Rechtspraak gaat werken aan verbetering strafrechtspraak
Strafrechters zijn de laatste jaren onder steeds grotere druk komen te
staan. Strafzaken zijn zowel juridisch als technisch complexer
geworden en krijgen steeds vaker grote media aandacht. Het aantal
âmegazakenâ is sterk toegenomen. Nieuwe wetgeving heeft de taak van de
strafrechter verzwaard: slachtoffers hebben een prominentere rol in
het strafproces gekregen en strafvonnissen dienen uitvoeriger te
worden gemotiveerd. Tegelijkertijd eisen politiek en samenleving dat
zaken snel worden afgewikkeld en dit alles met minimaal
gelijkblijvende kwaliteit. Naar aanleiding van deze ontwikkelingen en
de recente verwikkelingen rond de Schiedammer Parkmoordzaak en de
nasleep daarvan komt de Rechtspraak met voorstellen om de kwaliteit
van de rechterlijke oordeelsvorming in strafzaken te versterken.
In het vandaag gepresenteerde plan âIn het belang van goede
strafrechtspraakâ worden structurele maatregelen aangekondigd om de
professionele kwaliteit van de rechters onder de toenemende druk op
een peil te houden waarop blijvend aan de toenemende eisen kan worden
voldaan. De maatregelen laten zich als volgt samenvatten:
⢠De deskundigheid wordt bevorderd door rechters en ander
personeel meer tijd te geven voor het bijhouden van vakkennis en voor
permanente educatie en de beschikbare kennis van forensische- en
gedragskundige terreinen zal substantieel worden verbreed.
⢠De mogelijkheden om zaken door een meervoudige kamer
(door drie rechters) in plaats van enkelvoudig te laten behandelen
worden uitgebreid.
⢠De equipering en positie van de rechter-commissaris
moeten worden versterkt. Voor een deel heeft de Rechtspraak dit in
eigen hand, voor een ander deel zal de wetgeving hiervoor moeten
worden aangepast.
⢠De motivering van strafvonnissen zal structureel worden
verbeterd.
⢠Het pakket maatregelen zal volgens de Raad voor de
rechtspraak circa 25 miljoen extra per jaar bedragen. De âkostprijzenâ
voor strafzaken waarop de Rechtspraak ten opzichte van de schatkist
aanspraak maakt dienen hiertoe te worden aangepast. De Raad voor de
rechtspraak wil hier echter niet op wachten en vraagt de gerechten ten
laste van de eigen middelen direct te beginnen met de uitvoering van
de maatregelen.
De maatregelen worden hieronder kort nader toegelicht.
Deskundigheidsbevordering
De rechtspraak heeft vergevorderde plannen ontwikkeld om de permanente
educatie te bevorderen. Concreet betekent dit dat rechters en
juridisch ondersteunende medewerkers minimaal 30 uur per jaar
vrijgesteld worden voor het volgen van scholing. De scholing is vooral
gericht op het op peil houden en ontwikkelen van kennis en
vaardigheden benodigd voor de huidige functie. De norm geldt voor
medewerkers in alle sectoren en gaat op 1 januari 2007 in. Gerechten
krijgen de gelegenheid tot 1 januari 2010 de regeling over de volle
breedte in te voeren.
Daarnaast dient elke strafsector te beschikken over ten minste enkele
rechters die op bovengemiddeld niveau zijn ingevoerd in de
(forensisch- en wapen-) technische en gedragskundige aspecten van
strafzaken, zodat zij bij de voorbereiding van een zaak desgevraagd
voor collegaâs als vraagbaak en klankbord kunnen fungeren waar het
gaat om de interpretatie en betekenis van resultaten van
deskundigenonderzoek.
Zittingen vaker meervoudig afdoen
De laatste jaren neemt het aantal zittingen in meervoudige kamers af.
Daarmee boet ook de tegenspraakfunctie van het raadkamerdebat aan
belang in. Dit wordt in zekere mate als kwaliteitsverlies ervaren. De
strafsectoren krijgen nu meer ruimte om vanuit kwaliteits-overwegingen
zaken meervoudig af te doen. Dit impliceert dat ook de ruimte voor
politierechters om vanwege inhoudelijke kwaliteitsoverwegingen
politierechterzaken naar de meervoudige kamer door te verwijzen wordt
vergroot.
Onafhankelijke rechterlijke opstelling en nadere
onderzoeksmogelijkheden
Door veranderingen in de wetgeving ten aanzien van het gerechtelijk
vooronderzoek en bijzondere opsporingsmethoden is met name de positie
van de rechter-commissaris ten opzichte van de officier van justitie
afgezwakt. Ook de dossiervorming is vrijwel uitsluitend in handen van
de officier van justitie. Gebleken is dat deze ontwikkelingen risicoâs
inhouden, met name ook op het vlak van de waarheidsvinding. De rol van
de rechter-commissaris dient dan ook versterkt te worden. Hiervoor is
aanpassing van wetgeving noodzakelijk.
In de artikelen 315 en 316 Sv is geregeld dat rechters over een eigen
bevoegdheid beschikken om nader onderzoek te laten verrichten en
zonodig nieuwe getuigen of deskundigen op te roepen. Rechters worden
in het kader van de onafhankelijke rechterlijke opstelling
gestimuleerd zich meer dan tot nu toe gebruikelijk is, te bezinnen op
de wenselijkheid gebruik te maken van dergelijke nadere
onderzoeksmogelijkheden.
Beter motivering strafvonnissen
De bewijs- en strafmotivering van strafvonnissen zal worden verbeterd.
In het kader van het project PROMIS (PROject Motiveringsverbetering In
Strafvonnissen) hebben rechters gedurende enige maanden in de jaren
2004 en 2005 geëxperimenteerd met een nieuw model tot verbetering van
de motivering van strafvonnissen. Met name is gekeken in hoeverre de
motivering van de bewezenverklaring en die van de opgelegde straffen
konden worden verbeterd. De resultaten van het project, die in het
voorjaar van 2005 bekend werden gemaakt, wijzen uit dat verhoging van
de kwaliteit bereikt is. Vooral in zaken die vanwege een serieus
bewijsprobleem tot uitgebreide nadere motivering aanleiding gaven,
geven de vonnissen aanzienlijk meer inzicht in de gedachtegang van de
rechter. Het PROMIS-model zal in alle strafsectoren worden ingevoerd.
Bron: Raad voor de rechtspraak
Datum actualiteit: 10 mei 2006 Naar boven
Gerechtelijke organisatie