Gr_logo_top fake Nederland_top
Gr_collage Nederland_middle
Voorstellen voor onderzoek naar effecten van elektromagnetische velden (0 Hz
- 300 GHz) op de gezondheid
Op verzoek van de regering wordt momenteel in Nederland een
onderzoeksprogramma elektromagnetische velden en gezondheid opgezet.
De staatssecretaris van VROM heeft de Gezondheidsraad gevraagd aan te
geven welke onderwerpen daarin aan bod zouden kunnen komen, mede in
het licht van de onderzoeksinspanningen in andere landen.
De Commissie Elektromagnetische Velden doet in dit advies voorstellen
voor onderzoeksonderwerpen. Zij heeft daarbij rekening gehouden met de
in Nederland aanwezige expertise en met de aanbevelingen voor
onderzoek op dit terrein die gedaan zijn door de
Wereldgezondheidsorganisatie WHO (deze zijn opgenomen in bijlage C).
De voorstellen van de commissie zijn samengevat in onderstaande tabel.
Voorstellen voor onderzoek naar effecten van elektromagnetische
velden op de gezondheid
Epidemiologisch onderzoek
Radiofrequenties (RF)
* Prospectief cohortonderzoek bij volwassen gebruikers van mobiele
telefoons
* Grootschalig internationaal patiënt-controle onderzoek naar de
relatie tussen het gebruik van mobiele telefoons en het optreden
van hersentumoren bij kinderen
* Prospectief cohortonderzoek bij kinderen naar de relatie
tussen gebruik van een mobiele telefoon en andere
gezondheidseffecten dan hersentumoren
* Grootschalige onderzoeken naar gezondheidseffecten bij
beroepsmatig sterk blootgestelden
Extreem lage frequenties (ELF)
* Nader onderzoek naar het mogelijk verband tussen miskramen en
blootstelling aan ELF magnetische velden
* Nader onderzoek naar het risico op amyotrofe lateraal sclerose
in elektrische beroepen en naar de ziekte van Alzheimer in relatie
tot blootstelling aan ELF magnetische velden
Statische magnetische velden
* Onderzoeken naar langetermijneffecten van statische
magnetische velden
Sociaal-wetenschappelijk onderzoek
* Onderzoek naar determinanten van de perceptie van risicos van
elektromagnetische velden
* Invloed van voorzorgsmaatregelen op de perceptie van risicos
Experimenteel onderzoek met mensen
Radiofrequenties
* Laboratoriumonderzoek naar de relatie tussen RF-blootstelling
en gezondheidsklachten en effecten op cognitie
* Gezondheidsklachten bij omwonenden van basisstations:
onderzoek in de woonomgeving
* Laboratoriumonderzoek naar acute effecten op cognitie en
hersenactiviteit bij kinderen
Extreem lage frequenties
* Onderzoek naar cognitieve effecten, slaap and hersenfuncties
bij volwassenen (onder wie beroepsmatig blootgestelden) en
kinderen met uiteenlopende ELF-frequenties en hoge veldsterktes
Statische magnetische velden
* Effecten van sterke statische magnetische velden op cognitie
en gedrag
* Effecten van sterke statische magnetische velden op
hartfunctie
Dierexperimenteel onderzoek
Uiteenlopende frequenties
* Effecten op de ontwikkeling en het functioneren van het
afweersysteem en van de bloedvorming
* Effecten op de ontwikkeling van het centraal zenuwstelsel
* Effecten op de ontwikkeling van cognitieve functies
* Effecten op moleculair niveau in hersenweefsel
* Effecten op carcinogenese
Extreem lage frequenties
* Ontwikkeling van een adequaat proefdiermodel voor
kinderleukemie
Onderzoek met gekweekte cellen
* Effecten van bestaande en nieuwe signaalvormen
* Mogelijke interactie van elektromagnetische velden en
chemische en fysische agentia
Karakterisering van blootstelling
Onderzoek op microniveau
* Onderzoek naar effecten op cellulaire en subcellulaire
structuren, waaronder effecten op vorming van radicaal paren, en
naar effecten die cellulaire communicatie kunnen beïnvloeden
Onderzoek op macroniveau
* Karakterisering van blootstelling bij epidemiologisch
onderzoek: kenmerken van blootstelling en verdeling over de
onderzochte populaties; ontwikkeling van methoden voor het valide
schatten van blootstelling door bijvoorbeeld het gebruik van een
mobiele telefoon; meten van blootstelling aan elektromagnetische
velden op de werkplek en in de leefomgeving
* Vertalen van basisbeperkingen naar referentiewaarden voor
blootstelling in het nabije veld
* Berekeningen voor reële blootstellingssituaties met behulp van
moderne modellen: blootstelling aan meerdere bronnen tegelijk en
blootstellingen in het nabije veld; ontwikkeling van modellen voor
(zwangere) vrouwen en kinderen
De commissie doet geen concrete voorstellen voor prioritering. In
plaats daarvan geeft zij een lijst met maatschappelijke en
wetenschappelijke argumenten die bij prioritering een rol zouden
kunnen spelen. Die argumenten zijn geplaatst in een door de commissie
gevoelde volgorde van belangrijkheid. Bij elk van de
onderzoeksvoorstellen is aangegeven welke argumenten relevant zijn.
Deze informatie kan door bijvoorbeeld de programmacommissie van het
onderzoeksprogramma gebruikt worden bij het prioriteren van onderzoek.
De commissie herhaalt de aanbeveling uit een eerder advies dat er in
Nederland een groep van deskundigen wordt gevormd die op zijn minst
een belangrijke adviserende rol zou moeten hebben met betrekking tot
de karakterisering en het meten van de blootstelling van de
verschillende onderzoeken uit het programma, maar die daarin ook een
uitvoerende rol zou kunnen hebben.
Zorgvuldigheid bij het meten van de sterkte van elektromagnetische
velden in woon- en werksituaties is van groot belang. Het op onjuiste
wijze meten en interpreteren van metingen kan tot versterking van de
maatschappelijke ongerustheid leiden.
De staatssecretaris vraagt de Gezondheidsraad ook om aan te geven
welke onderzoeksgebieden het meeste uitzicht op gezondheidswinst
bieden. De commissie geeft aan dat de aanwijzingen voor korte en/of
lange termijn gezondheidseffecten van blootstelling aan
elektromagnetische velden met sterktes zoals in de woon- en
werkomgeving gebruikelijk, beperkt en deels tegenstrijdig zijn en dat
oorzakelijke verbanden tot nu toe niet gevonden zijn. De commissie
vindt daarom dat het met de huidige inzichten niet mogelijk is de
vraag van de staatssecretaris te beantwoorden. Wel meent de commissie
dat mogelijk winst te behalen valt uit het verminderen van de
ongerustheid onder de bevolking, maar de commissie kan ook hierover
geen stellige uitspraken doen.
30 mei 2006
---
Persbericht | PDF | Citeertitel
Gezondheidsraad