Provincie Friesland


---

PERSBERICHT

Nummer: 111
Datum: 25 april 2006

Aan de slag met ruimtelijke kwaliteit

Tijdens het congres 'Romte foar kwaliteit' van de provincie Fryslân op 24 april in schouwburg 'De Harmonie in Leeuwarden' hebben zo'n 60 organisaties die actief zijn op het terrein van ruimtelijke ontwikkeling het 'Manifest Ruimtelijke Kwaliteit' ondertekend. Met dit manifest wil de provincie Fryslân het bewustzijn van het belang van de kwaliteit van de Friese ruimte vergroten en onderlinge afspraken maken over hoe de partijen in de praktijk aan de slag kunnen met een mooier en tegelijkertijd economisch sterker Fryslân.

Volgens gedeputeerde Anita Andriesen is de belangrijkste boodschap in het manifest 'samen doen' en vertrouwen hebben in elkaar: 'Rijk, provincie, gemeenten, waterschap, marktpartijen, belangenorganisaties en woningcorporaties moeten elkaar helpen, stimuleren en aanspreken op verantwoordelijkheden. Dit moet tot resultaat hebben dat in ruimtelijke plannen en ontwerpen en vooral in de uitvoering daarvan meer dan in het verleden wordt ingespeeld op de omgeving. Een doelmatig gebruik en een herkenbare identiteit van de Friese ruimte staan voorop. Nadat Provinciale Staten eind 2006 het streekplan definitief hebben vastgesteld kunnen de partijen aan de slag om de ambities in de praktijk te realiseren. '

De bijna 400 bezoekers van het congres konden in het ochtendprogramma meepraten tijdens drie themasessies. Het blijkt dat de aandacht voor ruimtelijke kwaliteit en de bijbehorende rollen in de praktijk al worden opgepakt door gemeenten, woningcorporaties en anderen. Opvallend punt tijdens de sessies was het pleidooi voor slimme functiecombinaties op bijvoorbeeld het gebied van landbouw, natuur, water en recreatie. De provincie moet duidelijke keuzes maken en de regie voeren op dergelijke gecombineerde functies. Een ander idee was om te zorgen dat de koe deel blijft uitmaken van het Friese landschap door boeren hiervoor financieel te compenseren. Tegelijkertijd wordt ook het belang van sterke steden onderschreven, voor de economische ontwikkeling van Fryslân

Ook zo'n 200 middelbare scholieren uit heel Fryslân lieten tijdens het congres van zich horen. Ze hebben zich dit voorjaar op school op basis van het streekplan over ruimtelijke vraagstukken gebogen. De Friese jeugd blijkt grote waarde te hechten aan natuur en landschap, de meeste plannen van de jongeren sloten daar bij aan. Vervolgens riepen beeldend kunstenaars Hanshan Roebers en Sjaak Langeberg, architect Eerde Schippers en wetenschapper Klaas Kerkstra de aanwezigen op om de verbeelding van plekken, de kennis van gebieden en verassende inzichten te gebruiken om plannen conctreet te maken. Eerde Schippers won vrijdag jl. overigens de landelijke prijs voor 'Gebouw van het Jaar' voor zijn ontwerp voor museum Belvedère in Oranjewoud.


---- --
Opening congres door Anita Andriesen, gedeputeerde voor o.a. ruimtelijke ontwikkeling Congres Romte foar Kwaliteit, provincie Fryslân
24 april 2006, ca. 10.00 uur Aegon-zaal

Inleiding

Dames en heren, heel hartelijk welkom!
Ik heb de laatste jaren al heel veel betrokkenheid bij het streekplan gemerkt. Dat voelt goed ! Uw aanwezigheid hier doet me ook veel ! Het is de bedoeling om er vandaag een mooie dag van te maken.

We hebben de laatste jaren veel geïnvesteerd in het maken van een nieuw streekplan voor Fryslân, en dan vooral een streekplan met draagvlak: bestuurlijk, maatschappelijk én politiek draagvlak. Er is over het streekplan veel met elkaar gesproken en veel naar elkaar geluisterd. In het voortraject is er veel ruimte geweest voor ideevorming bij mensen en met die ideeën hebben we gewerkt. Dat krijgen we ook terug: mensen en organisaties herkennen hun inbreng. Ook al is nog niet iedereen voor 100% tevreden vanzelf.

En dan gebeurt er tóch nog weer iets vervelends en onverwachts: ik moet daar iets over zeggen. GS namen 2 weken geleden het besluit om PS te vragen de invoering van hoog zomerpeil in het veenweidegebied van Fryslân mee te nemen in de voorbereiding van het water-huishoudingsplan dat de komende jaren moet worden gemaakt, en in de tussentijd geen 'no-regret-beslissingen' te nemen als het gaat om verlaging van zomerpeilen beneden 60 cm, een soort standstill-beginsel.

Dat GS-besluit is vorige week ook naar buiten gebracht en we hebben de afgelopen paar dagen gemerkt dat het voor onrust in de streek heeft gezorgd, als zou het de teksten van het ontwerpstreekplan, het ruimtelijk beleid veranderen. Ik kan het niet duidelijk genoeg zeggen: dat is níet het geval. GS staan achter de teksten van het streekplan als het gaat om de toekomst van het veenweidegebied inclusief positie voor de landbouw. Daarnaast komt er op de termijn van 2009 een nieuw water-huishoudingsplan en dat loopt een heel eigen traject. De communicatie is in dit geval niet geheel gelukkig geweest maar we vinden het geen probleem om dat ook toe te geven; we streven immers naar open verhoudingen. Dus daarom terug naar het streekplan waar we steeds aan open verhoudingen hebben gewerkt.

We hebben het 'oude' streekplan geëvalueerd. We hebben vervolgens op basis van het startdocument voor een nieuw streekplan, zoals de staten dat hadden vastgesteld, in 2003 een "petear oer de romte" gehouden. Door heel Fryslân is met verschillende doelgroepen, met alle gemeenten, met nagenoeg álle betrokken maatschappelijke organisaties en met héél veel burgers over tal van onderwerpen gesproken. We bereikten hiermee meer dan 1000 mensen. 1000 mensen die veelal ook grote achterbannen vertegenwoordigen. En ook voor vandaag hebben zich zo'n 600 mensen aangemeld, jong en oud, maatschappelijk, politiek-bestuurlijk en ambtelijk! Geweldig ! Het is dus volstrekt duidelijk: we willen met elkaar aan de slag ! Even voor de goede orde: 600 mensen, op een totale Friese bevolking van 640.000 mensen, dat betekent dat ongeveer 1/1000ste van de hele Friese bevolking hier vandaag aanwezig is ! En opnieuw weer heel mensen met grote achterbannen.

Ruimtelijke ontwikkeling lééft. Iedereen heeft een opvatting hoe zijn of haar leefomgeving, nu en in de toekomst, er uit zou moeten zien. En dat móet ook. Want de ruimte is van ons allemaal samen.

Ook vorig jaar is fors in overleg geïnvesteerd. We kwamen vorige zomer met het voorontwerp streekplan naar de gemeenten persoonlijk toe, en tal van maatschappelijke organisaties kwamen langs op de Tweebaks-markt in Leeuwarden. Ook uit die overleggen is weer het nodige verwerkt

Op dit moment ligt het ontwerp streekplan officieel ter visie. Projectleider Nienk Hoepman zal daar zo meteen meer over zeggen. Straks, aan het eind van het jaar, volgt voor Gedeputeerde Staten, en ook voor mij persoonlijk, een belangrijk moment: dan zijn Provinciale Staten aan zet en vindt het finale politieke debat plaats. En dan kunnen we pas écht los met de uitvoering (van de Raad van State mag dat nú nog niet zo bleek laatst nog weer eens uit een uitspraak) ! Want dáár gaat het om, geen plannen maken óm de plannen maar plannen tot uitvoering brengen en dat liefst samen, met elkaar.

Nog even: tijdens het verhaal van mij en Nienk ziet u op het scherm een aantal foto's van Fryslân langskomen. Voor een deel zijn die beelden door u zelf in de voorbereiding van dit congres aangedragen. Beelden van Fryslân waar we allemaal vragen bij kunnen stellen: vind ik dit nu mooi, is het functioneel ook naar de toekomst toe, draagt het bij aan het positieve beeld dat velen van Fryslân hebben of juist niet. Maar ook een vraag terug: welke beelden mist u, welke kwaliteiten wilt u aan Fryslân toevoegen de komende jaren ? Laat ook deze foto's u ook wat dat betreft alstublieft inspireren vandaag ! Waarom een congres ?

"Is een congres over het streekplan op dit moment dan niet wat voorbarig?", zult u zich misschien afvragen. De Staten moeten het streekplan immers nog bespreken en vaststellen. Wij denken dat dit juist een goed moment is, er zijn meerdere redenen om juist nu met elkaar in gesprek te gaan, elkaar te informeren en te inspireren:
- De Staten hebben vanaf het begin gewild dat er een ontwikkelingsgericht streekplan komt en dat we uitvoerings-afspraken met partners gaan maken. Het vóórwerk daarvoor kunnen we alvast doen.
- Daarom willen we vandaag graag ideeën uitwisselen hoe we met elkaar met de uitvoering van het streekplan aan de slag kunnen gaan, ieder vanuit zijn of haar eigen verantwoordelijkheid. Het is belangrijk om tempo te blijven maken met het opstellen van een uitvoeringsagenda voor het streekplan. Hieraan wordt momenteel hard gewerkt, zodat we zo snel mogelijk na de vaststelling door de Staten met de uitvoering van het streekplan kunnen beginnen. We krijgen vrijwel dagelijks vragen van gemeenten én van andere betrokkenen om samen aan het werk te gaan met de mogelijk-heden en uitdagingen die in het ontwerp streekplan zijn neer-gelegd, bijvoorbeeld voor de stedelijke bundelingsgebieden, voor de pilots landelijk wonen, voor nieuwe meren en voor nieuwe natuur. Het enthousiasme waarmee het streekplan van onderop wordt opgepakt en mensen die aan het werk gaan met nieuwe mogelijkheden, dat enthousiasme willen we als provincie juist omarmen en ondersteunen !
- vanuit GS bereiden we ons voor om voor volgend jaar al geld beschikbaar te hebben voor uitvoering van het nieuwe streekplan
- Daarnaast willen we vandaag al inspirerend een slag te maken met de ruimtelijke kwaliteit van Fryslân. Ruimtelijke kwaliteit staat hoog op de bestuurlijke en op de maatschappelijke agenda hebben wij gemerkt. Dat is ook logisch: we hebben in Fryslân goud in handen !
- Er gebeurt al veel op het gebied van ruimtelijke kwaliteit: maatschappelijke organisaties die bijeenkomsten en workshops over ruimtelijke kwaliteit organiseren, gemeenten en bouwers die er in concrete projecten actief mee aan de slag zijn, LTO-noord die met onderzoek bezig is naar het bedrijfsgebouw van de toekomst, inclusief de uiterlijke verschijningsvorm van zo'n gebouw. Ik denk dat we met elkaar nóg méér creativiteit kunnen ontwikkelen en samen lef kunnen tonen.
- Daarom willen we u vanmiddag laten prikkelen door een aantal creatieve geesten!
- En tenslotte: we willen vandaag met dit congres graag ook informatie over de inhoud van het ontwerp streekplan uitdragen. Ik verwelkom hier vandaag dan ook speciaal nieuwe raadsleden en gemeentelijke bestuurders.

De missie van het nieuwe streekplan

Centraal in ons ontwerp streekplan staan de ontwikkelingsmogelijkheden om Fryslân naar de toekomst toe economisch sterker en tegelijkertijd mooier te maken. Hiertoe bieden we nieuwe mogelijkheden voor wonen en werken, voor recreatie en toerisme, voor de landbouw, voor natuur, voor landschap en voor water. En tegelijkertijd zetten we in op meer ruimtelijke kwaliteit. Het gaat ons "om de kwaliteit fan de romte". En ons beleid moet "romte foar kwaliteit" bieden. Maatschappelijke organisaties in Fryslân met een economisch getinte invalshoek die ons op het hart hebben gedrukt werk te maken van ruimtelijke kwaliteit omdat dat naar hun inzicht tegelijkertijd het economisch kapitaal van de toekomst is. Zóveel burgers die ons hebben gewezen op het belang van een welvarend en mooi Fryslân. Zóveel gemeenten die willen dat hun grondgebied zich ontwikkelt en tegelijkertijd mooi blijft, mooier wordt. Natuur- en milieuorganisaties die terecht wijzen op het belang van natuurgebieden en mooie landschappen. Belangrijk voor mensen, zowel qua welvaart als qua welzijn maar vooral ook belangrijk als het gaat om de intrinsieke waarde van de natuur zélf; planten en dieren hebben voor ook zichzelf bestaansrecht !

Bij een sterk Fryslân met ruimtelijke kwaliteit benadrukken wij dat stad en platteland elkaar nodig hebben en dat zij elkaar ondersteunen. Stedelingen recreëren op het platteland, en plattelandsbewoners maken gebruik van stedelijke voorzieningen en werken in de stad.

Ik zal me bij de uitvoering van het streekplan zeker sterk maken voor het verantwoord benutten van de woonkwaliteiten van Fryslân, zoals de rust en de ruimte en onze landschappelijke en natuurlijke waarden. Met nieuwe vormen van wonen kunnen we Fryslân een sociaal-economische impuls geven. Hierbij ben ik me ervan bewust dat dit afhankelijk is van de marktvraag. Doelstelling is ook om nieuwe vormen van bijvoorbeeld landelijk wonen en landgoedwonen in te zetten voor verbetering van de ruimtelijke kwaliteit in het landelijk gebied, zoals bij de overgangen tussen stad en platteland.

Ik nodig u van harte uit om met elkaar in de themasessies in discussie te gaan, en het dan vooral ook te hebben over uw ideeën om de ruimtelijke kwaliteit in de uitvoering van het streekplan te verhogen.

En dan: het Manifest over Ruimtelijke Kwaliteit

Het werken aan een economisch sterk en tegelijkertijd mooi Fryslân is een zoektocht. Deze zoektocht moeten we met elkaar aangaan. Om een eerste invulling te geven aan deze zoektocht naar ruimtelijke kwaliteit hebben we zoveel mogelijk partijen die betrokken zijn bij de ruimtelijke inrichting van Fryslân gevraagd en die wij in ons dagelijks werk regelmatig tegenkomen, om tijdens dit congres aan het eind van de middag een manifest te ondertekenen om met elkaar ook werkelijk aan de slag te gaan als het gaat om ruimtelijke kwaliteit. Ik ben zeer verheugd over de positieve houding die velen hebben als het gaat om het meer werk van ruimtelijke kwaliteit; er hebben zich van tevoren bijna 60 instanties aangemeld voor ondertekening.

Zoveel enthousiasme stelt ons in staat om deze uitdaging samen aan te gaan! Vertrouwen in elkaar hebben, door dik en dun, dáár komt het op aan wat mij betreft. We moeten het sámen doen.

Tot slot

Het programma van vandaag is ambitieus. Er komen veel sprekers langs, van u wordt een actieve bijdrage in de themasessies verlangd, we mogen genieten van het vele werk dat een paar honderd scholieren hebben besteed aan hún ideeën over de ruimte van Fryslân, zíj zijn immers de toekomst van Fryslân Vanmiddag krijgen we prikkelende betogen van een wetenschapper, van een architect, van twee kunstenaars en van een columnist. Laat het lekker over u heen komen, zou ik zeggen, en dan vooral als inspiratiebron, als een nieuw momentum in de tijd, op de zoektocht die we met elkaar aangaan en al aan zíjn gegaan !

En over die architect, over Eerde Schippers, ik weet niet of hij al in de zaal is, hij staat op het middagprogramma, maar het is natuurlijk geweldig dat het museum Belvedere in Oranjewoud afgelopen vrijdag door de Bond van Nederlandse Architecten tot het mooiste nieuwe gebouw van heel Nederland is uitverkoren. Het gebéurt gewoon in Fryslân. We zullen hem vanmiddag nog even in het zonnetje zetten.

Voor mij is deze dag nu al een succes omdat u met zovelen gekomen bent. Daarnaast zou ik het fantastisch vinden als we vanaf vandaag nóg bewuster met onze omgeving omgaan en we ideeën opdoen om Fryslân nog sterker en mooier maken, ideeën die we de komende jaren in de uitvoering van het streekplan met elkaar kunnen gaan oppakken!

Nogmaals: heel veel inspiratie en een fijne dag toegewenst ! Ik geef nu heel graag het woord aan Nienk Hoepman, de leider van het streekplanteam en in die zin 'mede-producent' in dit prachtige proces.


---- --