   |   |
|   |                                                        |   |   |
|   |De uitdaging blijft de economische groei om te zetten in|   |   |
|   |een merkbare verlaging van de nog altijd hoge           |   |   |
|   |armoedecijfers. Belangrijk is dat de huidige regering en|   |   |
|   |het parlement gecommitteerd zijn aan een krachtige      |   |   |
|   |armoedestrategie die een geïntegreerde aanpak van deze  |   |   |
|   |problematiek mogelijk maakt. Met de tweede Tanzaniaanse |   |   |
|   |armoedestrategie is een duidelijke kwalitatieve         |   |   |
|   |verbeteringsslag gemaakt in vergelijking met de eerste  |   |   |
|   |van 2001-2004. Hieraan gekoppeld is bovendien           |   |   |
|   |aanzienlijke vooruitgang geboekt op het terrein van de  |   |   |
|   |donorharmonisatie in de vorm van een Joint Assistance   |   |   |
|   |Strategy. Deze inzet van de overheid samen met donoren  |   |   |
|   |zoals Nederland heeft in de afgelopen periode geleid tot|   |   |
|   |een betere toegang van de armen tot water, onderwijs en |   |   |
|   |gezondheidszorg.                                        |   |   |
|   |Tanzania komt van ver wat corruptie betreft. Toen       |   |   |
|   |voormalig president Mkapa in 1995 aantrad trof hij een  |   |   |
|   |sterk corrupte overheid aan. Ten opzichte van deze      |   |   |
|   |situatie heeft zich een duidelijke verbetering          |   |   |
|   |voorgedaan, maar corruptie is nog steeds gemeengoed in  |   |   |
|   |de Tanzaniaanse maatschappij en vormt daarmee een       |   |   |
|   |belemmering voor effectieve armoedebestrijding. De      |   |   |
|   |Tanzaniaanse regering is zich daarvan bewust en de      |   |   |
|   |afgelopen jaren heeft zij de nodige vooruitgang geboekt |   |   |
|   |op het terrein van de corruptiebestrijding, met name ook|   |   |
|   |in het beheer van donorfondsen. De Kaufmann indicatoren |   |   |
|   |voor 'effectiviteit van de overheid' en                 |   |   |
|   |'corruptiebestrijding' laten een flinke vooruitgang     |   |   |
|   |zien. De nieuwe regering Kikwete staat voor de uitdaging|   |   |
|   |dit beleid voort te zetten. President Kikwete heeft zich|   |   |
|   |sterk uitgesproken tegen corruptie en heeft persoonlijk |   |   |
|   |directieven uitgevaardigd naar betrokken ministeries en |   |   |
|   |de politie. Corruptie staat ook hoog op de agenda van de|   |   |
|   |beleidsdialoog tussen overheid en donoren en is         |   |   |
|   |opgenomen in alle monitoringinstrumenten.               |   |   |
|2  |In hoeverre heeft Nederlandse betrokkenheid bij         |19 |   |
|   |hervormingen bij politie en krijgsmacht in de           |   |   |
|   |Democratische Republiek Congo inmiddels geleid tot een  |   |   |
|   |beter optreden daarvan (ook wat betreft de naleving van |   |   |
|   |de mensenrechten)?                                      |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Voor wat betreft de krijgsmacht in DRC steunt Nederland |   |   |
|   |het nationale ontwapening-, demobilisatie- en           |   |   |
|   |re-integratie (DDR) programma onder auspiciën van de    |   |   |
|   |Wereldbank.  Daarnaast steunt Nederland de samenstelling|   |   |
|   |van geïntegreerde brigades die bestaan uit voormalige   |   |   |
|   |regeringssoldaten en rebellen. Met Nederlandse steun    |   |   |
|   |werkt het Zuid-Afrikaanse leger aan verbetering van de  |   |   |
|   |leefomstandigheden in twee militaire integratiekampen in|   |   |
|   |Oost Congo: Nyaleke en Rumangabo.                       |   |   |
|   |Het DDR-programma levert inmiddels een substantiële     |   |   |
|   |bijdrage aan verbetering van de veiligheid in de DRC.   |   |   |
|   |Via het programma hebben inmiddels ruim 110.000         |   |   |
|   |strijders (waaronder ruim 18.000 kindsoldaten) gekozen  |   |   |
|   |voor demobilisatie en terugkeer in de civiele           |   |   |
|   |maatschappij. Zo'n 40.000 strijders kozen voor          |   |   |
|   |integratie in het Congolese leger die echter nog steeds |   |   |
|   |problematisch verloopt, voornamelijk als gevolg van een |   |   |
|   |slechte organisatie van en logistieke ondersteuning door|   |   |
|   |het (bestaande) leger.                                  |   |   |
|   |Meer dan 80.000 strijders hebben nog geen kans gehad    |   |   |
|   |deel te nemen aan het programma. De indruk bestaat dat  |   |   |
|   |invloedrijke politici, waaronder voormalige             |   |   |
|   |rebellenleiders, gewapende groepen achter de hand       |   |   |
|   |houden. Onder sterke druk van de internationale         |   |   |
|   |gemeenschap wordt geprobeerd nog voor de verkiezingen   |   |   |
|   |zoveel mogelijk strijders te laten deelnemen aan het    |   |   |
|   |DDR-programma.                                          |   |   |
|   |Het optreden van het Congolese leger is nog steeds      |   |   |
|   |problematisch. Ook de geïntegreerde brigades maken zich |   |   |
|   |nog regelmatig schuldig aan schending van de            |   |   |
|   |mensenrechten en worden als gevolg hiervan in sommige   |   |   |
|   |gebieden door de bevolking met wantrouwen bekeken.      |   |   |
|   |Nederland speelt een actieve rol bij het aan de kaak    |   |   |
|   |stellen van mensenrechtenschendingen door het leger. Met|   |   |
|   |de noodzakelijke grondige hervorming van de             |   |   |
|   |veiligheidssector in de DRC kan echter pas worden       |   |   |
|   |begonnen zodra een nieuw gekozen regering is            |   |   |
|   |aangetreden.                                            |   |   |
|   |Voor wat betreft de politie heeft Nederland in 2004 een |   |   |
|   |bijdrage geleverd van EUR 500.000 voor de uitrusting van|   |   |
|   |de Geïntegreerde Politie-eenheid (UPI) te Kinshasa. Deze|   |   |
|   |eenheid (ongeveer 1000 mannen en vrouwen uit alle delen |   |   |
|   |van het land) is tot stand gekomen met behulp van de    |   |   |
|   |Europese Unie, en wordt sindsdien begeleid door de      |   |   |
|   |Europese Politiemissie EUPOL Kinshasa. Nederland neemt  |   |   |
|   |aan EUPOL deel met twee officieren van de Koninklijke   |   |   |
|   |Marechaussee. De UPI heeft zich, mede dank zij de       |   |   |
|   |internationale begeleiding en de goede uitrusting,      |   |   |
|   |ontwikkeld tot een professionele politie-eenheid.       |   |   |
|   |Nederland heeft tot slot EUR 5 miljoen bijgedragen aan  |   |   |
|   |het UNDP trust fund voor de beveiliging van de          |   |   |
|   |verkiezingen op 30 juli a,s. waarmee agenten van de     |   |   |
|   |Congolese politie (PNC) worden getraind en uitgerust om |   |   |
|   |stembureaus te beveiligen.                              |   |   |
|3  |Hoe heeft het kabinet de motie Brinkel/Van der Laan (29 |20 |   |
|   |800 V, nr. 29) uitgevoerd, die vroeg om vasthoudend     |   |   |
|   |beleid van de EU richting Cuba, om de vrijlating van    |   |   |
|   |dissidenten te bevorderen en om de expertise van Midden-|   |   |
|   |en Oost-Europeanen in te zetten in de overgang van      |   |   |
|   |communistische dictatuur naar democratie?               |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |De regering heeft zich in EU-verband ingezet voor een   |   |   |
|   |krachtig gezamenlijke EU-beleid jegens Cuba. De inbreng |   |   |
|   |van de Midden-Europese landen is daarbij van grote      |   |   |
|   |waarde, mede vanwege hun ervaringen in het verleden.    |   |   |
|   |Onder Brits en Oostenrijks voorzitterschap zijn de      |   |   |
|   |Cubaanse autoriteiten bekritiseerd over de              |   |   |
|   |mensenrechtensituatie in hun land en is aangedrongen op |   |   |
|   |vrijlating van alle politieke gevangenen. Bilateraal is |   |   |
|   |laatstelijk op 18 mei jl. bij de nieuwe Cubaanse        |   |   |
|   |ambassadeur in Nederland aangedrongen alle politieke    |   |   |
|   |gevangenen vrij te laten en de intimidatie van          |   |   |
|   |dissidenten ('actos de repudio') te staken. De          |   |   |
|   |EU-vertegenwoordigingen in Havanna volgen de            |   |   |
|   |mensenrechtensituatie in Cuba nauwlettend en doen al het|   |   |
|   |mogelijke om de vreedzame oppositie te ondersteunen.    |   |   |
|4  |Op welke punten wordt het bestaande beleid in het kader |22 |   |
|   |van duurzame ontwikkeling geïntensiveerd?               |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |                                                        |   |   |
|   |Vele ecosystemen staan onder grote druk en daardoor     |   |   |
|   |wordt het duurzame beheer van de natuurlijke hulpbronnen|   |   |
|   |urgent. Door deze alarmerende milieudegradatie en de    |   |   |
|   |hiermee samenhangende risico's voor conflict is         |   |   |
|   |internationaal handelen noodzakelijk. In het kader van  |   |   |
|   |veiligheid en stabiliteit in relatie tot milieu gaat    |   |   |
|   |meer aandacht naar een verantwoord milieubeheer door    |   |   |
|   |regionale samenwerkingsverbanden. Op een aantal         |   |   |
|   |beleidsterreinen zal de Nederlandse inzet geïntensiveerd|   |   |
|   |worden. Hierbij staan de WEHAB thema's centraal te weten|   |   |
|   |Water, Energie, Gezondheid, Landbouw en Biodiversiteit. |   |   |
|   |Specifieke punten van intensivering zijn:               |   |   |
|   |het beter en duurzamer benutten van de mogelijkheden van|   |   |
|   |een marktgebaseerd economisch instrumentarium: het      |   |   |
|   |vermarkten van milieugoederen en -diensten in           |   |   |
|   |samenwerking met het bedrijfsleven; het stimuleren van  |   |   |
|   |technologieontwikkeling en toepassing; het sturen op    |   |   |
|   |verandering naar duurzame consumptie en gedragspatronen.|   |   |
|   |                                                        |   |   |
|   |Nederland zal de aanbevelingen van de Millennium        |   |   |
|   |Ecosystem Assessment opvolgen. Regionale programma's op |   |   |
|   |het gebied van duurzaam gebruik en beheer van           |   |   |
|   |natuurlijke hulpbronnen en ecosystemen worden dit jaar  |   |   |
|   |gestart in het Amazonegebied en een wereldwijd programma|   |   |
|   |met IUCN; een soortgelijk programma is in het Congo     |   |   |
|   |Basin in voorbereiding. Daarnaast wordt extra ingezet op|   |   |
|   |vergroening van bestuur en macro-economisch             |   |   |
|   |sectorbeleid.                                           |   |   |
|   |Andere intensiveringen die plaatsvinden in het kader van|   |   |
|   |de programma's voor milieu en water zijn het Energy for |   |   |
|   |All initiatief en de doelstelling om 50 miljoen mensen  |   |   |
|   |aan drinkwater en sanitatie te helpen.                  |   |   |
|   |Intensivering heeft ook plaatsgevonden op het gebied van|   |   |
|   |bedrijfsvoering. Duurzame ontwikkeling is bij BZ een    |   |   |
|   |integraal onderdeel geworden van de jaarplancyclus. Het |   |   |
|   |is de ambitie om eind 2006 de basis te hebben gelegd    |   |   |
|   |voor een volledig duurzame bedrijfsvoering. Te denken   |   |   |
|   |valt aan inkoop, catering, energie, transport, papier,  |   |   |
|   |gebouw en opleidingen.                                  |   |   |
|5  |Van de vijf operationele doelstellingen van het kabinet |25 |29 |
|   |voor de rechten van de mens zijn er twee niet gehaald,  |   |   |
|   |en drie slechts gedeeltelijk. Tegelijkertijd is er voor |   |   |
|   |mensenrechtenprogramma's EUR 7,5 miljoen méér uitgegeven|   |   |
|   |dan geraamd. Is het kabinet van mening dat haar         |   |   |
|   |mensenrechtenbeleid effectief kan worden genoemd?       |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Ik ben tevreden over de bereikte resultaten van het     |   |   |
|   |mensenrechtenbeleid. De eerste beleidsdoelstelling (de  |   |   |
|   |oprichting van de VN-Mensenrechtenraad) is inmiddels    |   |   |
|   |gehaald en dankzij een intensieve campagne is Nederland |   |   |
|   |verkozen tot één van de eerste 47 leden van de Raad. De |   |   |
|   |tweede beleidsdoelstelling is grotendeels gehaald. De   |   |   |
|   |implementatie van de EU-richtlijnen inzake              |   |   |
|   |mensenrechtenactivisten verloopt naar tevredenheid. Met |   |   |
|   |betrekking tot het actieplan 'Kinderen en gewapend      |   |   |
|   |conflict' gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat het      |   |   |
|   |Nederlandse ambitieniveau ten tijde van het             |   |   |
|   |voorzitterschap erg hoog lag. De opeenvolgende          |   |   |
|   |voorzitterschappen hebben het thema opgepakt maar       |   |   |
|   |richtten zich meer op politieke agendering dan op       |   |   |
|   |uitvoering van het meer alomvattende actieplan. Voor wat|   |   |
|   |betreft het functioneren van het Afrikaanse Hof voor de |   |   |
|   |Rechten van de Mens staat de eerste zitting gepland voor|   |   |
|   |juni, waarmee deze doelstelling inmiddels bereikt is. De|   |   |
|   |overige twee doelstellingen hebben beide een wat langere|   |   |
|   |tijdspanne. Desalniettemin is er wel degelijk           |   |   |
|   |vooruitgang geboekt. Zo schenken Nederland en de EU in  |   |   |
|   |politieke contacten met de landen in Noord-Afrika en het|   |   |
|   |Midden-Oosten nadrukkelijker aandacht aan               |   |   |
|   |mensenrechtenkwesties. Voor wat betreft de laatste      |   |   |
|   |beleidsdoelstelling kan ik u melden dat er inmiddels 7  |   |   |
|   |pilot-missies zijn uitgevoerd en dat de implementatie   |   |   |
|   |van de mensenrechtenbenadering in 2006 met kracht wordt |   |   |
|   |voortgezet.                                             |   |   |
|   |Met een aantal activiteiten om bovenstaande doelen te   |   |   |
|   |behalen zijn geen middelen gemoeid. Genoemde            |   |   |
|   |uitgavenstijging heeft te maken met de verhoging van de |   |   |
|   |uitgaven voor de Faciliteit Strategische Activiteiten   |   |   |
|   |Mensenrechten en Goed Bestuur, op uitdrukkelijk verzoek |   |   |
|   |van uw Kamer. Door middel van deze verhoging zijn bij   |   |   |
|   |voorrang activiteiten gefinancierd van lokale NGO's ter |   |   |
|   |bevordering van mensenrechten in prioritaire regio's.   |   |   |
|   |Nederland ondersteunt uit deze middelen onder andere    |   |   |
|   |mensenrechtenorganisaties in Noord-Afrika en het        |   |   |
|   |Midden-Oosten en mensenrechtenactivisten in Zimbabwe.   |   |   |
|6  |Nederland stelde in 2005, net als in de jaren daarvoor, |25 |29 |
|   |als een van deze operationele doelstellingen meer       |   |   |
|   |effectiviteit te bewerkstelligen in multilaterale       |   |   |
|   |mensenrechtenfora. Dat is niet gerealiseerd. Is dat     |   |   |
|   |wederom een doelstelling voor 2006? Zo ja, is het gezien|   |   |
|   |de voortdurende niet-constructieve opstelling van de    |   |   |
|   |Niet-gebonden landen (NAM) wel realistisch om in 2006   |   |   |
|   |opnieuw effect te verwachten?                           |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Dit is inderdaad wederom een doelstelling voor 2006. De |   |   |
|   |regering hecht veel belang aan de bevordering van       |   |   |
|   |effectieve bescherming van mensenrechten wereldwijd,    |   |   |
|   |maar realiseert zich dat dit een grote uitdaging is en  |   |   |
|   |in de komende jaren zeker ook zal blijven. Dit geldt    |   |   |
|   |tevens voor de effectiviteit van internationale         |   |   |
|   |mensenrechtenfora, waar Nederland zich ook komend jaar  |   |   |
|   |sterk voor wil blijven maken. In het afgelopen jaar is  |   |   |
|   |een grote inzet gepleegd om de vormgeving van de nieuwe |   |   |
|   |Mensenrechtenraad te beïnvloeden opdat deze             |   |   |
|   |daadkrachtiger zou kunnen optreden dan zijn voorganger, |   |   |
|   |de Mensenrechtencommissie. Hoewel de regering niet op   |   |   |
|   |alle vlakken tevreden is over de wijze waarop de Raad is|   |   |
|   |opgezet, zie ik toch ook kansen en mogelijkheden voor   |   |   |
|   |een meer effectieve werkwijze. In juni zal de eerste    |   |   |
|   |zitting van de Mensenrechtenraad plaats vinden en       |   |   |
|   |Nederland zal als lid daaraan deelnemen. Nederland wil  |   |   |
|   |zich sterk maken voor het vaststellen van krachtige     |   |   |
|   |regels ten aanzien van de werkwijze van de Raad, zodat  |   |   |
|   |de overeengekomen mechanismen (bijvoorbeeld het systeem |   |   |
|   |van een jaarlijkse 'review' van de mensenrechtensituatie|   |   |
|   |in alle lidstaten) effectief zullen kunnen werken om    |   |   |
|   |mensenrechten te bevorderen. Ook zal Nederland zich     |   |   |
|   |sterk maken voor een herziening van het systeem van     |   |   |
|   |Speciale Procedures (zoals rapporteurs) waardoor ook    |   |   |
|   |hier de daadkracht wordt vergroot en niet afgezwakt.    |   |   |
|   |Nederland gaat daarbij - waar mogelijk in EU-kader -    |   |   |
|   |actief de dialoog aan met landen die een andere positie |   |   |
|   |kiezen en zal pogen zoveel mogelijk medestanders te     |   |   |
|   |werven.                                                 |   |   |
|7  |Wat is de stand van zaken ten aanzien van de definiëring|26 |   |
|   |en de rechtsregels van het misdrijf agressie binnen het |   |   |
|   |Statuut van het Internationaal Strafhof?                |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Zoals ik heb aangegeven bij de begrotingsbehandeling    |   |   |
|   |2006, zijn de onderhandelingen over dit onderwerp reeds |   |   |
|   |jaren gaande; sinds september 2002 vinden deze          |   |   |
|   |onderhandelingen plaats in een speciale werkgroep van de|   |   |
|   |partijen bij het Internationaal Strafhof, waaraan ook   |   |   |
|   |vele staten deelnemen die (nog) geen partij zijn bij het|   |   |
|   |Strafhof. Het Strafhof zal pas rechtsmacht kunnen       |   |   |
|   |uitoefenen over het misdrijf agressie, wanneer een      |   |   |
|   |definitie van dit misdrijf in het Statuut is opgenomen, |   |   |
|   |alsmede de voorwaarden waaronder het Hof rechtsmacht kan|   |   |
|   |uitoefenen ter zake van dit misdrijf. Op grond van het  |   |   |
|   |Statuut kan dit pas gebeuren vanaf 1 juli 2009,         |   |   |
|   |samenhangend met de beoogde herzieningsconferentie ter  |   |   |
|   |behandeling van wijzigingen van het Statuut.            |   |   |
|   |De onderhandelingen hebben nog geen concrete resultaten |   |   |
|   |opgeleverd, al zijn hier wel aanzetten toe gedaan.      |   |   |
|   |Tijdens de laatste informele 'Intersessional Meeting'   |   |   |
|   |van de speciale werkgroep in Princeton (VS) in juni     |   |   |
|   |2005, is besloten de onderhandelingen te concentreren op|   |   |
|   |drie onderwerpen: de te formuleren definitie van het    |   |   |
|   |misdrijf agressie, de toepasselijkheid van algemene     |   |   |
|   |beginselen van strafrecht op het misdrijf agressie, en  |   |   |
|   |tenslotte de voorwaarden voor de uitoefening van        |   |   |
|   |rechtsmacht door het Strafhof.                          |   |   |
|   |Zoals ik tijdens de begrotingsbehandeling 2006 reeds    |   |   |
|   |meldde, zal ik de Kamer op gezette tijden informeren    |   |   |
|   |over de voortgang van de besprekingen met betrekking tot|   |   |
|   |dit belangrijke dossier.                                |   |   |
|8  |Welke inzet pleegt het kabinet om ervoor te zorgen dat  |27 |   |
|   |opeenvolgende voorzitterschappen wel de actiepunten     |   |   |
|   |inzake de bescherming van mensenrechtenactivisten       |   |   |
|   |opnemen, uitdragen en uitvoeren?                        |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Nederland onderhoudt nauwe contacten met zowel de       |   |   |
|   |opeenvolgende voorzitterschappen, het  Raadssecretariaat|   |   |
|   |als de lidstaten (onder andere in het kader van de      |   |   |
|   |raadswerkgroep inzake mensenrechten) met over de        |   |   |
|   |implementatie van de EU-richtlijnen inzake              |   |   |
|   |mensenrechtenactivisten. Mede hierdoor  heeft het       |   |   |
|   |Oostenrijkse voorzitterschap dit jaar het initiatief    |   |   |
|   |genomen om de implementatie van de richtlijnen te       |   |   |
|   |evalueren en op basis daarvan nieuwe initiatieven te    |   |   |
|   |ontplooien om kennis over en gebruik ervan te           |   |   |
|   |bevorderen.                                             |   |   |
|   |In 2005 heeft Nederland, in nauw overleg met het        |   |   |
|   |maatschappelijk middenveld, een speciaal handboek inzake|   |   |
|   |de EU-richtlijnen ten behoeve van                       |   |   |
|   |mensenrechtenactivisten samengesteld en dit onder alle  |   |   |
|   |Europese Ambassades buiten de Europese Unie verspreid.  |   |   |
|   |Vertegenwoordigers van EU-landen in derde landen spelen |   |   |
|   |immers een belangrijke rol op dit gebied, aangezien ze  |   |   |
|   |in direct contact staan met mensenrechtenactivisten,    |   |   |
|   |regeringen én internationale mensenrechtenorganisaties. |   |   |
|   |Het handboek bevat nuttige informatie over de EU        |   |   |
|   |richtlijnen inzake mensenrechtenactivisten én praktische|   |   |
|   |suggesties om actie op ambassadeniveau te kunnen        |   |   |
|   |ondernemen.                                             |   |   |
|   |Nadat het Britse voorzitterschap zicht richtte op       |   |   |
|   |vrijheid van meningsuiting voor mensenrechtenactivsten, |   |   |
|   |besteden het Oostenrijkse en Finse voorzitterschap      |   |   |
|   |speciale aandacht aan de positie van vrouwelijke        |   |   |
|   |mensenrechtenactivisten.                                |   |   |
|9  |Wat is volgens het kabinet de beste oplossing voor het  |27 |   |
|   |Afrikaanse Hof voor de Rechten van de Mens en welke     |   |   |
|   |stappen onderneemt het kabinet om de patstelling te     |   |   |
|   |helpen doorbreken?                                      |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Na de ratificatie door 15 Afrikaanse landen is het      |   |   |
|   |protocol voor de oprichting van het hof op 25 januari   |   |   |
|   |2004 in werking getreden. Tijdens de eind januari 2006  |   |   |
|   |gehouden top van de Afrikaanse Unie zijn de elf rechters|   |   |
|   |van het hof benoemd. De rechters zullen binnenkort,     |   |   |
|   |tijdens de eerste zitting worden ingezworen. Van de in  |   |   |
|   |het jaarverslag genoemde patstelling is dan ook         |   |   |
|   |inmiddels geen sprake meer. Daarmee is de doelstelling  |   |   |
|   |alsnog gerealiseerd.                                    |   |   |
|10 |Wat zijn de resultaten van de besprekingen van de       |28 |   |
|   |mensenrechtenambassadeur met de Ethiopische             |   |   |
|   |autoriteiten?                                           |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Zoals gesteld in mijn brief van 8 maart jongstleden     |   |   |
|   |(Kamerstuk 30 300 V, nr. 112) was de bereidheid van de  |   |   |
|   |Ethiopische autoriteiten om het gesprek aan te gaan     |   |   |
|   |tijdens het bezoek van de mensenrechtenambassadeur in   |   |   |
|   |september 2005 gering. Een aantal afspraken met         |   |   |
|   |vakministeries kon niet tot stand komen. Terwijl in     |   |   |
|   |gesprekken met de ombudsman, de                         |   |   |
|   |mensenrechtencommissaris, de vice-president van de Hoge |   |   |
|   |Raad, internationale actoren en Ethiopische NGO's een   |   |   |
|   |goed beeld van de mensenrechtensituatie verkregen kon   |   |   |
|   |worden, kan niet gesteld worden dat uit het contact met |   |   |
|   |de Ethiopische overheid concrete resultaten zijn        |   |   |
|   |voortgevloeid.                                          |   |   |
|11 |Welke belemmeringen zijn er ten aanzien van een         |28 |   |
|   |voorspoedige parlementaire goedkeuring en afronding voor|   |   |
|   |de genoemde zetelovereenkomsten en de multilaterale     |   |   |
|   |overeenkomst met het Internationaal Strafhof?           |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |De regering stelt zich voor de bilaterale               |   |   |
|   |zetelovereenkomst tussen het Internationaal Strafhof en |   |   |
|   |Nederland en het multilaterale Verdrag inzake de        |   |   |
|   |voorrechten en immuniteiten van het Internationaal      |   |   |
|   |Strafhof tegelijkertijd ter goedkeuring aan het         |   |   |
|   |parlement voor te leggen.                               |   |   |
|   |Het Verdrag inzake de voorrechten en immuniteiten van   |   |   |
|   |het Internationaal Strafhof werd reeds in 2003 door     |   |   |
|   |Nederland ondertekend.                                  |   |   |
|   |De onderhandelingen over de zetelovereenkomst van het   |   |   |
|   |Internationaal Strafhof zijn nog niet afgerond. Met name|   |   |
|   |over de tekst van een meestbegunstigingsclausule en de  |   |   |
|   |hiermee samenhangende privileges vinden nog discussies  |   |   |
|   |plaats. Het streven is de tekst dit jaar tijdens de     |   |   |
|   |Jaarvergadering (23 november-1 december 2006) ter       |   |   |
|   |goedkeuring voor te leggen aan de Statenpartijen. Na    |   |   |
|   |aanvaarding door de Statenpartijen kan de               |   |   |
|   |zetelovereenkomst worden ondertekend en aan het         |   |   |
|   |parlement ter goedkeuring worden voorgelegd.            |   |   |
|12 |Wat zijn volgens het kabinet de belangrijkste punten ten|32 |   |
|   |aanzien van de bestrijding en terugdringing van het     |   |   |
|   |internationale terrorisme waarbij op EU-niveau nog geen |   |   |
|   |of te weinig voortgang is geboekt?                      |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |In 2005 is op EU-niveau met de bestrijding van          |   |   |
|   |terrorisme goede vooruitgang geboekt, maar op een aantal|   |   |
|   |onderdelen moet het werk nog intensiever ter hand worden|   |   |
|   |genomen. Over de stand van zaken ging uw kamer op 28    |   |   |
|   |september 2005 een brief toe. Voorbeelden van sindsdien |   |   |
|   |totstandgekomen wetgeving zijn de in december 2005 door |   |   |
|   |de Raad aangenomen richtlijn over de bewaring van       |   |   |
|   |telecommunicatiegegevens en de Derde witwasrichtlijn. De|   |   |
|   |deadline voor het Europees Bewijsverkrijgingsbevel van  |   |   |
|   |december 2005 is echter niet gehaald. Hopelijk zal het  |   |   |
|   |mogelijk blijken nog onder het Oostenrijkse             |   |   |
|   |voorzitterschap overeenstemming te bereiken over dit    |   |   |
|   |onderwerp. Een voorstel inzake de verstrekking van      |   |   |
|   |informatie die is verkregen bij de activiteiten van     |   |   |
|   |veiligheids- en inlichtingendiensten met betrekking tot |   |   |
|   |terroristische misdrijven is voorlopig van de baan, nu  |   |   |
|   |is gebleken dat veel lidstaten, waaronder Nederland,    |   |   |
|   |ernstige bezwaren tegen het voorstel koesterden.        |   |   |
|   |Op het terrein van crisisbeheersing nam de Raad in 2005 |   |   |
|   |onder andere conclusies aan over crisismanagement. De   |   |   |
|   |deadline voor een Commissie-mededeling over bescherming |   |   |
|   |kritische infrastructuur werd niet gehaald. De reacties |   |   |
|   |van de Lidstaten op een Groenboek van de Commissie over |   |   |
|   |deze materie liepen namelijk zeer uiteen. Nederland is  |   |   |
|   |met de EU-contra-terrorismecoördinator De Vries van     |   |   |
|   |mening dat vitale infrastructuur en crisismanagement    |   |   |
|   |prioriteit moeten blijven houden.                       |   |   |
|   |Van belang is dat de Europese Raad van 15 en 16 december|   |   |
|   |2005 de EU Strategie inzake terrorismebestrijding       |   |   |
|   |vaststelde. Hierin zijn vier hoofddoelstellingen        |   |   |
|   |verwoord, te weten preventie, bescherming, verstoring en|   |   |
|   |respons. In de strategie wordt aangegeven op welke wijze|   |   |
|   |de EU bijdraagt aan de verwezenlijking van deze         |   |   |
|   |doelstellingen: door capaciteitsopbouw, door facilitatie|   |   |
|   |van samenwerking tussen de politie- en justitiediensten |   |   |
|   |van de Lidstaten, alsook tussen de inlichtingen- en     |   |   |
|   |veiligheidsdiensten, door de ontwikkeling van           |   |   |
|   |gezamenlijke responscapaciteit en door het stimuleren   |   |   |
|   |van samenwerking met derde landen. Een gedetailleerd    |   |   |
|   |Actieplan maakt onderdeel uit van de Strategie. Op basis|   |   |
|   |van dit Actieplan zijn verder een specifieke strategie  |   |   |
|   |en een plan van aanpak voor radicalisering en           |   |   |
|   |rekrutering voorbereid. Nederland vraagt in dit verband |   |   |
|   |specifieke aandacht voor het internet.                  |   |   |
|   |Nederland blijft hechten aan een voortvarende uitvoering|   |   |
|   |van het EU-actieplan waarin maatregelen binnen de       |   |   |
|   |daarvoor gestelde deadlines worden uitgevoerd. Daarnaast|   |   |
|   |acht Nederland het van belang dat de onderlinge         |   |   |
|   |samenhang van de maatregelen wordt gewaarborgd.         |   |   |
|13 |Wat zijn de belangrijkste knelpunten ten aanzien van het|32 |   |
|   |EU-instrumentarium voor bevriezing van tegoeden? Is er  |   |   |
|   |een tijdsplan voor implementatie en op welke termijn kan|   |   |
|   |de genoemde gedragscode voor charitatieve instellingen  |   |   |
|   |worden verwacht?                                        |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |De Raad noemde een aantal prioriteiten in de strategie  |   |   |
|   |tegen terrorismefinanciering:                           |   |   |
|   |overeenstemming over een verordening over girale        |   |   |
|   |overmakingen;                                           |   |   |
|   |aanneming van de derde witwasrichtlijn en de verordening|   |   |
|   |inzake de controle op contantenverkeer;                 |   |   |
|   |overeenstemming over een gedragscode ter voorkoming van |   |   |
|   |het misbruik van liefdadigheidsinstellingen door        |   |   |
|   |terroristen;                                            |   |   |
|   |een evaluatie van de prestaties van de EU in het        |   |   |
|   |algemeen;                                               |   |   |
|   |bij de lidstaten op aandringen dat alomvattend          |   |   |
|   |financieel onderzoek deel uitmaakt van alle             |   |   |
|   |terrorisme-onderzoek en dat ruime bevoegdheden op het   |   |   |
|   |gebied van de bevriezing van activa worden ontwikkeld.  |   |   |
|   |De deadline voor implementatie was december 2005.       |   |   |
|   |Het belangrijkste knelpunt vormt de gedragscode. De     |   |   |
|   |Commissie heeft eind 2005 een brede mededeling          |   |   |
|   |gepresenteerd over het beschermen van de                |   |   |
|   |non-profitsector en het voorkomen dat deze misbruikt    |   |   |
|   |wordt voor financiering van terrorisme. De eerste       |   |   |
|   |consultaties met de non-profit sector hebben            |   |   |
|   |plaatsgevonden. Er is nog geen tijdspad vastgesteld voor|   |   |
|   |vaststelling van de gedragscode.                        |   |   |
|14 |Wat zijn resultaten van de dialoog van de EU met derde  |32 |   |
|   |landen over terrorismebestrijding? Kunt u de            |   |   |
|   |belangrijkste voorbeelden noemen?                       |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |De EU heeft met name ingezet op het aspect van de       |   |   |
|   |verlening van technische assistentie aan acht           |   |   |
|   |prioritaire landen. In eerste instantie wordt daarbij   |   |   |
|   |steun verleend aan Marokko en Algerije. De EU heeft een |   |   |
|   |aantal deelonderwerpen geïdentificeerd, zoals           |   |   |
|   |radicalisering en rekrutering, financiering en          |   |   |
|   |rechtshandhaving. Nederland leidt ten aanzien van       |   |   |
|   |Marokko het deelonderwerp radicalisering en rekrutering.|   |   |
|   |Ten aanzien van Algerije geeft Nederland bijdragen bij  |   |   |
|   |havenbeveiliging en bestrijding van documentfraude.     |   |   |
|   |Een belangrijk forum voor de dialoog vormt Euromed, het |   |   |
|   |overleg tussen Europese en Mediterrane landen. Tijdens  |   |   |
|   |de Top in Barcelona in november 2005 werd een Code of   |   |   |
|   |Conduct aangenomen waarin de gemeenschappelijk strijd   |   |   |
|   |tegen het terrorisme nog eens werd benadrukt.           |   |   |
|15 |Wat zijn de volgende stappen van het kabinet nu de      |33 |   |
|   |Toetsingsconferentie van het Non-Proliferatieverdrag    |   |   |
|   |(NPV) is mislukt?                                       |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |De regering zal hier uitgebreid op ingaan in haar       |   |   |
|   |reactie op het rapport van de Adviesraad Internationale |   |   |
|   |Vraagstukken getiteld 'het Nucleaire                    |   |   |
|   |Non-Proliferatieregime', dat binnenkort aan de Kamer zal|   |   |
|   |worden toegezonden. In algemene zin kan worden          |   |   |
|   |opgemerkt, dat de regering het belang van verdragsmatige|   |   |
|   |wapenbeheersing en -ontwapening ten zeerste             |   |   |
|   |onderschrijft, en dat het NPV wordt gezien als de       |   |   |
|   |hoeksteen hiervan. Teneinde de toekomst van het NPV     |   |   |
|   |veilig te stellen zal het nodig zijn vooruitgang te     |   |   |
|   |boeken op het terrein van de verdragsmatige aanpak. In  |   |   |
|   |concreto betekent dit dat nu alles in het werk wordt    |   |   |
|   |gesteld om het NPV te versterken, ondermeer door het    |   |   |
|   |IAEA Additioneel Protocol aanvaard te krijgen als de    |   |   |
|   |verificatie-standaard onder het NPV. Daarnaast wordt    |   |   |
|   |krachtig bevorderd dat de Ontwapeningsconferentie te    |   |   |
|   |Genève zonder verder tijdverlies een aanvang maakt met  |   |   |
|   |de onderhandelingen over een Fissile Material Cut Off   |   |   |
|   |Treaty (FMCT); een verdrag dat de productie van         |   |   |
|   |splijtstof voor explosiedoeleinden beoogt stop te       |   |   |
|   |zetten. Hopelijk zal dit ertoe leiden dat de eerste     |   |   |
|   |voorbereidingsvergadering voor de                       |   |   |
|   |NPV-Toetsingsconferentie van 2010, die in het voorjaar  |   |   |
|   |van 2007 zal plaatshebben, in een constructieve         |   |   |
|   |atmosfeer kan aanvangen.                                |   |   |
|16 |Welke doelstellingen hanteert u voor de expertgoep die  |34 |   |
|   |in 2006 onderhandelingen zal starten over illegale      |   |   |
|   |tussenhandel van kleine wapens?                         |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |In de VN resolutie (A/RES/60/81) inzake de illegale     |   |   |
|   |handel in kleine en lichte wapens is overeengekomen dat |   |   |
|   |de expertgroep zich zal buigen over de mogelijkheden om |   |   |
|   |de internationale samenwerking op het gebied van de     |   |   |
|   |illegale tussenhandel te bevorderen. In het             |   |   |
|   |concept-uitkomstdocument van de aanstaande VN           |   |   |
|   |Herzieningsconferentie over het VN Actieprogramma inzake|   |   |
|   |kleine en lichte wapens (26/6-7/7) is thans een         |   |   |
|   |concreter mandaat voor de expertgroep opgenomen teneinde|   |   |
|   |te komen met aanbevelingen op het gebied van de         |   |   |
|   |tussenhandel in kleine en lichte wapens en om te bezien |   |   |
|   |of een internationaal instrument haalbaar dan wel       |   |   |
|   |wenselijk wordt geacht.                                 |   |   |
|   |Nederland is van mening dat de expertgroep idealiter een|   |   |
|   |concept-instrument zou dienen op te stellen, opdat op   |   |   |
|   |grond daarvan internationale onderhandelingen kunnen    |   |   |
|   |plaatsvinden over een verdrag inzake de beperking van de|   |   |
|   |illegale tussenhandel in kleine en lichte wapens.       |   |   |
|17 |Op welke wijze heeft het kabinet bijgedragen aan        |35 |   |
|   |versterking van de juridische structuur van (Oost-)Congo|   |   |
|   |en het tegengaan van straffeloosheid (amendement Brinkel|   |   |
|   |c.s., 29 800 V, nr. 15)?                                |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Naar aanleiding van het amendement Brinkel is besloten  |   |   |
|   |EUR 1,6 miljoen van het aanvankelijk voor Rwanda        |   |   |
|   |voorziene budget 2005 te besteden aan versterking van   |   |   |
|   |het juridische systeem in de Grote Meren Regio ten einde|   |   |
|   |straffeloosheid van plegers van misdaden tegen de       |   |   |
|   |menselijkheid tegen te gaan.                            |   |   |
|   |In april 2005 is EUR 0,5 miljoen van deze EUR 1,6       |   |   |
|   |miljoen toegezegd aan een Rwandees mediaprogramma       |   |   |
|   |gericht op het tegengaan van straffeloosheid van plegers|   |   |
|   |van misdaden tegen de menselijkheid. Dit programma,     |   |   |
|   |uitgevoerd door radio Benevolencia, heeft als doel het  |   |   |
|   |aanwakkeren van discussies over verzoening,             |   |   |
|   |rechtvaardigheid en straffeloosheid. Onderzoek heeft    |   |   |
|   |uitgewezen dat 90,6 % van de Rwandese bevolking         |   |   |
|   |regelmatig naar de programma's van Benevolencia         |   |   |
|   |luistert. Uit onderzoek bleek tevens dat luisteraars (in|   |   |
|   |verhouding tot niet-luisteraars) een andere houding     |   |   |
|   |aannemen ten aanzien van conflict en minder geneigd zijn|   |   |
|   |zich te laten manipuleren om te komen tot gewelddadig   |   |   |
|   |gedrag. Met de Nederlandse bijdrage wordt het programma |   |   |
|   |uitgebreid naar de DRC.                                 |   |   |
|   |Het resterende bedrag, EUR 1,1 miljoen, is toegezegd aan|   |   |
|   |een multilateraal trust fonds, waaruit activiteiten in  |   |   |
|   |het kader van het REJUSCO-programma gefinancierd worden.|   |   |
|   |REJUSCO (Programme de Restauration de la Justice à l'Est|   |   |
|   |de la République Démocratique du Congo) beoogt          |   |   |
|   |straffeloosheid te bestrijden door het overheidsgezag te|   |   |
|   |herstellen in Oost-Congo. Activiteiten betreffen het    |   |   |
|   |verbeteren van het functioneren van de justitiële keten |   |   |
|   |en het renoveren van justitiële gebouwen in de          |   |   |
|   |provincies Noord-Kivu, Zuid-Kivu en Ituri. Binnen het   |   |   |
|   |REJUSCO-programma wordt dit gezien als een essentiële   |   |   |
|   |beginfase om het vertrouwen van de Congolese burger in  |   |   |
|   |de overheid te herstellen.                              |   |   |
|18 |Hoe is het mogelijk dat Nederland over 2005 EUR 1,14    |40 |41 |
|   |miljard meer heeft afgedragen aan de Europese Unie dan  |   |   |
|   |in 2004, en EUR 300 miljoen meer dan was geraamd,       |   |   |
|   |terwijl Nederland over 2005 juist streefde naar een     |   |   |
|   |verbetering van haar netto-betalerspositie?             |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |                                                        |   |   |
|   |De verslechtering van de netto-betalerspositie onder de |   |   |
|   |huidige meerjarenbegroting (2000-2006) was een          |   |   |
|   |belangrijk punt van zorg voor de Nederlandse regering.  |   |   |
|   |Onder de huidige afspraken zal de netto-positie ook in  |   |   |
|   |2006 verslechteren. Deze situatie heeft de Nederlandse  |   |   |
|   |onderhandelingsinzet voor de nieuwe meerjarenbegroting  |   |   |
|   |(2007-2013) bepaald. In december 2005 werd over deze    |   |   |
|   |nieuwe meerjarenbegroting een akkoord bereikt, waarbij  |   |   |
|   |Nederland vanaf 2007 jaarlijks een korting van EUR 1    |   |   |
|   |miljard heeft bedongen. Vanaf 2007 zal de Nederlandse   |   |   |
|   |netto-positie weer verbeteren.                          |   |   |
|19 |Wat heeft het kabinet zelf binnenslands gedaan om brede |41 |42 |
|   |erkenning en benutting van de bijdrage die schone       |   |   |
|   |technologie kan leveren aan duurzame economische groei  |   |   |
|   |te bevorderen en hoe verhoudt deze doelstelling zich tot|   |   |
|   |het beperken of afschaffen van subsidieregelingen die   |   |   |
|   |deze innovaties en technologie stimuleren?              |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |In Europees verband heeft het kabinet, sinds het        |   |   |
|   |Nederlandse EU-voorzitterschap in 2004, herhaaldelijk   |   |   |
|   |aandacht gevraagd voor de bevordering van eco-efficiënte|   |   |
|   |innovaties met het oog op de kansen die zulke innovaties|   |   |
|   |bieden voor economische groei en werkgelegenheid. Dit   |   |   |
|   |heeft mede geleid tot brede erkenning van dit           |   |   |
|   |gedachtegoed op Europees niveau. Zo is onder leiding van|   |   |
|   |Europees Commissaris Verheugen een werkgroep op hoog    |   |   |
|   |niveau in het leven geroepen die zich buigt over de     |   |   |
|   |kansen voor synergieën op de terreinen                  |   |   |
|   |concurrentievermogen, energie en milieu.                |   |   |
|   |Voor de nationale context ten aanzien van de bevordering|   |   |
|   |van erkenning en benutting van de bijdrage die schone   |   |   |
|   |technologie kan leveren aan duurzame economische groei  |   |   |
|   |en de wijze waarop deze doelstelling zich verhoudt tot  |   |   |
|   |het beperken of afschaffen van subsidieregelingen die   |   |   |
|   |deze innovaties en technologie stimuleren, zij verwezen |   |   |
|   |naar het beleidskader terzake van de ministeries van    |   |   |
|   |Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM) |   |   |
|   |en Economische Zaken (EZ).                              |   |   |
|20 |Wat is er in 2005 gedaan met betrekking tot de          |43 |   |
|   |monitoring en naleving van de associatieverdragen, met  |   |   |
|   |name waar het passages over dialoog, mensenrechten,     |   |   |
|   |rechten van minderheden, democratie en goed bestuur     |   |   |
|   |betreft?                                                |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Het stimuleren van democratiseringsprocessen,           |   |   |
|   |hervormingen en de eerbiediging van de mensenrechten    |   |   |
|   |vinden hun vertaling voor de landen rond de Middellandse|   |   |
|   |Zee in het Barcelona-proces, de EU-associatieakkoorden  |   |   |
|   |en het Europees Nabuurschapsbeleid. De EU heeft gekozen |   |   |
|   |voor de kritische dialoog met de mediterrane landen met |   |   |
|   |het associatieakkoord als hoeksteen. In de akkoorden    |   |   |
|   |worden onder andere de politieke uitgangspunten van de  |   |   |
|   |samenwerking neergelegd, die vervolgens moeten worden   |   |   |
|   |geïmplementeerd. Met bijna alle landen (met uitzondering|   |   |
|   |van Algerije en Syrië) die in 1995 de                   |   |   |
|   |Barcelona-declaratie ondertekenden, zijn inmiddels      |   |   |
|   |Associatieakkoorden afgesloten.                         |   |   |
|   |Standaard onderdeel van de associatieakkoorden met derde|   |   |
|   |landen is de politieke clausule die als essentieel      |   |   |
|   |element in de akkoorden wordt opgenomen. Hiermee        |   |   |
|   |onderstreept de EU het belang dat zij hecht aan het     |   |   |
|   |respect voor politieke hervormingen in de breedste zin  |   |   |
|   |van het woord. Na de inwerkingtreding van het akkoord   |   |   |
|   |wordt door middel van bespreking van politieke kwesties |   |   |
|   |in de associatieraad en het associatiecomité invulling  |   |   |
|   |gegeven aan de deze clausule in de associatieakkoorden. |   |   |
|   |De Europese Commissie heeft in de Mededeling "Een nieuwe|   |   |
|   |impuls voor mensenrechten en democratisering met        |   |   |
|   |Mediterrane partners" (COM(2003) 294 def, 21/05/2003)   |   |   |
|   |voorstellen gedaan om de bestaande afspraken op het     |   |   |
|   |gebied van democratisering en mensenrechten             |   |   |
|   |nadrukkelijker te operationaliseren. De regering heeft  |   |   |
|   |hiervoor in EU-verband expliciet haar steun             |   |   |
|   |uitgesproken. Met name de voorgestelde combinatie van   |   |   |
|   |het oprichten van werkgroepen voor mensenrechten en     |   |   |
|   |democratisering onder de associatieverdragen, het       |   |   |
|   |overeenkomen van nationale actieplannen, waarin het     |   |   |
|   |respect voor mensenrechten wordt opgenomen, en het in   |   |   |
|   |enige mate koppelen van prestaties op                   |   |   |
|   |mensenrechtengebied en democratisering aan het          |   |   |
|   |beschikbaar stellen van extra EU-financiering voor de   |   |   |
|   |betreffende landen zal volgens de regering leiden tot   |   |   |
|   |een effectievere dialoog en samenwerking met deze       |   |   |
|   |landen. Het biedt bovendien de mogelijkheid om in       |   |   |
|   |Europees verband periodieke rapportages over verbetering|   |   |
|   |of verslechtering van de situatie tot stand te brengen. |   |   |
|   |Nederland streeft er in EU-verband naar om deze         |   |   |
|   |voorstellen onverkort uit te voeren.                    |   |   |
|21 |Wat is de reden dat vanuit de verantwoordelijkheid van  |44 |   |
|   |de onder de Directie Integratie Europa ressorterende    |   |   |
|   |beheerscomités niet actief is gewerkt aan de verbetering|   |   |
|   |van bestaande regionale instrumenten?                   |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Vanaf 1 januari 2007 komt het bestaande instrumentarium |   |   |
|   |voor externe hulp er geheel anders uit te zien. De      |   |   |
|   |nieuwe instrumenten moeten de Gemeenschap in staat      |   |   |
|   |stellen in het kader van haar externe beleid op         |   |   |
|   |effectievere, snellere en meer geïntegreerde wijze,     |   |   |
|   |financiële, economische en technische steun te verlenen |   |   |
|   |aan derde landen en regio's. Sinds 2005 zijn er         |   |   |
|   |intensieve discussies geweest binnen de Raad, maar ook  |   |   |
|   |tussen de Raad, het Europees Parlement en de Commissie  |   |   |
|   |over de conceptverordeningen inzake deze instrumenten   |   |   |
|   |die naar verwachting spoedig worden afgerond. Nederland |   |   |
|   |heeft zich zeer actief opgesteld in deze discussie,     |   |   |
|   |omdat Nederland de verbetering van de effectiviteit van |   |   |
|   |de hulp hoog in het vaandel heeft staan. Waar mogelijk  |   |   |
|   |heeft de Directie Integratie Europa de project- en      |   |   |
|   |programmavoorstellen zoals door de Commissie            |   |   |
|   |gepresenteerd in de beheerscomités kritisch bekeken,    |   |   |
|   |maar Nederland achtte het van groter belang de aandacht |   |   |
|   |te richten op de toekomstige instrumenten voor externe  |   |   |
|   |hulp.                                                   |   |   |
|22 |Zijn de nieuwe externe instrumenten voor buitenlands    |44 |   |
|   |beleid (deels) in de plaats gekomen van bestaande       |   |   |
|   |regionale instrumenten en heeft dit geleid tot          |   |   |
|   |beëindiging van bepaalde instrumenten of het opgaan van |   |   |
|   |oude programma's in nieuwe?                             |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Onder de nieuwe Financiële Perspectieven (2007-2013)    |   |   |
|   |houden de bestaande geografische en thematische         |   |   |
|   |financiële instrumenten (zoals onder andere PHARE,      |   |   |
|   |CARDS, TACIS, MEDA, INTERREG, ALA en EIDHR) op te       |   |   |
|   |bestaan en worden vervangen door, zoals het er nu uit   |   |   |
|   |ziet, negen instrumenten. De eerste zeven van deze      |   |   |
|   |instrumenten zijn nieuw, de twee laatste figureren ook  |   |   |
|   |onder de huidige FP's:                                  |   |   |
|   |Instrument voor Pre-accessie Steun (IPA)                |   |   |
|   |Europees Nabuurschaps- en Partnerschapsinstrument (ENPI)|   |   |
|   |                                                        |   |   |
|   |Instrument voor Ontwikkelingssamenwerking (IDC)         |   |   |
|   |Instrument voor Economische Samenwerking (ECI)          |   |   |
|   |Stabiliteitsinstrument (SI)                             |   |   |
|   |Mensenrechteninstrument (HRI))                          |   |   |
|   |Instrument voor Nucleaire Veiligheidssamenwerking       |   |   |
|   |Instrument Humanitaire Hulp                             |   |   |
|   |Instrument voor Macro Financiële Steun                  |   |   |
|   |                                                        |   |   |
|   |Aangezien de discussie tussen de Raad, de Commissie en  |   |   |
|   |het Europees Parlement over de externe instrumenten nog |   |   |
|   |niet is afgerond, is bovengenoemde opsomming van        |   |   |
|   |instrumenten nog niet definitief.                       |   |   |
|23 |Wat zal Nederland, mede gezien de tegenvallende         |45 |   |
|   |resultaten in 2005, ter verbetering van de Europese     |   |   |
|   |inzet in Afrika zelf concreet aanbieden en bijdragen aan|   |   |
|   |onder meer de Afrikaanse Vredesfaciliteit?              |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |De Europese inzet in Afrika is in 2005 niet             |   |   |
|   |teleurstellend geweest. In het jaarverslag wordt        |   |   |
|   |toegelicht wat er is bereikt. Echter, voor het volledig |   |   |
|   |bereiken van de doelstelling zoals verwoord in de       |   |   |
|   |betreffende tabel is nog meer nodig. Op de volgende     |   |   |
|   |terreinen is inmiddels voortgang geboekt.               |   |   |
|   |In december 2005 werden de resultaten gepresenteerd van |   |   |
|   |een externe evaluatie van de Afrikaanse                 |   |   |
|   |Vredesfaciliteit. Het instrument werd, zowel aan de     |   |   |
|   |zijde van de EU als ook aan de Afrikaanse zijde positief|   |   |
|   |beoordeeld en beschreven als 'innovatief' en 'relevant'.|   |   |
|   |Aandachtspunten waren onder andere het gebrek aan       |   |   |
|   |aandacht voor de rol van de VN en (sub)regionale        |   |   |
|   |organisaties en het ontbreken van een exit (of          |   |   |
|   |'transit')-strategie in relatie tot de financiering van |   |   |
|   |vredesoperaties. De moeizame overgang van de AU-missie  |   |   |
|   |in Soedan naar een door de VN geleide missie toonde dit |   |   |
|   |aan. Daarnaast moet de investering van middelen en      |   |   |
|   |kennis van de EU en andere westerse donoren in de       |   |   |
|   |Afrikaanse vredes- en veiligheidsarchitectuur           |   |   |
|   |geïntensiveerd worden. In dit kader werden tot dusver   |   |   |
|   |vooral Europese middelen en menskracht (waaronder enkele|   |   |
|   |Nederlandse experts) ingezet voor de ondersteuning van  |   |   |
|   |lopende Afrikaanse vredesoperaties. De inzet ten behoeve|   |   |
|   |van versterking van de capaciteit van de Afrikaanse Unie|   |   |
|   |om zelfstandig te opereren op het gebied van vrede en   |   |   |
|   |veiligheid was beperkter (hoewel wel al groeiend).      |   |   |
|   |In samenwerking met de Commissie en andere donoren,     |   |   |
|   |beziet Nederland momenteel de mogelijkheden om meer in  |   |   |
|   |te investeren in de versterking van die capaciteiten. In|   |   |
|   |dit kader draagt Nederland thans bij aan een door       |   |   |
|   |meerdere donoren gefinancierd UNDP project, dat de      |   |   |
|   |uitvoering van de AU agenda op het gebied van vrede en  |   |   |
|   |veiligheid ondersteund. Additionele steun is onderwerp  |   |   |
|   |van gesprek met de AU en gelijkgestemde donoren. Deze   |   |   |
|   |kan zich op dit moment echter slechts op de korte       |   |   |
|   |termijn richten, omdat de details van de zogenaamde     |   |   |
|   |'Afrikaanse Vredesarchitectuur' die de AU tracht op te  |   |   |
|   |zetten nog grotendeels moeten worden ingevuld. Die      |   |   |
|   |architectuur zal op de middenlange termijn bestaan uit  |   |   |
|   |onder andere een Continental Early Warning System (dat  |   |   |
|   |de AU adviseert over dreigende conflicten en            |   |   |
|   |aanbevelingen doet omtrent de te ondernemen acties), een|   |   |
|   |Panel of the Wise (een team van Afrikaanse              |   |   |
|   |vredesbemiddelaars) en een African Standby Force (een   |   |   |
|   |snelle Afrikaanse reactiemacht bestaande uit 5 regionale|   |   |
|   |brigades, die in 2010 operationeel zal moeten zijn). Het|   |   |
|   |ligt in de verwachting dat additionele Nederlandse      |   |   |
|   |middelen en expertise zich met name zullen richten op de|   |   |
|   |opbouw van de African Standby Force.                    |   |   |
|24 |In hoeverre is in 2005 bij de Nederlandse               |48 |49 |
|   |ontwikkelingssamenwerking een omslag gemaakt naar meer  |   |   |
|   |stimulering van economische ontwikkeling in             |   |   |
|   |ontwikkelingslanden? Hoe is het mogelijk dat in         |   |   |
|   |beleidsstukken steeds meer aandacht komt voor het belang|   |   |
|   |van die economische ontwikkeling, maar dat de facto in  |   |   |
|   |2005 de uitgaven voor het ondernemingsklimaat in        |   |   |
|   |ontwikkelingslanden sterk zijn gedaald?                 |   |   |
|   |Antwoord                                                |   |   |
|   |                                                        |   |   |
|   |In Aan Elkaar Verplicht  is aangegeven dat lang is      |   |   |
|   |veronachtzaamd dat duurzame armoedebestrijding gebaat is|   |   |
|   |bij een sterke, stabiele en groeiende produktieve       |   |   |
|   |particuliere sector. In het verlengde hiervan is, zoals |   |   |
|   |ook in de begroting 2005 benadrukt, beleid ontwikkeld en|   |   |
|   |uitgevoerd dat de particuliere sector stimuleert om haar|   |   |
|   |potentieel voor duurzame ontwikkeling en                |   |   |
|   |armoedebestrijding waar te maken. In 2005 is speciale   |   |   |
|   |aandacht besteed aan de versterking van het lokaal      |   |   |
|   |ondernemingsklimaat in de partnerlanden -zo zijn in meer|   |   |
|   |dan 60% van de partnerlanden activiteiten ter           |   |   |
|   |versterking van het ondernemingsklimaat ontplooid-, het |   |   |
|   |ontwikkelen van partnerschappen met het bedrijfsleven   |   |   |
|   |(bijvoorbeeld met de Nederlandse banken in het          |   |   |
|   |Netherlands Financial Sector Development Exchange, NFX),|   |   |
|   |de uitbreiding en stroomlijning van het                 |   |   |
|   |bedrijfslevenprogramma (onder meer PSOM en ORET) en is  |   |   |
|   |overeenstemming bereikt met de werkgeversorganisaties   |   |   |
|   |over de opstart van het Nederlands Werkgevers           |   |   |
|   |Samenwerkings Programma (NWSP).                         |   |   |
|   |                                                        |   |   |
|   |Zoals ook aangegeven bij de beantwoording van de        |   |   |
|   |schriftelijke vragen over de begroting voor 2006 komt de|   |   |
|   |grote aandacht voor dit onderwerp ook budgettair tot    |   |   |
|   |uitdrukking in de feitelijke cijfers voor artikel 4.3   |   |   |
|   |van de begroting. Het feit dat voor 2004 bij de         |   |   |
|   |realisatie een bedrag van EUR 321 miljoen vermeld staat |   |   |
|   |en in 2005 een bedrag van EUR 277 miljoen hangt samen   |   |   |
|   |met het feit dat, zoals eerder vermeld, in 2004         |   |   |
|   |abusievelijk de bijdrage aan de FMO van EUR 37 miljoen  |   |   |
|   |ook voor 2005 is betaald. Hierdoor lijken de uitgaven in|   |   |
|   |2004 hoger en de uitgaven in 2005 lager dan beleidsmatig|   |   |
|   |gepland. Als hiervoor wordt gecorrigeerd, bedragen de   |   |   |
|   |uitgaven in 2004 en 2005 respectievelijk EUR 284 en EUR |   |   |
|   |314 miljoen. Hierbij is vermeldenswaard dat het geraamde|   |   |
|   |budget voor ORET subsidies in 2005 is uitgeput, iets wat|   |   |
|   |in de afgelopen 8 jaar niet meer was voorgekomen.       |   |   |
|25 |Kan het kabinet aangeven in hoeverre de bureaucratische |54 |   |
|   |rompslomp voor bedrijven om in aanmerking te komen voor |   |   |
|   |ORET-subsidies is verminderd?                           |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Verwezen wordt naar de brief van 17 januari 2005 ten    |   |   |
|   |geleide van de geheel herziene ORET-regeling (Kamerstuk |   |   |
|   |2004-2005, 29234, nr. 33), waarin een en ander is       |   |   |
|   |toegelicht, en naar het Algemeen Overleg dat naar       |   |   |
|   |aanleiding hiervan heeft plaatsgevonden op 13 april 2005|   |   |
|   |(verslag in Kamerstuk 2004-2005, 29234, nr. 36). In het |   |   |
|   |Algemeen Overleg is door mij aangegeven dat mogelijke   |   |   |
|   |verdere aanpassingen ter vermindering van de            |   |   |
|   |administratieve lasten zullen worden doorgevoerd na     |   |   |
|   |afloop van de externe evaluatie van de ORET-regeling.   |   |   |
|   |Deze evaluatie is momenteel gaande en zal in het najaar |   |   |
|   |worden afgerond. Alsdan zal de Kamer nader worden       |   |   |
|   |geïnformeerd over de verschillende stappen die zijn     |   |   |
|   |genomen en genomen zullen gaan worden en wat de effecten|   |   |
|   |hiervan zijn op de lastendruk.                          |   |   |
|26 |Op welke wijze worden resultaten van de Publiek Private |54 |   |
|   |Partnerschappen (PPP's) geëvalueerd en wanneer kan de   |   |   |
|   |Kamer een dergelijke evaluatie tegemoet zien?           |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |De 17 PPP's (13 in uitvoering en 4 in voorbereiding) die|   |   |
|   |zijn voortgekomen uit de Call for Ideas (2003) zullen in|   |   |
|   |2007 extern worden geëvalueerd; de voorbereidingen voor |   |   |
|   |deze evaluatie worden momenteel getroffen. Eind 2007 zal|   |   |
|   |de Kamer worden geïnformeerd over de uitkomsten van deze|   |   |
|   |evaluatie.                                              |   |   |
|27 |In hoeverre wordt nagegaan of partners binnen Publiek   |54 |   |
|   |Private Partnerschappen zich houden aan de              |   |   |
|   |OESO-richtlijnen?                                       |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Met de diverse partners binnen PPP's wordt bij aanvang  |   |   |
|   |van de relatie een overeenkomst gesloten waarbij de     |   |   |
|   |partners expliciet verklaren kennis te hebben genomen   |   |   |
|   |van de OESO-richtlijnen en zich zullen inspannen deze   |   |   |
|   |naar vermogen in de onderneming toe te passen. Hiermee  |   |   |
|   |wordt gehandeld in lijn met het MVO toetsingskader in   |   |   |
|   |het financieel buitenlandinstrumentarium. Zie hiertoe   |   |   |
|   |ook de brief van Staatssecretaris van Gennip van 4 juli |   |   |
|   |2005 (Kamerstuk 2004-2005, 26485, nr. 35, Tweede Kamer).|   |   |
|   |                                                        |   |   |
|   |Er vindt van overheidswege geen regelmatige toetsing    |   |   |
|   |plaats of de betrokken ondernemingen zich in de praktijk|   |   |
|   |houden aan deze inspanningsverplichting. Indien         |   |   |
|   |maatschappelijke organisaties vragen hebben over het    |   |   |
|   |gedrag van bepaalde partners in relatie tot de          |   |   |
|   |OESO-richtlijnen, kunnen zij hierover een vraag         |   |   |
|   |voorleggen aan het Nationaal Contact Punt (NCP). Het NCP|   |   |
|   |zal hierop in eerste instantie de dialoog stimuleren    |   |   |
|   |tussen de vraagsteller en de bedoelde partner(s). Indien|   |   |
|   |de dialoog niet tot wederzijdse tevredenheid wordt      |   |   |
|   |opgelost zal het NCP tot een uitspraak komen.           |   |   |
|28 |Waarom is de invoering van het afnemen van biometrische |72 |   |
|   |kenmerken voor reisdocumenten verschoven naar augustus  |   |   |
|   |2006, later dan Nederlandse gemeenten? Vertraagd dit    |   |   |
|   |uitstel de invoering dit systeem als geheel? Heeft het  |   |   |
|   |uitstel een negatief effect op de betrouwbaarheid van   |   |   |
|   |het systeem?                                            |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |BZK heeft besloten per 26 augustus 2006 een digitale    |   |   |
|   |gezichtsopname in het reisdocument op te nemen. Deze    |   |   |
|   |invoeringsdatum geldt voor zowel de Nederlandse         |   |   |
|   |gemeenten als de diplomatieke vertegenwoordigingen in   |   |   |
|   |het buitenland. Van een vertraagde invoering bij de     |   |   |
|   |diplomatieke vertegenwoordigingen is derhalve geen      |   |   |
|   |sprake.                                                 |   |   |
|   |De verschuiving van de invoeringsdatum levert voor het  |   |   |
|   |systeem geen vertraging op. Op basis van de Europese    |   |   |
|   |Verordening van 13 december 2004 (No. 2252/2004) en de  |   |   |
|   |beschikking van de Europese Commissie van 28 februari   |   |   |
|   |2005 met betrekking tot de technische specificaties voor|   |   |
|   |de gezichtsopname dienen de reisdocumenten van de       |   |   |
|   |lidstaten voor 28 augustus 2006 een chip te bevatten met|   |   |
|   |daarin de digitale gezichtsopname. De invoering van de  |   |   |
|   |digitale gezichtsopname vindt zoals aangegeven plaats op|   |   |
|   |26 augustus 2006, twee dagen voor het verstrijken van de|   |   |
|   |EU-invoeringstermijn.                                   |   |   |
|   |Bij de invoering van de digitale gezichtsopname op de   |   |   |
|   |diplomatieke vertegenwoordigingen in het buitenland     |   |   |
|   |worden geen onoverkomelijke complicaties voorzien.      |   |   |
|29 |Hoe zijn de OS-gelden die het IOM ontvangt in het kader |73 |   |
|   |van migratie en ontwikkeling in herkomstlanden in 2005  |   |   |
|   |besteed, naast de projecten in Ghana?                   |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |In 2005 ontving IOM voor verschillende projecten fondsen|   |   |
|   |uit het Programma voor Terugkeer, Migratie en           |   |   |
|   |Ontwikkeling. Deze projecten waren gericht op het       |   |   |
|   |verstrekken van assistentie en herintegratie-bijdragen  |   |   |
|   |aan uitgeprocedeerde asielzoekers die voor terugkeer    |   |   |
|   |kiezen. Daarbij ging het om uitgeprocedeerde            |   |   |
|   |asielzoekers die onder de Herintegratieregeling Project |   |   |
|   |Terugkeer (HRPT) vallen en om uitgeprocedeerde          |   |   |
|   |asielzoekers afkomstig uit landen waarvoor een apart    |   |   |
|   |terugkeerprogramma geldt. In deze laatste categorie     |   |   |
|   |vallen uitgeprocedeerde asielzoekers uit Afghanistan,   |   |   |
|   |Angola, DRC Congo en Irak. Een speciale groep betreft de|   |   |
|   |alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Voor deze     |   |   |
|   |groep is het bij terugkeer noodzakelijk dat in het land |   |   |
|   |van herkomst opvang beschikbaar is. IOM heeft, in       |   |   |
|   |samenwerking met lokale NGO's in Angola en de           |   |   |
|   |Democratische Republiek Congo bestaande opvanghuizen    |   |   |
|   |(respectievelijk Mulemba en Don Bosco) gerenoveerd en   |   |   |
|   |uitgebreid. Deze huizen kunnen, naast de opvang van     |   |   |
|   |straat- en weeskinderen, opvang bieden aan uit Nederland|   |   |
|   |terugkerende alleenstaande minderjarige vreemdelingen.  |   |   |
|30 |Heeft het begrip "Nederland vrijhaven" in het           |75 |   |
|   |internationaal cultuurbeleid in het buitenland positieve|   |   |
|   |of negatieve connotaties?                               |   |   |
|   |Antwoord                                                |   |   |
|   |In het kader van Nederland als culturele vrijhaven,     |   |   |
|   |gericht op versterking van Nederland als internationale |   |   |
|   |culturele ontmoetingsplaats, hebben de laatste jaren    |   |   |
|   |vele internationale activiteiten plaatsgevonden zoals   |   |   |
|   |internationale festivals, coproducties en conferenties  |   |   |
|   |over culturele casu quo media-onderwerpen. Gezien de    |   |   |
|   |omvang en het niveau van de buitenlandse deelname aan   |   |   |
|   |die activiteiten en aan een activiteit als het          |   |   |
|   |succesvolle buitenlandse bezoekersprogramma over een    |   |   |
|   |reeks van jaren kan gesteld worden dat er in het        |   |   |
|   |buitenland interesse en waardering is voor dit          |   |   |
|   |aandachtsgebied van het internationale cultuurbeleid.   |   |   |
|31 |Hoe vertaalt het kabinet de positieve evaluatie van de  |77 |   |
|   |operationele doelstelling 'versterken van het draagvlak |   |   |
|   |in eigen land voor het buitenlands beleid' in het licht |   |   |
|   |van de zeer duidelijke afwijzing van de Europese        |   |   |
|   |Grondwet door de Nederlandse burgers?                   |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |Het bevorderen van de ratificatie van het grondwettelijk|   |   |
|   |Verdrag was slechts een van de elementen van het        |   |   |
|   |Europa-beleid van het kabinet van het afgelopen jaar.   |   |   |
|   |Uit diverse onderzoeken blijkt dat de steun voor het    |   |   |
|   |Nederlandse lidmaatschap van de Europese Unie zeer groot|   |   |
|   |is. Het kabinet is voorts van mening dat de operationele|   |   |
|   |doelstelling 'Versterken van het draagvlak in eigen land|   |   |
|   |voor het buitenlands beleid', waar het de Europese      |   |   |
|   |integratie betreft, niet uitsluitend erop gericht is de |   |   |
|   |burger te overtuigen van de juistheid van het           |   |   |
|   |kabinetsstandpunt hierover. Het kabinet is namelijk van |   |   |
|   |mening dat de betrokkenheid van de burger bij de        |   |   |
|   |Europese samenwerking van belang is, evenals het        |   |   |
|   |wenselijk is dat de burger een beter inzicht verkrijgt  |   |   |
|   |in de wijze waarop Europa in brede zin in zijn dagelijks|   |   |
|   |leven relevant is. Om deze betrokkenheid te versterken  |   |   |
|   |is debat nodig tussen voor- en tegenstanders van        |   |   |
|   |Europese integratie, zowel in het algemeen als met      |   |   |
|   |betrekking tot specifieke aspecten van het              |   |   |
|   |integratieproces. Het referendum over het grondwettelijk|   |   |
|   |Verdrag heeft dat debat zonder twijfel gestimuleerd en  |   |   |
|   |in die zin de betrokkenheid van de burger bij dit       |   |   |
|   |onderdeel van het buitenlands beleid versterkt.         |   |   |
|32 |Duidt de grote daling van het aantal themadeskundigen op|82 |   |
|   |de posten op een gewijzigd beleid ten aanzien van       |   |   |
|   |themadeskundigen in dienst van het Ministerie? Zo ja,   |   |   |
|   |welke doelstellingen heeft het Ministerie ten aanzien   |   |   |
|   |van themadeskundigen?                                   |   |   |
|   |                                                        |   |   |
|   |Antwoord:                                               |   |   |
|   |De weergegeven daling is het gevolg van een             |   |   |
|   |administratieve wijziging, die gedurende 2005 heeft     |   |   |
|   |plaatsgevonden. Er is dus geen sprake van gewijzigd     |   |   |
|   |beleid. Het aantal deskundigen daalt feitelijk niet en  |   |   |
|   |is relatief constant.                                   |   |   |

---- --