Foto
Publicaties TNS NIPO onderzoek
29 april 2006
'Elite beduidend meer vertrouwen in kabinet dan publiek'
De Volkskrant, zaterdag 29 april 2006
Uit onderzoek dat TNS NIPO uitvoerde voor RTL Nieuws blijkt dat
slechts eenvijfde van alle stemgerechtigde Nederlanders vertrouwen
heeft in dit kabinet. De bestuurlijke elite loopt evenmin over van
enthousiasme, maar bij deze groep liggen de zaken genuanceerder. Ruim
de helft (55%) heeft weinig vertrouwen in deze coalitie. Vier van de
tien bestuurlijk elitairen (41%) hebben echter wel vertrouwen in het
kabinet.
Bestuurders die actief zijn in het bedrijfsleven (of waren) hebben
duidelijk meer vertrouwen in deze regering (51% veel, 47% weinig) dan
de overheids- (52% weinig), semi-overheidssector (69% weinig), of nog
anders (73% weinig).
Hieronder het (ingekorte) Volkskrant-artikel van zaterdag 29 april
2006.
De economie op 1
Nauw als de banden tussen overheid en bedrijfsleven zijn, van liefde
is geen sprake. Integendeel. Terwijl politiek Den Haag zich het hoofd
breekt hoe de kloof met de burger te dichten, wendt ook het
bedrijfsleven zich steeds meer af van 'het gedoe' op het Binnenhof.
'Zo is er ergernis dat de beloning van topmannen eerder en zwaarder is
aangepakt dan de topinkomens in de publieke sector', zegt Morris
Tabaksblat, voormalig baas van Unilever en voorzitter van de commissie
voor goed bedrijfsbestuur. 'Het blijft dubieus dat iedereen van een
topman van een bedrijf precies moet weten wat hij verdient, terwijl
dat in de publieke sector, waar gewerkt wordt met belastinggeld, niet
hoeft. Er is dus gemor over de schijnheiligheid van de politiek.' Die
boodschap is inmiddels overgekomen: kabinet en Kamer zijn druk doende
de publieke topinkomens aan te pakken.
De irritatie over de Haagse politiek blijkt ook uit de enquête die TNS
NIPO voor de Volkskrant heeft gehouden onder vierhonderd invloedrijke
Nederlanders. 'De hijgerigheid van sommige media en politici, waardoor
kleine zaken tot kwesties worden en echte kwesties snel ondergesneeuwd
raken', meldt een (anonieme) respondent, gevraagd naar de ergernissen
over het Nederland van nu. 'Het politieke gedoe om niets. Het
politieke gekonkel bij relevante zaken', zo laat een ander weten.
Gereformeerd mannetje
Door dat gekonkel en het grote afbreukrisico - nog los van de ook
sterk gegroeide salariskloof - hebben steeds minder ondernemers zin in
de overstap naar Den Haag, tijdelijk advieswerk daargelaten.
'Het is een gebrek aan vertrouwen, en leiderschap kan niet zonder
vertrouwen', zegt een voormalige baas van een multinational, die nog
tal van functies bekleedt. 'Lubbers, die had ons vertrouwen. Kok had
ons vertrouwen, ondanks zijn uitglijder over de topinkomens. Maar dit
kabinet spreekt natuurlijk niet tot de verbeelding. Balkenende heeft
de uitstraling van een stoeptegel. Een gereformeerd mannetje,
opgegroeid in de wetenschappelijke wereld, dat het bedrijfsleven
totaal niet kent.'
Mensen die zowel het bedrijfsleven als Den Haag goed kennen - een
select gezelschap - zijn niet onder de indruk van het gemopper van
ondernemers op de politiek. 'Het is borrelpraat. Kortzichtig. Iedereen
heeft er ook verstand van, net als van voetbal', zegt vooraanstaand
advocaat en oud-CDA-senator Willem Stevens.
Feitelijk heeft het bedrijfsleven ook weinig te klagen. 'Het is echt
niet slecht als je kijkt naar de laatste kabinetten', zegt Van Lede.
'De staatshuishouding is behoorlijk op orde, de pensioenen ook, er
zijn goede tendensen op het gebied van de vennootschapsbelasting, het
is, kortom, economisch geen rommeltje.'
Gemopper aan de bar
Dat ondernemend Nederland tussen het gemopper aan de bar of dis door
best te spreken is over het beleid, blijkt ook uit de TNS NIPO-enquête
onder de invloedrijke bestuurlijke elite. Van alle stemgerechtigde
Nederlanders heeft slechts eenvijfde vertrouwen in het
kabinet-Balkenende. Maar van de respondenten uit de enquête die in het
bedrijfsleven werken, heeft meer dan de helft vertrouwen in het
kabinet - veel vertrouwen zelfs. Dat is niet alleen beduidend meer dan
de kiezer, maar ook veel meer dan de invloedrijksten bij overheid en
semi-overheid; in die sectoren heeft respectievelijk 52 en 69 procent
juist weinig vertrouwen in de ploeg van Balkenende.
De tevredenheid in het bedrijfsleven is niet vreemd, want het kan
bogen op een goed georganiseerde en succesvolle lobby in Den Haag. De
grote multinationals doppen vanouds hun eigen boontjes - Shell voorop.
'Als de baas van Shell belt, neemt iedere fractievoorzitter de
telefoon aan. Iedere minister trouwens ook. Dan zal het wel belangrijk
zijn', zegt Nijpels. Vuursteen: 'Shell heeft een speciale status. Dat
gebeurt vanzelf als er door EZ al jaren verkenningen worden gemaakt
met en zonder Royal Dutch. Dan gaan ze bij Shell natuurlijk ook
denken: wat is Nederland zonder ons?'
De 'gewone' bedrijven hebben VNO-NCW, dat hun belangen zo efficiënt
kan behartigen met dank aan het poldermodel. Dat wordt vooral in
liberale kring al jaren bekritiseerd: te stroperig, en bovendien zou
het primaat terug moeten naar de politiek. Bij de harde confrontatie
over de WAO tussen kabinet enerzijds en werkgevers en werknemers
anderzijds leek dat poldermodel dan ook ter ziele.
Maar: 'Nee, het poldermodel is nooit weggeweest en nee, het
poldermodel is niet stroperig. Die WAO was een fout van het kabinet,
die na de grote demonstratie op het Museumplein gelukkig is
gerepareerd', zegt VNO-NCW-directeur Van Kesteren, ook lid van het
polderorgaan bij uitstek, de SER. 'Frankrijk ligt lam en Duitsland
beweegt voor geen meter, allemaal over zaken die wij al jaren geleden
geregeld hebben dankzij dat poldermodel - het gemeenschappelijk zoeken
naar oplossingen voor problemen door overheid, bedrijfsleven en
vakbeweging. VVD-minister Zalm is ook altijd tegen het poldermodel
geweest, maar hij is ondertussen wel de grootste compromissensmid van
de afgelopen decennia.'
Dat weet ook voormalig FNV-voorman Lodewijk de Waal. 'Netwerken en
lobbyen doen wij als FNV net zo goed als de werkgevers', zegt De Waal
in het FNV-hoofdkwartier in Amsterdam Sloterdijk. 'Wij onder meer via
Sociale Zaken, zij via EZ. Alle verbindingen zitten op een kluitje,
zodat je eigenlijk alles wel weet. Je weet dat er allerlei clubjes
zijn, maar die hebben we zelf natuurlijk ook.'
Ook de vakbewegingslobby is effectief, benadrukt De Waal. 'Werkgevers
zetten zaken op de agenda, maar wij doen dat ook: RSI, het sick
building-syndroom, de werkdruk. Toenmalig VNO-voorzitter Blankert keek
verbijsterd: waar komen ze nu weer mee, van hard werken is nooit
iemand doodgegaan. Maar we hebben het toch mooi op de agenda gekregen.
Vooral via jullie, de media.'
Regelzucht
Maar met het maatschappelijk tij in de rug zijn de laatste jaren toch
vooral de werkgevers aan zet in Den Haag. Zo is het tienpuntenplan dat
VNO-NCW bij de vorige verkiezingen in 2003 presenteerde - Zet de
economie op 1 - door het centrum-rechtse kabinet Balkenende goeddeels
uitgevoerd.
Lagere belastingen was punt 1 - staatssecretaris Wijn van Financiën
heeft intussen de vennootschapsbelasting verlaagd.
E3289 | Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van De Volkskrant. Het
veldwerk vond plaats in de maanden februari en maart 2006. Het
onderzoek is schriftelijk en via een online enquête uitgezet onder 400
personen. Hiervan werkten 277 personen mee.
Bij publicatie of verspreiding graag de bron TNS NIPO/De Volkskrant
vermelden. Voor eventuele vragen kunt u contact opnemen met Peter
Kanne (tel: 020 522 59 24).
TNS NIPO