1 jun 2006
Onderdeel: Wageningen UR
Consumenten schrijven voedselvergiftigingen vaak toe aan het eten van
eieren of vlees. Maar een deel van de ziektegevallen wordt eigenlijk
veroorzaakt door het eten van rauwe groenten, denkt promovendus drs.
Eelco Franz van de leerstoelgroep Biologische bedrijfssystemen van
Wageningen Universiteit. Buikloopbacteriën als salmonella en E.coli
kunnen via mest op slaplantjes terecht komen en zelfs Ãn het gewas
doordringen.
Franz heeft experimenteel onderzoek uitgevoerd naar de risicoâs voor
de voedselveiligheid van het gebruik van dierlijke mest in de teelt
van sla. Tijdens de persmanifestatie Bessensap van
onderzoeksorganisatie NWO, vorige week in Amsterdam, deed hij hiervan
verslag. Rundvee is volgens Franz een belangrijk reservoir van
bacteriën die voor de mens gevaarlijk zijn. Volgens schattingen is
minstens tien procent van de Nederlandse rundveestapel besmet met de
bacterievariant E. coli 0157:H7, de veroorzaker van een ernstige vorm
van voedselvergiftiging die ook wel bekend staat als de
âhamburgerziekteâ.
Franz: âDoor die naam denkt iedereen bij besmetting aan vlees, maar in
sommige gevallen kun je de oorzaak terugleiden tot het eten van
groente en fruit.â Zo is een grote uitbraak in Japan in 1999, met elf
doden en meer dan achtduizend ziektegevallen, terug te voeren op
besmette radijs. âHet heeft daarom een hoge prioriteit om de risicoâs
van besmetting van rauwe groente voor de volksgezondheid in te
schattenâ, zegt Franz.
Hij onderzocht in hoeverre de risicobacteriën zich kunnen handhaven
in mest. Biologische groentetelers gebruiken standaard dierlijke mest,
en door de verscherpte regels rond mestafvoer zijn gangbare
groentetelers ook meer van deze mest gaan gebruiken. De betrokken E.
coli-variant blijkt meer dan tachtig dagen te kunnen overleven in
mest. Hij overleeft het langst in mest afkomstig van de gangbare
veehouderij waarbij de koeien op een maïsdieet staan. In mest van
koeien op een biologisch, vezelrijk dieet van ingekuild gras, is de
overleving aanzienlijk korter. Ook de overleving in de grond blijkt
afhankelijk van het bedrijf- en bodemtype. In kleigrond met gangbare
teelt overleven de gevaarlijke bacteriën het langst (zestig dagen).
In zandgronden van biologische boeren verdwijnen ze vijf keer zo snel.
Uit labexperimenten blijkt dat de besmetting niet beperkt blijft tot
het uitwendige van de plant. Slaplanten nemen de bacterie op en kunnen
dus ook inwendig besmet raken. De concentraties waarin dit gebeurt â
tot duizend bacteriecellen per gram sla â zijn volgens Franz zodanig
dat je er na consumptie ziek van kunt worden. Bovendien is het wassen
van sla bij inwendige besmetting zinloos.
Om het risico op besmetting te verkleinen zou je mest kunnen
composteren. Ook zou er tussen het moment van mestproductie en oogst
van de groenten minstens een periode van vier maanden moeten zitten.
De promovendus benadrukt dat er in Nederland nog geen uitbraken van
voedselvergiftiging door rauwe groenten bekend zijn. Hij is er echter
van overtuigd dat er onder de mensen die een voedselvergiftiging nu
toeschrijven aan het eten van eieren of kipsaté ook gevallen zitten
waarbij verse groenten de eigenlijke boosdoener waren.
De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) neemt het probleem van
besmettingsgevaar door rauwe groente serieus en onderzoekt momenteel
het voorkomen van schadelijke bacteriën op groente- en
fruitproducten. VWA-projectleider Paul in ât Veld: âWe wisten al dat
humaan pathogene bacteriën op sla kunnen zitten. Dat ze er ook in
kunnen zitten is nieuw, maar heeft me niet echt verbaasd. In ons
onderzoek gaan we vooral kijken hoe ernstig het probleem in de
praktijk isâ. De eerste resultaten van de screening verwacht hij over
twee jaar te kunnen presenteren.
Gert van Maanen
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Wb, het
weekblad voor Wageningen UR. Het wordt u aangeboden door de afdeling
Corporate Communicatie. Meer informatie bij Pers- en
wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de Redactie van Wb, e-mail:
wb@cereales.nl. Zie meer nieuws en archief op http://www.wb-online.nl.
Contact
Informatie
eelco.franz@wur.nl
Wageningen Universiteit