Speech staatssecretaris Pieter van Geel bij presentatie Toekomstagenda
Milieu Schoon, Slim, Sterk
Schoolkrantredacteuren
Amsterdam, 25 april 2006
Dames en heren redacteuren, beslissers van de toekomst,
Van harte welkom hier in het Afvalenergiebedrijf Amsterdam. Fijn dat
jullie met zovelen gekomen zijn. Een speciaal woord van welkom aan de
redacteuren van het Gertrudisgeluid uit Roosendaal winnaars van de
Schoolkrant Awards 2006!
Jullie hebben geluk want jullie zijn de eersten in Nederland die
zullen horen over de nieuwe plannen van de regering voor de toekomst
van het milieu. Een primeur dus. Zelfs het NOS-journaal en Spits! en
Metro zullen nog even moeten wachten. Want ik heb een droom en die
droom wil ik graag met jullie delen. Met de beslissers van de
toekomst.
Het is de droom van een fijne leefomgeving in jullie dorp of stad. Van
schone lucht waarin je vrij ademhalen kan, van schoon water waarin je
zwemmen kan, van een schone bodem waar gezonde groente groeien kan.
Een beter leven dichtbij huis. Maar ook wat verder weg. Want een goed
milieu is niet iets wat we als Nederland alleen kunnen bereiken.
Luchtvervuiling komt vaak van heel ver en een vervuilde rivier wordt
niet opeens schoon omdat-ie een grens overgaat.
Is Nederland dan zo vies? In ieder geval is ons land een stuk schoner
dan toen ik nog op de middelbare school zat. Schoner, omdat we hard
hebben gewerkt aan een schoner milieu. Een nieuwe auto met roetfilter
bijvoorbeeld stoot 20 keer minder roet uit dan een oude.
Maar een schoner milieu is niet vanzelfsprekend. En elders op de
wereld al helemaal niet.
Schoon water uit de kraan de normaalste zaak van de wereld? Hier wel.
Maar 1 op de 5 mensen heeft helemaal geen schoon drinkwater. Daardoor
sterven elk jaar ruim 3 miljoen mensen. Waaronder veel jonge
kinderen.
De regering helpt armere landen zuiniger om te gaan met grondstoffen,
met brandstoffen en met water. Bijvoorbeeld met geld voor
waterleidingen, en met kennis over slim watergebruik. Want als er
schoon water is, dan moet dat niet worden verspild.
Dat is ook in ons eigen belang. Want wat elders gebeurt, raakt ons
direct. Neem de stijging van de zeespiegel door het broeikaseffect.
Nu al woont 2/5 van de wereldbevolking op plaatsen waar vaak
overstromingen plaatsvinden of die zo laag liggen dat de stijging van
de zeespiegel ze direct bedreigt. Als er niets gebeurt, warmt de aarde
nog sneller op en stijgt de zeespiegel. Het westen van Nederland ligt
laag en komt dan onder water te staan. Misschien wil iemand van jullie
later toerisme studeren? Als we niet uitkijken, zal hij of zij over 30
jaar strandvakanties organiseren in Amersfoort aan Zee.
In ons eentje houden we de opwarming van de aarde niet tegen. We
hebben alleen een kans als we samenwerken met andere landen. Dat
geldt voor meer milieuproblemen. Bijvoorbeeld voor luchtvervuiling.
Misschien weten jullie nog dat Marianne Timmer tijdens de Olympische
Winterspelen in Turijn last had van benauwdheid. De lucht in Turijn
was namelijk erg vuil. We gaan daar wat aan doen. Er komt geld voor
schonere bussen, vrachtwagens, auto's en schepen. En we gaan strengere
eisen stellen aan boten en schepen. Vooral samen met andere Europese
landen.
Maar doen we genoeg? Het hangt er maar net van af hoe je het bekijkt.
We vervuilen minder dan vroeger, maar nog steeds te veel om ook in de
toekomst schoon en gezond te kunnen leven. Dat maakt ons
verantwoordelijk. We hebben een plicht om zuiniger om te springen met
de aarde. En om anderen te helpen dat ook te doen.
Ik hoop dat jullie hierbij mijn bondgenoten willen zijn. Ik wil met
jullie praten en naar jullie luisteren. Met als vraag: hoe zorgen we
met zijn allen voor een fijne leefomgeving - hier en in de Derde
Wereld. Om het even dicht bij huis te houden. Over 2 jaar komt er een
website waarin je per wijk kunt zien hoe het staat met het milieu. Is
de lucht bij jou om de hoek schoon, en het water in de sloten en de
grond van het voetbalveld? Staat er een gevaarlijke fabriek in de
buurt? Binnenkort kan je met een paar klikjes op de muis zelf op
onderzoek uit.
Jullie vragen je misschien wel af wat moet ik hiermee? Heel erg
allemaal, maar wat kan ik er aan doen? Meer dan je denkt.
Wie eet er nu graag bananen waarvoor hele lappen oerwoud zijn gekapt?
Wie vindt het niet erg als zijn schoenen, hoe hip ze ook zijn, door
kindslaafjes zijn gemaakt? En omgekeerd wie een Kyuichi spijkerbroek
koopt, of een tas of portemonnee van RagBag, die is niet alleen hip,
maar helpt ook nog eens het milieu vooruit.
Met andere woorden weet wat je koopt! Idealisme kan heel praktisch
zijn. Zeker als de regering fabrikanten dwingt om aan te geven hoe hun
producten zijn gemaakt. Dat maakt kiezen makkelijker.
Nog een voorbeeld. Ik zit nu te denken aan een APK-keuring voor
brommers. Want veel brommers maken erg veel lawaai of slurpen erg veel
benzine op. Met zo'n keuring weet je meteen waar je aan toe bent.
Ik zeg er wel eerlijk bij duurzaamheid heeft een prijs. Duurzame en
milieuvriendelijke producten zijn vaak wat duurder. Dat moet
veranderen. Vervuiling van het milieu moet doorwerken in de prijs.
Wat verloren gaat, gaat voor altijd verloren.
Neem het Amazone-oerwoud in Brazilië. Nu al halen we veel medicijnen
uit de planten die daar groeien. En er leven daar nog duizenden
onontdekte planten- en diersoorten. Wie weet wat voor medicijn daar
nog bij zit? Tegen astma misschien? Als dat oerwoud plat gaat, komen
we daar nooit achter.
Dames en heren redacteuren,
Jullie zijn hier gekomen met bussen die rijden op waterstof. En ook de
plek waar we zijn, laat zien hoe de toekomst eruit zal zien. Afval
werd gewoon gestort en dan waren we jaren later alsnog de pineut.
Omdat bijvoorbeeld het grondwater was vervuild. Maar hier, in deze
fabriek, wordt afval als grondstof gebruikt. Van oude troep en afval
wordt warmte gemaakt voor onze huizen, en elektriciteit voor de
straatlantaarns. Een ander deel wordt hergebruikt. Bijvoorbeeld als
bouwstoffen en zelfs als zout. En het levert nog geld op ook! En er
wordt nu zelfs een nog betere fabriek gebouwd. Waardoor we nog meer
kunnen halen uit afval.
Kijk dus goed om je heen want zo ziet de toekomst eruit. Een toekomst
die de regering gaat helpen versnellen. Neem een fabriek als deze. De
kennis die wij hebben, kunnen we verkopen aan het buitenland. En zo
levert het milieu ons ook nog eens geld op.
Maar we gaan ook armere landen helpen zuiniger om te springen met
energie en brandstoffen.
En we gaan als regering zelf het goede voorbeeld geven. In 2010 wil ik
dat alles wat de overheid, wat gemeenten en provincies inkopen
duurzaam zal zijn. Dus geen kozijnen van illegaal gekapt hout, geen
eieren in de kantines van kippen uit de bio-industrie, geen giftige
stoffen om onze kantoren mee schoon te maken. Wel goed en eerlijk
eten, wel eerlijk hout, wel stoffen die goed schoonmaken, maar waar
het milieu niet onder lijdt.
Omdat we als regering zo veel geld uitgeven, gaat het om heel grote
bedragen. Miljarden euro's per jaar. Bedrijven die zulke eerlijke
producten maken, krijgen dus een grote klant en kunnen groter groeien.
Gezond groter groeien. En daar worden we allemaal beter van.
Denk dus alsjeblieft even met me mee. De wereld anno 2100. Het kan nog
alle kanten op.
Zijn alle bossen tegen die tijd gekapt om hout en papier van te maken
of gebruiken we E-paper en hebben we nog heel veel oerwoud en natuur
over?
Maken we de lucht schoner dankzij schonere auto's en schepen of wordt
schone lucht juist als een luxeproduct in blikjes verkocht?
Worden onze steden omringd met afvalbergen en is al het grondwater
vies, of staan er duizenden fabrieken als deze (waar we nu zijn) waar
van afval nuttige dingen worden gemaakt?
Rijden bussen op waterstof en op koolzaad of voeren we oorlog om het
laatste beetje olie?
Klinkt dit als toekomstmuziek? Voor mij wel. Maar velen van jullie
zullen het jaar 2100 halen. Het is dus jullie toekomst, het gaat om
jullie leven. En minstens even belangrijk - jullie zullen het moeten
doen. Of je nu later minister van milieu wordt of gewoon aan het
shoppen slaat.
Het is jullie aarde. Ik pas er alleen even op.
Dank jullie wel.
Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer