1 jun 2006
Onderdeel: Wageningen UR
De klimaatschommelingen van El Niño zorgen ervoor dat ecosystemen -
vooral in de drogere gebieden - zich telkens opnieuw moeten aanpassen
aan regenval of droogte. Als het heeft geregend, dan is de
plantengroei bepalend. Bij droogte is de competitie tussen roofdieren
de sturende factor in het ecosysteem.
Het ecosysteem keert zo om van een van onderop - via de plantengroei -
tot een van bovenaf - via de roofdieren - gestuurd systeem. Dat is een
van de belangrijkste conclusies van dr. Milena Holmgren van de
leerstoelgroep Resource ecology en 18 internationale collega's in een
artikel in Frontiers in Ecology and the Environment.
De invloed van El Niño is voelbaar in complete voedselketens, van
planten tot roofdieren, maar de gevolgen verschillen sterk per
continent en per gebied.
El Niño is een elke drie tot zes jaar terugkerende klimaatschommeling
die al honderdduizenden jaren een grote invloed uitoefent. Vooral in
de drogere gebieden, zoals het midden van Zuid-Amerika en het noorden
van Australië, is El Niño voelbaar. Maar overal is die invloed
anders, stelt Holmgren. 'Als El Niño in Australië leidt tot droogte,
heb je in Peru regenval.' En andersom.
Regenval leidt ertoe dat het systeem van onderop groeit. De
plantengroei neemt sterk toe, daardoor komen er meer kleine
knaagdieren, en dat leidt weer tot een toename in het aantal
roofvogels en andere predatoren. In het artikel is mooi te zien hoe in
Noord-Chili de regenval door El Niño een jaar later gevolgd wordt
door een enorme toename van het aantal kleine knaagdieren.
De regenval in Zuid-Amerika maakt na een jaar plaats voor droogte, en
dat maakt dat de knaagdierenpopulatie crasht. Daardoor zijn de
roofdieren genoodzaakt andere prooien te zoeken, zoals insecten,
waardoor de nadruk in het ecosysteem ineens komt te liggen om de
strijd rond de steeds schaarser wordende prooien.
Beide systematieken, van onderop en van bovenaf, zijn volgens Holmgren
altijd aanwezig in het ecosysteem. De klimaatschommelingen van El
Niño zorgen er echter voor dat dan weer de ene en dan weer de andere
systematiek de overhand heeft. De natuur moet zich dus telkens opnieuw
instellen op het veranderde klimaat.
Martin Woestenburg
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Wb, het
weekblad voor Wageningen UR. Het wordt u aangeboden door de afdeling
Corporate Communicatie. Meer informatie bij Pers- en
wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de Redactie van Wb, e-mail:
wb@cereales.nl. Zie meer nieuws en archief op http://www.wb-online.nl.
Wageningen Universiteit