Het Koninklijk Huis
---
Toespraak van Hare Majesteit de Koningin tijdens het staatsbezoek aan Letland, 22 mei 2006
Mevrouw de President,
Het is voor mij een groot genoegen Uw land te bezoeken en vanavond Uw
gast te zijn. Vorig jaar mocht ik U in Nederland ontvangen. Dat dit
staatsbezoek aan Letland zo spoedig daarna kan plaatsvinden, mag
worden gezien als een duidelijk bewijs van de uitstekende betrekkingen
die tussen onze beide landen bestaan. Het verheugt mij thans de
gelegenheid te hebben ook persoonlijk kennis te nemen van de grote
veranderingen die zich de afgelopen jaren in Uw land hebben
voltrokken.
Letland heeft sinds de in 1991 herwonnen onafhankelijkheid zijn plaats
in de Europese familie weer ingenomen. Het is toegetreden tot de
Europese Unie, de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie en de Raad van
Europa en heeft zich op deze wijze aangesloten bij de Europese
rechtsgemeenschap en de transatlantische veiligheidsstructuur. Het
heeft mede als gevolg hiervan een zeer ingrijpend transformatieproces
doorgemaakt. Oude zekerheden hebben plaats gemaakt voor nieuwe
uitdagingen en mogelijkheden. Uw jonge, dynamische en hoogopgeleide
bevolking blijkt deze uitdagingen ten volle aan te kunnen. De bijdrage
van Uw landgenoten aan de Europese Unie en andere internationale
organisaties is aanzienlijk en wordt door ons zeer gewaardeerd.
Het is bij al deze veranderingen een zware, maar belangrijke opgave
ook de zwakkeren in de samenleving te beschermen en hen door deze soms
moeilijke tijd heen te helpen. De grote veranderingen die het gevolg
zijn van de recente uitbreiding van de Europese Unie hebben niet
alleen in Uw land tot overgangsproblemen geleid. Ze hebben ook velen
in West-Europa onzeker gemaakt. Het is van groot belang dat wij de
huidige situatie niet zien als een bedreiging maar als een
ontwikkeling die ons nieuwe kansen en mogelijkheden biedt. De tot de
Unie toegetreden landen hebben Europa verrijkt met nieuw elan en
nieuwe kennis, waar wij allen baat bij hebben.
De wijze waarop Uw land zijn lidmaatschap aanpakt, toont eens te meer
aan dat de Letten in staat zijn onder moeilijke omstandigheden hun
sterkste kanten naar voren te brengen. Zij hebben dat al eerder
bewezen, in de periode na 1919, toen Uw land zijn onafhankelijkheid
had herwonnen. In deze jaren, die wij achteraf aanduiden als het
interbellum, behoorde Letland tot de economische kopgroep van Europa.
Helaas heeft deze tijd van vrijheid en bloei maar kort geduurd; na
twintig jaar maakte de tweede wereldoorlog er een einde aan. De
geschiedenis van Letland in de tweede helft van de vorige eeuw is
dramatisch en tragisch. Het einde van de tweede wereldoorlog bracht U
immers niet de vrijheid en onafhankelijkheid waarop U had gehoopt,
maar werd het begin van een nieuwe periode van onderdrukking. U heeft
er verschillende malen nadrukkelijk op gewezen dat deze feiten niet
mogen worden vergeten. De moedige en duidelijke wijze waarop U zich
hierover heeft uitgesproken, verdient ons aller respect.
De geschiedenis van Uw land was tragisch, maar nooit zonder hoop. Het
ideaal van een onafhankelijk Letland is altijd blijven bestaan, zelfs
in een tijd waarin het er niet naar uitzag dat het spoedig kon worden
verwezenlijkt. De internationale ontwikkelingen aan het eind van de
jaren tachtig brachten daarin verandering. De beelden uit 1989, toen
de Baltische volken hun verlangen naar vrijheid kracht bijzetten door
hand in hand een menselijke keten te vormen, die zich via Riga
uitstrekte van Vilnius tot Tallin, staan voorgoed in ons aller
geheugen gegrift. Zo werd na 1919 ook 1991 een jaar van herwonnen
vrijheid.
De bittere geschiedenis van Uw land heeft zijn sporen nagelaten, niet
alleen in de herinnering van de mensen maar ook in de hedendaagse
werkelijkheid. Letland kent een grote minderheid met een eigen taal.
Dat is een situatie die onvermijdelijk tot bepaalde spanningen leidt,
zoals die ook in andere landen van Europa, waaronder Nederland,
voorkomen. De oorsprong van deze vraagstukken moge verschillend zijn,
de effecten zijn dikwijls vergelijkbaar. Deze spanningen dienen onder
ogen te worden gezien en bespreekbaar te worden gemaakt. Dit is een
van de belangrijkste gebieden waarop onze beide hoofdsteden, Riga en
Amsterdam, samenwerken en ervaringen uitwisselen. Daarnaast worden er
ook op verschillende andere terreinen, zoals transport, archiefwezen
en archeologisch onderzoek, goede contacten onderhouden.
Hiermee wordt teruggegrepen op een oude traditie. Riga en Amsterdam
waren in de zeventiende eeuw grote handelsmetropolen, die hun blik
naar buiten hadden gericht. Letland en Nederland waren handelsnaties,
gekenmerkt door ondernemingsgeest en creativiteit. Al in de
zeventiende eeuw correspondeerden wij via een vaste postverbinding
tussen Riga en Amsterdam. Onze betrekkingen beperkten zich echter niet
tot handel en verkeer; zij bestonden ook op cultureel gebied. Het feit
dat de Let Mariss Jansons thans dirigent van het Koninklijk
Concertgebouw Orkest uit Amsterdam is, laat zien hoe innig deze
culturele betrekkingen ook thans weer zijn. Op passende wijze wordt zo
de harmonische relatie tussen onze beide landen geïllustreerd. Wij
hopen morgen met velen van uw landgenoten van deze bijzondere
artistieke samenwerking te genieten.
Mevrouw de President,
De invloedrijke en gezaghebbende positie die U op het wereldtoneel
inneemt, is zowel een bewijs van Uw grote persoonlijke kwaliteiten als
van het aanzien dat Uw land in de wereld geniet. Gaarne hef ik het
glas op Uw gezondheid, Mevrouw de President, op die van Uw echtgenoot,
op de goede relaties tussen onze beide volken en op de voorspoedige
toekomst van het Letse volk.
© RVD