1red16779
28-04-2006, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur
MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD,
OVER DE VOORSTELLEN VAN PVDA-FRACTIEVOORZITTER BOS VOOR DE AANPAK VAN DE
GEVOLGEN VAN DE VERGRIJZING EN DE AANPASSING VAN DE HYPOTHEEKRENTEAFTREK
WALLAART:
Genoeg gelegenheid om hem eens plagerig voor te stellen om eens over zijn
opvolger te praten.
BALKENENDE:
U wil vast spreken over een situatie na 2010/2011?
WALLAART:
Gaat het zo lang duren? Niet in mei 2007, want daar ziet hij het zelf al
gebeuren.
BALKENENDE:
Dat zegt de heer Bos misschien zelf. We hebben nog een hele tijd te gaan en
ik geloof dat de ontwikkelingen van de laatste jaren demonstreren dat je
absoluut geen zekerheden hebt in de politiek.
WALLAART:
Wat u na vandaag in ieder geval niet meer kunt, is zeggen dat Wouter Bos
weigert kleur te bekennen. Want hij heeft een heel uitgebreid economisch
hervormingspakket neergelegd.
BALKENENDE:
De heer Bos verdient ook lof. En het begon ook wel tijd te worden dat nu
eens een keer kleur werd bekend. Alleen het is niet mijn kleur. Wat ik
vandaag uiteraard prettig vond, dat was dat de heer Bos na alle oppositie
van de laatste jaren toch feitelijk toegeeft dat het beleid nodig was. De
Wet Werk en Bijstand, eerst tegenstemmen en nu zeggen: het gaat toch wel
goed. Veranderingen bij de WAO; eerst tegenstemmen, nu zeggen: het is toch
wel nodig. En VUT en prepensioen; demonstreren in Amsterdam en nu zeggen:
het is maar goed dat die zaak is aangepast.
WALLAART:
Hij was bij die demonstratie op het Museumplein en nu vindt hij toch dat
mensen langer moeten doorwerken. Verrast dat u?
BALKENENDE:
Wat mij een beetje verrast, dat is dat als je eerst met de vakbeweging mee
demonstreert en vervolgens komt het kabinet er met sociale partners uit,
het wordt wat minder gemakkelijk om eerder te stoppen met werken, dat je
dan vervolgens zegt: het kan wel zijn dat de vakbeweging dat een goede
regeling vond, maar uiteindelijk, en dat zegt de heer Bos nu zelf, mogen
mensen aan het eind van hun arbeidscarrière de levensloopregeling niet
benutten om eerder uit te treden. Dat verbaast mij in hoge mate.
WALLAART:
Hij zegt: die levensloopregeling gaat teveel worden gebruikt om toch met
vervroegd pensioen te gaan. Dat is toch ook wat u wilt voorkomen?
BALKENENDE:
De levensloopregeling bestaat nu betrekkelijk kort. Waarvoor is die
regeling bestemd? Dat is om te zorgen dat er faciliteiten zijn,
mogelijkheden zijn, gedurende verschillende fasen in je leven.
WALLAART:
En daarom zeggen alle specialisten: daar wordt de regeling niet voor
gebruikt. Hij gaat worden gebruikt door mensen om vroeger met pensioen te
gaan.
BALKENENDE:
Pas nu toch eens een beetje op. De levensloopregeling bestaat nog maar net.
Dit heeft ook tijd nodig. Voor mij staat het vast dat de levensloopregeling
eigenlijk het instrument voor de toekomst is, omdat de ene fase een fase is
waarin je kinderen krijgt, dan heb je extra tijd nodig voor zorg en
aandacht. Een volgende fase zal zijn: toch wat meer investeren in jezelf
met scholing. Of je hebt ouders die een oudere leeftijd krijgen en die ook
extra aandacht behoeven. Of je wilt een wat meer ontspannen afbouw van je
arbeidscarrière. Die verschillende dingen die horen in die
levensloopregeling thuis. En ik vind de conclusie die de heer Bos nu trekt
dat het alleen wordt gebruikt om eerder uit te treden, die vind ik
voorbarig. Ik vind hem ook bevoogdend.
WALLAART:
Een andere grote hervorming die Bos voorstelt, is de hypotheekrenteaftrek.
Ik neem aan dat u daar ook niet in meegaat?
BALKENENDE:
Nee. U raadt het al.
WALLAART:
Aan de andere kant, CDA en VVD zijn zo'n beetje de enige organisaties in
Nederland die nog geloven in het in stand houden van de
hypotheekrenteaftrek zoals die nu is.
BALKENENDE:
Het heeft ook te maken met rust op de woningmarkt. Nu snap ik wel dat de
heer Bos zegt: dat doe ik voor degenen die rijker zijn en dan gaan we daar
eens de zaak wat aanpakken. We weten ook dat wanneer je begint met de
hypotheekrente voor de eerste woning aan te pakken, ook al doe je het in de
top, dat dat natuurlijk ook effecten heeft voor wat daar onder gebeurt. We
zien nu al dat in sommige delen van de huizenmarkt er iets gaat ontstaan
van: wacht maar eens even met het nemen van een beslissing over wel of niet
kopen van een huis, omdat men onzekerheid vreest. Wat de heer Bos nu
feitelijk doet door de hypotheekrenteaftrek aan te tasten, is het
versterken van onzekerheid.
WALLAART:
U heeft toch ook aan de zaak gemorreld? U heeft er bijvoorbeeld voor
gezorgd dat de overwaarde die je krijgt bij de verkoop van je huis, niet
meer in je nieuwe huis gestopt kan worden. Dat is toch ook morrelen aan de
hypotheekrenteaftrek?
BALKENENDE:
Nee, wat wij hebben gedaan als kabinet, dat was het zorgen dat de
hypotheekrenteaftrek wordt benut waarvoor het is bedoeld.
WALLAART:
Waarvoor is dat?
BALKENENDE:
We hebben ook meegemaakt in het verleden dat mensen bijvoorbeeld de
overwaarde van hun huis gebruikten voor tal van andere dingen. Als je zegt:
ik heb nog overwaarde bij mijn huis, lekker hoge hypotheek, ik ga er een
boot van kopen. Daarvoor is de hypotheekrenteaftrek niet bedoeld. Wat wij
hebben gedaan, is het nemen van een aantal maatregelen die ervoor zorgen
dat de hypotheekrenteaftrek wordt gebruikt waarvoor hij is bedoeld. Dat
betekent bijvoorbeeld een maximum van dertig jaar. Dat is ook genoeg om de
zaak te kunnen betalen, te kunnen aflossen. En op een goede manier omgaan
met de overwaarde van je huis.
WALLAART:
Maar de hypotheekrenteaftrek is toch ook bedoeld om mensen die het niet
kunnen betalen, die het niet te breed hebben, het mogelijk te maken een
huis te kopen? Het is toch niet nodig bijvoorbeeld u te helpen bij de
aanschaf van een huis.
BALKENENDE:
Wat u nu zegt is het zuivere PvdA-standpunt. Dat klopt wel.
WALLAART:
Dat was toch de bedoeling achter de hypotheekrenteaftrek?
BALKENENDE:
De hypotheekrenteaftrek is een instrument dat de overheid heeft geboden om
het eigenwoningbezit te stimuleren. Waar ik eigenlijk niet voor voel is om
nu te werken aan een situatie van onzekerheid. En dat gebeurt wel door
eraan te gaan porren. Ik gun de heer Bos alle ruimte om dit te gaan doen,
maar ik zal het zelf niet doen. Dit is één voorbeeld van het creëren van
onzekerheid. Een ander is het extra belasten van mensen met een pensioen.
WALLAART:
In ieder geval ziet Bos de urgentie van de vergrijzing nu in. U wilt het
waarschijnlijk niet zeggen, maar daarmee is een toekomstige coalitie tussen
CDA en PvdA toch wel dichterbij gekomen.
BALKENENDE:
Waarom trekt u die conclusie?
WALLAART:
Omdat hij dichter bij uw strijd van de afgelopen jaren is gekomen.
BALKENENDE:
Natuurlijk is het zo dat wij als kabinet vandaag incasseren dat de heer Bos
toegeeft dat het beleid nodig was. Dat hij ook geen hervormingen die wij
hebben doorgevoerd, gaat terugdraaien. En dat vind ik winst, want dat is
een stuk duidelijkheid. Maar vervolgens is de vraag: en hoe ga je dan
verder? Ik vind dat de heer Bos eigenlijk kiest voor een samenlevingsmodel
dat niet het mijne is. Hij kiest voor het Scandinavisch model. Dat is een
model met een grotere rol voor de overheid en minder keuzevrijheid voor
mensen. Daar voel ik niets voor.
WALLAART:
Dus CDA en VVD blijft de inzet van de verkiezingen?
BALKENENDE:
Ik hoor nu zoveel geluiden. We hebben bij de VVD te maken met een
lijsttrekkerverkiezing. Ik hoorde verschillende signalen wat men nu
eigenlijk wil.
WALLAART:
U heeft liever die van Mark Rutte dan die van Rita Verdonk?
BALKENENDE:
Laat ik daar maar buiten blijven. Bij D66 hoor ik het ook. Ik geloof dat
het het beste is dat partijen maar eens voor hun eigen politiek profiel
kiezen.
WALLAART:
U zei D66, maar daar gaat u volgende keer in ieder geval niet mee regeren
toch?
BALKENENDE:
U doelt op het interview van mevrouw Van der Laan?
WALLAART:
Ze beschuldigde u van een bekrompen ouderwetsheid en ze wil worden
verlosten van uw christen-democratische dogma's.
BALKENENDE:
Ja, dat is heel wat. Ik vond het aardig om te horen dat Maxime Verhagen
mevrouw Van der Laan direct heeft gebeld. Hij heeft toen gezegd: alles goed
en wel maar ik ga er wel vanuit dat je het kabinet steunt. Dat is ook naar
voren gekomen. D66 wil dat het kabinet de rit uitzit. Sterker nog, ook D66
heeft zeer sterk bijgedragen aan het hervormingsbeleid. Met andere woorden,
dat zit allemaal gewoon goed. En wat er daarna gebeurt, dat zullen we dan
wel zien.
WALLAART:
Het is wel nodig dat ze wat positiever doen om een beetje de sfeer in het
kabinet te verbeteren.
BALKENENDE:
Ik heb die avond zelf ook weer gemerkt dat haar bewoordingen al veel milder
en zachter waren dan in het interview. Dus laten we hier niet te veel een
hype van maken.
WALLAART:
Dus misschien gaat Wouter Bos u toch pas in 2011 of 2015 opvolgen?
BALKENENDE:
Dat bepaalt de kiezer.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, RS)
Ministerie van Algemene Zaken