Hoog THC-gehalte in cannabis
Kamerstuk, 22-5-2006
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
VGP/ADT 2674747
22 mei 2006
Hierbij doe ik u het RIVM-rapport over het onderzoek naar de
gezondheidseffecten van cannabis met een hoog THC-gehalte toekomen.
In de interdepartementale beleidsbrief cannabis (TK vergaderingen
2003-2004, 24077, nr 125) van 23 april 2004, heb ik u geïnformeerd
over mijn Actieplan Ontmoediging Cannabis. In deze beleidsbrief werd
gesteld dat "indien uit onderzoek zou blijken dat gebruik van cannabis
met een hoog THC-gehalte tot ernstige gezondheidsrisico's leidt, het
kabinet zich zou bezinnen op de consequenties voor het bestuurlijk en
strafrechtelijk beleid. In het uiterste geval zou, indien de risico's
vergelijkbaar zijn met die van harddrugs, plaatsing van
cannabissoorten met een zeer hoog THC-gehalte op Lijst I van de
Opiumwet het gevolg kunnen zijn".
Tot nu toe was er alleen onderzoek bekend naar de effecten van lage
THC-gehaltes (ca 5%) in cannabis. Over de veel sterkere nederwiet, die
de laatste jaren populair is bij Nederlandse cannabisgebruikers,
ontbrak informatie over het verloop van de dosis-effect relatie. Dit
aspect moet echter eerst onderzocht worden om uitspraken te kunnen
doen over eventuele gezondheidsrisico's. Het Nationaal Vergiftigingen
Informatie Centrum van het RIVM heb ik opdracht gegeven deze vraag te
onderzoeken. Ik zal de studie eerst kort samenvatten en vervolgens
ingaan op de consequenties die ik uit de resultaten trek.
Opzet van het onderzoek
In deze studie stonden de volgende vragen centraal.
1. Leidt een hoger THC-gehalte in cannabis (de uitwendige dosis) ook
tot een hogere concentratie van THC in het bloed (de inwendige
blootstelling)? Dit is een belangrijke voorwaarde voor de verdere
risico-evaluatie van gebruik van cannabis met hogere THC-gehaltes.
2. Leidt een hogere inwendige dosis vervolgens ook tot een toename van
(nadelige) effecten? Hierbij gaat het om de aard en ernst van
lichamelijke effecten (zoals een versnelde hartslag, en een verlaagde
bloeddruk) en/of van psychosociale effecten (zoals aandacht- en
concentratiestoornissen).
Het onderzoek is uitgevoerd bij 24 mannen, die elk in een
laboratoriumsetting marihuana te roken kregen met een THC concentratie
van 0% (placebo), 9,75%, 16,38% en 23,12%.
Deze laatste drie concentraties zijn vergelijkbaar met die van
nederwiet die in coffeeshops te koop is.
Onderzoeksresultaten
Uit de metingen blijkt, dat er bij het roken van cannabis inderdaad
sprake is van een dosisgerelateerde toename van lichamelijke effecten.
Het gaat in het bijzonder om verhoging van de hartslag, verlaging van
de bloeddruk, en het optreden van slaperigheid. De bloeddruk nam
gemiddeld toe tot ca. 130 slagen per minuut, in enkele gevallen tot
boven de 170 slagen/min. Gezonde individuen kunnen een versnelling van
de hartslag tot ca. 200 slagen per minuut goed verdragen. Voor
personen met hartklachten, zoals hartritmestoornissen, kan een
aanzienlijke versnelling van de hartslag risicovol zijn.
Op groepsniveau vonden nagenoeg geen effecten op de bloeddruk plaats,
wel op een enkel individueel niveau. Het optreden van een forse
bloeddrukverlaging kan er toe leiden dat de gebruiker buiten
bewustzijn raakt of ten val komt. Door de persoon in een
achteroverliggende positie te leggen, kan de bloeddruk zich snel
herstellen.
Naarmate sterkere cannabis gebruikt wordt, worden ook de
hersenfuncties sterker beïnvloed. Men reageert trager, de concentratie
vermindert, men maakt meer fouten en heeft minder controle over de
spierfuncties. Door herhaald gebruik meermaals per dag kan stapeling
van effecten optreden.
Afhankelijk van de situatie waarin deze verschijnselen optreden,
bijvoorbeeld tijdens deelname aan het verkeer, kan zich ernstiger
letsel voordoen.
Het onderzoek geeft alleen inzicht in de acute effecten die kunnen
optreden bij het gebruik van marihuana met diverse THC-concentraties.
Over de consequenties van het gebruik van cannabis met hogere
THC-gehaltes op de langere termijn, bijvoorbeeld of mensen eerder of
ernstiger verslaafd raken, of vaker klachten krijgen van psychische
aard, kunnen op basis van dit onderzoek geen uitspraken worden gedaan.
Van belang is te vermelden, dat de opzet van het onderzoek in een
aantal opzichten verschilt van een naturalistische situatie. Zo
dienden de proefpersonen elke dosis, hoog of laag, in een zelfde korte
tijdspanne te consumeren om de effecten daarvan verantwoord te kunnen
vergelijken. In de praktijk nemen gebruikers doorgaans meer tijd voor
het roken van een joint, en verlengen die tijd naarmate zij een
sterkere joint roken. In dat geval bereiken de effecten minder extreme
waarden. Alle proefpersonen verklaarden dat zij normaal gesproken
eerder gestopt zouden zijn met roken en de gehele joint niet in een
keer opgerookt zouden hebben.
Consequenties van de onderzoeksresultaten
Ook bij veel hogere THC-concentraties dan tot voor kort is onderzocht,
blijkt sprake van een dosis-effect relatie met betrekking tot de
lichamelijke en psycho-motore effecten. Dat betekent, dat wat al
bekend was over de effecten van blowen in verhevigde mate geldt voor
de sterke nederwiet die bij Nederlandse cannabisgebruikers populair
is.
Deze aspecten zal ik bij de voorlichting- en preventieactiviteiten aan
(potentiële) gebruikers die in mijn opdracht plaatsvinden, scherper in
beeld laten brengen. Doordat de sterkte van in coffeeshops aangeboden
cannabis sterk kan variëren, moeten gebruikers voorzichtig zijn met
doseren. Bij het project "Voorlichting in de Coffeeshop", dat voor de
zomer zal starten, en de nieuwe massamediale cannabiscampagne, die in
november van dit jaar is gepland zal aandacht worden besteed aan de
sterkte van cannabis. Beide projecten worden uitgevoerd door het
Trimbos-instituut.
De effecten op de gezondheid die uit dit RIVM-onderzoek naar voren
komen acht ik vooralsnog niet dermate ernstig dat ze tot een ander
wettelijk regime voor cannabis nopen, vergelijkbaar met dat voor
harddrugs.
Ook informatie uit andere bronnen geeft daar weinig aanleiding toe. Ik
verwijs daarbij naar het jaarbericht 2005 van de Nationale Drug
Monitor, dat u onlangs is toegezonden, waarin de laatste stand van
zaken over het gebruik van cannabis en daarmee samenhangende problemen
cijfermatig is weergegeven. Acute gezondheidsproblemen die aanleiding
vormen voor een behandeling bij de spoedeisende hulp van een
ziekenhuis of een klinische opname stijgen weliswaar licht, maar komen
relatief - bijvoorbeeld in vergelijking met alcoholgebruik- weinig
voor. Sterfgevallen als direct gevolg van cannabisgebruik hebben zich
de afgelopen twintig jaar in Nederland in het geheel niet voorgedaan.
Een duidelijk stijgende trend is wel waarneembaar bij het aantal
hulpvragers in de ambulante verslavingszorg: het aantal
cannabiscliënten is daar in de laatste vijf jaar fors toegenomen.
Of en in welke mate het op de markt zijn van cannabis met een hoger
THC-gehalte hieraan heeft bijgedragen, is moeilijk vast te stellen.
Ook andere factoren kunnen een rol spelen, zoals meer aandacht voor
cannabisproblemen via media en voorlichtingscampagnes, en verbetering
van het hulpaanbod door de verslavingszorg.
De ontwikkeling in het THC-gehalte blijft daarom mijn aandacht houden.
De monitor van het Trimbos-instituut zal ik de komende jaren
continueren en de trends in THC in nederwiet nauwlettend blijven
volgen. Overigens bleek bij de laatste metingen in 2004/2005 en
2005/2006 het gemiddelde THC-gehalte in nederwiet respectievelijk
17,7% en 17,5%, iets lager maar niet significant verschillend van het
in 2003 gemeten gemiddelde van 20%.
In het nieuwe onderzoeksprogramma "Risicogedrag en Afhankelijkheid"
waartoe ik ZonMw opdracht heb gegeven en dat binnenkort van start
gaat, zal cannabis één van de speerpunten zijn. Ik verwacht dat
daarbinnen ook nadrukkelijk aandacht wordt besteed aan de gevolgen van
de ontwikkelingen in THC-gehalte op de langere termijn.
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
H. Hoogervorst
Documenten
* RIVM-rapport effecten van cannabis (nieuw venster) Kamerstuk |
22-5-2006 (pdf, 53 pag., 661 kB)
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport