Universiteit van Tilburg 21 april 2006
Afscheidsrede hoogleraar Ondernemingsfinanciering Piet Duffhues
Er zit een fundamentele fout in de financiële berichtgeving van
beursgenoteerde ondernemingen, aldus de 65-jarige hoogleraar
Ondernemingsfinanciering Piet Duffhues in zijn afscheidsrede.
Aandeelhouders en andere stakeholders krijgen zo geen inzicht in de
waardevorming. Duffhues spreekt zijn rede uit op vrijdag 21 april
2006.
"Het financiële jaarverslag van beursgenoteerde ondernemingen geeft
wel (enige) informatie over wat in de onderneming is geïnvesteerd,
maar niet op een adequate manier wat de investering oplevert aan nut
of opbrengsten". Daarin schuilt ook hét probleem van corporate
governance, aldus Piet Duffhues, níet zozeer in een gebrek aan regels
en procedures zoals gesuggereerd door Corporate Governance codes. Er
is in de loop der tijd een wig ontstaan tussen de methode van
investeringsbeslissing en de rapportage over de resultaten van de
onderneming, waardoor vermogensverschaffers geen goed overzicht
krijgen hoe het bedrijf er voor staat. Dit heeft niets van doen met
boekhoudschandalen, maar met een fundamentele fout in de
berichtgeving.
Door deze wig kan er veel onrust ontstaan in een bedrijf dat feitelijk
keurig op schema ligt, en kan er anderzijds niet tijdig aan de bel
worden getrokken wanneer het mis gaat. Om het probleem op te lossen,
moet worden teruggegaan naar de wortels van het ondernemen: het
economische waardemodel. Een goed ondernemingsbestuur concentreert
zich in zijn financiële verantwoording op de vraag wat er van de
investeringen terechtkomt. Het nu in de praktijk populaire 'rendement
op totaal geïnvesteerd vermogen' besteedt slechts aandacht aan de
boekwaarde van de investering, niet aan de marktwaarde. Dat creëert
verwijdering met de financiële markten.
Tobin's Q ratio
Duffhues pleit voor introductie van de Tobin's Q-ratio in de
verslaggeving, een voor iedereen begrijpelijke maatstaf voor
waardevorming. Deze ratio is al eind jaren zestig ontwikkeld door de
Amerikaanse monetarist James Tobin en geeft de verhouding weer tussen
de opbrengstwaarde van de kapitaalgoederenvoorraad en de
kostprijswaarde. Is Tobin's Q >1 dan vaart de onderneming wel; geldt
Q
Het bestuur van een onderneming zou ook op basis van deze indicator
(dus op basis van juiste investeringsbeslissingen) beloond dienen te
worden. Mogelijk vermeende buitengewone prestaties kunnen immers
'verwacht' zijn volgens de investeringsanalyse en reeds betaald zijn
door vermogensverschaffers in de prijs van hun beleggingen.
EVA-beloningsstelsels (Economic Value Added) zijn inconsistent volgens
Duffhues en tenderen naar onteigening van vermogensverschaffers.
Juist het ontbreken van relevante waardevormingsindicatoren zoals
Tobin's Q en een gesegmenteerde marktwaardebalans in de financiële
verslaggeving zijn een belangrijke bron voor verwijdering en
conflicten tussen management en beleggers, stelt Duffhues. De werelden
van accountantsverslag en de treasurer liggen te ver uit elkaar. In
zijn afscheidscollege legt hij het probleem en zijn oplossing in
detail uit.
Prof.dr. P.J.W. (Piet) Duffhues (1941, Rosmalen) studeerde economie in
Tilburg vanaf 1959. Onmiddellijk na zijn afstuderen in 1967 kwam hij
in dienst bij de universiteit als wetenschappelijk medewerker. In 1985
werd hij universitair hoofddocent en in 1999 hoogleraar
Ondernemingsfinanciering. In 2000 promoveerde hij op het proefschrift
getiteld 'Corporate finance: orientation on integration', hierin
hekelde hij de verkaveling van het vakgebied Ondernemingsfinanciering.
Duffhues was vele jaren ook Academic Director bij TIAS Business School
en schreef een aantal bekende leerboeken over ondernemingsfinanciering
in relatie tot vermogensmarkten. Duffhues gaat met pensioen, maar zal
op deeltijdbasis verbonden blijven aan de UvT.
Noot voor de pers
De oratie van Piet Duffhues vindt plaats op vrijdag 21 april 2006 in
de Aula van de Universiteit van Tilburg, Warandelaan 2 te Tilburg.
Zijn afscheidscollege is getiteld 'Ondernemingsfinanciering, corporate
governance en Tobin's Q'. Het college start om 16.00 uur. De tekst van
de afscheidsrede is na afloop verkrijgbaar achter de aula en daarna
via de Afdeling Voorlichting & Externe Betrekkingen, tel: 013 466
2000, e-mail: voorlichting@uvt.nl. Professor Duffhues is bereikbaar
via tel: 013 466 2419 of via 013 4663025; e-mail:
p.j.w.duffhues@uvt.nl. Persberichten van de UvT vindt u op
www.uvt.nl/persberichten. Informatie over wetenschappers van de UvT:
www.uvt.nl/webwijs/.
UvT Persbericht