Net als bij de WWB krijgen gemeenten met de WMO een budget via een verdeelsystematiek.
Voor de taak huishoudelijke verzorging binnen de WMO is door bureau Cebeon een
verdeelmodel ontwikkeld. Beide verdeelmodellen beogen hetzelfde, namelijk het honoreren
van onvermijdelijke kosten. Resterende verschillen moeten redelijkerwijs toegeschreven
kunnen worden aan beleid en uitvoering.
Een mogelijk verschil tussen de WMO en de WWB is dat bij de WMO wellicht meer in de
persoon gelegen factoren bepalend zijn voor de uitgaven. Daarnaast is ook de mate waarin
mantelzorg wordt gemobiliseerd van invloed, maar deze variabele is aangemerkt als
uitvoeringskenmerk en daarom niet gehonoreerd (zie schema). Bij de bijstand bepaalt ook de
arbeidsmarkt de kans dat iemand in de bijstand zit.
Bij de WMO is de invloed van indicatieorganen, zorgkantoren en aanbieders aangegeven via
de indicatoren aantal cliënten, aantal uren zorg, en het percentage goedkope uren alphahulp.
Bij de bijstand ontbreekt een harde (kwantitatieve) norm voor beleid en uitvoering. Wel is er
een plausibiliteitsonderzoek uitgevoerd dat een aantal indicatoren heeft opgeleverd. Bij zowel
WWB als WMO is sprake van relaties met aanpalende, flankerende gemeentelijke
beleidsterreinen.
Schematisch zijn de overeenkomsten en verschillen als volgt te beschrijven:
WMO WWB (I-deel)
Doel financiering Gelden op objectieve, transparante en Zoveel mogelijk aansluiten bij de
eerlijke wijze verdelen over gemeenten onvermijdelijke uitkeringslasten voor
zodat deze hetzelfde gemeenten. Dit wordt bereikt door te
voorzieningenniveau tot stand kunnen verdelen aan de hand van een set
brengen. objectieve, niet direct door de gemeente te
beïnvloeden, variabelen.
Criteria · plausibele relatie met te verdelen · plausibiliteit verdeelkenmerken
verdeelsleutel middelen · transparantie van het model
· niet direct beïnvloedbaar · stabiliteit over de tijd
· objectiviteit · omvang herverdeeleffecten
· eenduidigheid · herindelingsbestendigheid
· betrouwbaarheid · plausibiliteit herverdeeleffecten
· periodieke beschikbaarheid · actualiteit verdeelkenmerken
Uitgavenanalyse Onderzoek naar factoren die van Sinds 1996 wordt gezocht naar
invloed zijn op uitgaven (mede verklarende factoren via regressie-
gebaseerd op literatuuronderzoek), analyse. Op inhoudelijke punten
tevens analyse van gebruik en geselecteerde factoren worden vervolgens
kenmerken van gebruikers. Hiervoor is getoetst op econometrische wijze. Geen
een integraal bestand van cliënten met onderzoek naar relatie tussen kenmerken
hun achtergrondkenmerken (leeftijd, van individuen, structuurkenmerken en
samenstelling huishouden, inkomen, mate van bijstandsafhankelijkheid.
postcode) gebruikt.
Verschillen- Iteratief proces waarbij a) In het plausibiliteitsonderzoek is relatie
analyse gemeentegroepen met uiteenlopende gelegd met uitvoeringskenmerken:
structuurkenmerken worden resterende herverdeeleffecten zijn
vergeleken en b) verschillen binnen grotendeels te verklaren door verschillen
homogene groepen worden in gemeentelijke uitvoeringspraktijk
geanalyseerd om (zowel op macro- als micro-niveau).
uitvoeringskenmerken (regionale
indicatieorganen) uit te sluiten. Net
zolang totdat geen gemeenten meer
zijn aan te wijzen met onbegrijpelijke
herverdeeleffecten
Gehonoreerde · leeftijd (4 categorieën) · sociale en demografische structuur
factoren · huishoudensamenstelling (lage inkomens, eenouder-
(WWB: model · inkomensgebonden factoren huishoudens 15-44 j., arbeids-
2006) · arbeidsgerelateerde zorgbehoefte ongeschiktheidsuitkeringen,
(WAO e.d.) allochtonen, laagopgeleiden)
· geografische factoren · centrumfunctie en stedelijkheid
(huurwoningen, regionaal
klantenpotentieel, inwoners
stedelijk gebied)
· conjunctuur en economische
structuur (werkzame beroeps-
bevolking, banen handel en horeca,
banengroei, aantal banen in % van
de beroepsbevolking, arbeids-
participatie vrouwen)
Niet- Uitvoeringspraktijk indicatiestellers, Via het plausibiliteitsonderzoek is in kaart
gehonoreerde zorgkantoren, zorgaanbieders en mate gebracht hoe de gemeentelijke
factoren waarin informele zorg is gemobiliseerd uitvoeringspraktijk op vijf dimensies
(mantelzorg). verschillen tussen feitelijke uitgaven en
objectieve budgetten verklaart.
Inventarisatie Het WMO is nieuw ontwikkeld door Bij de WWB is inmiddels een
ontbrekende Cebeon. KPMG deed nu een onderhoudstraject in gang gezet. Dit staat
structuur- plausibiliteitstoets. Hierbij zijn 20 geheel in het teken van het zoeken naar
kenmerken gemeenten en een aantal zorgkantoren ontbrekende kenmerken. In de loop der
geïnterviewd. Bovendien is voor de jaren zijn hiertoe veel suggesties gedaan.
resterende 6 `verwondergemeenten' Ook in het afgelopen onderzoek zijn
nader onderzoek gedaan naar de nieuwe suggesties getoetst op hun
herverdeeleffecten. KPMG constateert bruikbaarheid en verdelende kwaliteit.
dat de herverdeeleffecten worden
herkend door de gemeenten en
begrijpelijk zijn bij confrontatie van de
structuurkenmerken en de
uitvoeringspraktijk. Via de
gemeentefondsbenadering van jaarlijks
periodiek onderhoud (POR) wordt de
kwaliteit van de verdeling bewaakt