Ingezonden persbericht

PERSBERICHT

Stichting Rechtsstaat (Rule of Law Foundation) opgericht: Watchdog voor zware inbreuken op grondrechten zoals bij de mensenrechtensituatie in asielzoekerscentra, machtsmisbruik in kwestie De Roy van Zuydewijn, en bij "war on terrorism".

Amsterdam, 20 april 2006: Stichting Rechtsstaat (Rule of Law Foundation), is recentelijk opgericht als Watchdog voor de Nederlandse, en Europese rechtsstaat-in-wording waar we in toenemende mate mee te maken hebben. Stichting Rechtsstaat zet een Monitor op voor de kwetsbare plekken in onze rechtsstaat in Nederland, in de nog onvolwassen EU, en in aangrenzende staten met totalitaire tendensen zoals met name Wit-Rusland, en Rusland. Maar niet alleen in laatstgenoemde landen vindt machtsmisbruik plaats en/of worden burgerrechten geschonden. Ook in ons eigen land, zoals blijkt uit de slepende kwestie Margarita Edwin de Roy van Zuydewijn, doodsbedreigingen en moorden op prominente andersdenkenden, en schendingen van mensenrechten. En dat allemaal in Nederland!

Er zijn een aantal dringende redenen om deze Stichting juist nu op te richten:

- Onze rechtsstaat staat onder druk door politiek-religieuze moorden als op Pim Fortuyn en Theo van Gogh, waarbij er veel vragen zijn over de de rol, organisatie en transparantie van ons landsbestuur;

- In hoeverre worden burgerlijke vrijheden voldoende gewaarborgd, nu terreurpreventie hoog op de bestuurlijke agenda staat, en in hoeverre onttrekken de Westerse inlichtingendiensten zich aan de wet? In dit licht verdient het onderzoek naar de recente moord op AIVD-watcher Louis Sévèke alle aandacht om iedere spoor van twijfel weg te nemen, en moeten we waken tegen doofpotpolitiek. Hetzelfde geldt voor de gewraakte "CIA-vluchten", ook door ons luchtruim.

- De recente cartoonkwestie laat zien hoe kwetsbaar vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid, en respect voor andersdenkenden zijn, zeker wanneer humor gevolgd wordt door doodsbedreigingen als in de tijd van ayatollah Khomeiny en SalmanRushdie.

- In hoeverre schendt de Nederlandse Staat de mensenrechten, bijvoorbeeld in geval van de brand in het cellencomplex Schiphol-Oost waarbij 11 vreemdelingen omkwamen. Ook de grondrechten van vreemdelingen dienen gerespecteerd te worden, ook al laten we niet iedereen toe tot ons land. Schrijnend is de besluitvorming door de minister om te bepalen dat het cellencompex niet ontruimd behoeft te worden, ook al was bij tussentijds onderzoek gebleken dat het complex onveilig was. Bovendien werden getuigen uitgezet voordat ze gehoord konden worden.

- De Europese Statenvorming, met horten en stoten is er veel macht en invloed overgedragen aan Brussel, maakt het noodzakelijk dat ook de jonge Unie een volwassen rechtsstaat wordt, en niet een "elitocratie", waarin een relatief kleine politieke elite de "Europese wetten" aanneemt, zonder serieus tegenspel van parlement, media, rechterlijke macht en burgers. De geschiedenis laat bijna zonder uitzondering zien dat juist bij de vorming van een nieuwe "superstaat" het grote gevaar dreigt dat macht teveel geconcentreerd wordt in de handen van weinigen en dat het surplus aan energie zich op een gewelddadige, expansieve manier gaat uiten (oorlogen, kolonisatie, en/of dictatuur).

- We worden geconfronteerd met totalitaire tendensen in voormalige Sovjetrepublieken en een haperende opbouw van rule of law in sommige van deze landen. We mogen onze ogen hier niet voor sluiten. Een proactieve benadering is zeer urgent, want er zijn volop kansen voor democratische omwentelingen als recentelijk in Servië, Oekraïne en Georgië.

Ook onze Nederlands rechtsstaat is zeker niet "af". Zo schrijft in de Nederlandse situatie een minister soms "wetten" uit (regelgeving bij Koninklijk Besluit, oekazen) in plaats van de wetgevende macht (het parlement). Hetzelfde probleem speelt zich af op Europees niveau waar de Europese Commissie "wetten" maakt. Daarbij kennen we in Nederland de merkwaardige situatie dat wij als burger ons voor de rechter niet kunnen beroepen op onze Grondwet, aangezien deze juridisch de  status heeft van intentieverklaring. De facto is het Verdrag van Rome onze grondwet, omdat we als burger ons hier (gelukkig) wel op kunnen beroepen. En zo onttrekt het staatshoofd, de monarch, zich aan de openbaarheid/transparantie van bestuur, zoals bleek en blijkt in de kwestie Margarita Edwin de Roy van Zuydewijn. Hoe kunnen we de risico's van misbruik van (informele) macht door de monarch of het kabinet van de koning(in) volledig indammen? En hoe kunnen we garanderen dat de monarch zich voor belangrijke kwesties niet meer onttrekt aan de ministeriële verantwoordelijkheid/controle?
Maar er speelt nog veel meer in onze rechtsstaat. Zo laat de zelfreinigende werking het binnen de advocatuur - bepalend voor de toegankelijkheid van ons rechtssysteem - het afweten, gezien het grote aantal "foute" advocaten. En zo maakt de onvolkomen scheiding tussen kerk en staat het landsbestuur kwetsbaar voor fundamentalisme.

Stichting Rechtsstaat zet een jaarlijkse Monitor voor de Staat van onze Rechtsstaat op om een analyse te geven van de serieuze bugs in ons bestel, die ons onnodig kwetsbaar maken voor extremistische virussen of totalitaire spyware. Daarnaast geeft Stichting Rechtsstaat actief juridische steun en aandacht aan schrijnende gevallen, die aan fundamentele zwakten van ons bestel raken. Tenslotte zal de Stichting proactief adviseren richting de politiek m.b.t. het in wetgeving oplossen van structurele tekortkomingen.

Het bestuur wordt gevormd door juristen, en (oud-) hoogleraren. Het bestuur zal uitgebreid worden met specialisten op relevante deelterreinen.

Meer informatie:
- Stichting Rechtsstaat (Rule of Law Foundation), postadres Singel 121, Amsterdam
- Woordvoerder M.J. Hoogeveen, martijn@hoogeveen.org, M +31 654256476
- Oprichtingsakte zaaknr. 137.497 notariskantoor Bakker Voorwinde, Amsterdam, d.d. 28-03-2006.