Unicef
Kenia: Veel voordelen bij afschaffing schoolgeld 20 april 2006, Nairobi, Kenia - In 2003 besloot de regering van Kenia het schoolgeld af te schaffen voor kinderen op de lagere school. Er ontstond een ware 'run' op basisscholen. Maar liefst 1,3 miljoen kinderen schreven zich in. Voor de meerderheid van deze kinderen ging een wereld open. Nog nooit hadden zij een schoollokaal van binnen gezien. Ouders hadden het geld niet om het schoolgeld te betalen. Maar hoe vang je zoveel extra leerlingen op? Improviseren en dat was soms behoorlijk lastig voor de Keniaanse onderwijzers. "Maar we schrijven hier geschiedenis!"
Kenia is niet het eerste land in Oost-Afrika dat heeft besloten om het schoolgeld af te schaffen. Eerder zagen Ethiopië, Malawi, Oeganda en Tanzania in dat het vaak een hoge drempel vormde voor arme gezinnen. Zij konden hun kroost niet naar school sturen, met alle gevolgen van dien voor hun ontwikkeling.
Maureen Akinyi (14) in haar klas in Kibera, Kenia. Ze is een van de
1,3 miljoen nieuwe leerlingen die naar school gaan door het afschaffen van het schoolgeld. Foto: Unicef Kenia
Maureen Akinyi (14) in haar klas in Kibera, Kenia. Ze is een van de
1,3 miljoen nieuwe leerlingen die naar school gaan door het afschaffen van het schoolgeld. Foto: Unicef Kenia
De slimste van de klas zat thuis Maureen Akinyi was het slimste meisje van de klas. Ze blonk vooral uit in Engels en wiskunde. Hoewel zij uit een relatief arm gezin kwam, kon zij toch naar school gaan en werken aan haar droom: accountant worden! Totdat het noodlot toesloeg. In 2000 overleden haar beide ouders aan aids/hiv.
Samen met haar kleinere broertjes werd ze vervolgens opgevoed door haar tante. Maar die kon het schoolgeld niet meer betalen waardoor de carrière van Maureen in het slop raakte voordat deze goed was begonnen. Ruim een jaar zat ze thuis.
Politieke uitkomst
Totdat een nieuwe regering aan de macht kwam in het land van de safari's. Een van de eerste acties was het afschaffen van het schoolgeld. Een uitkomst voor de accountant in spe. En niet alleen voor haar. Ruim 1,3 miljoen kinderen, vooral uit het kwetsbare deel van de samenleving, kregen hoop. Hoop op een betere toekomst, simpelweg doordat ze nu eindelijk konden gaan leren.
Waar hoop ontstond voor al deze kinderen, groeide de chaos in het Keniaanse onderwijssysteem. Zo'n grote toestroom kon het maar moeilijk absorberen. Vooral de scholen in arme wijken hadden het moeilijk. Ensheba Khareri, schoolhoofd van Maureens school moest kinderen en ouders letterlijk de deur weigeren. "Opeens zaten er 2.000 kinderen op school, in plaats van 1.200! We hadden slechts 27 leraren die deze toestroom moesten zien te verwerken."
Schoolkinderen op de Ayany Primary School in Kibera, een krottenwijk in Nairobi, Kenia. Foto: Unicef, Kenia
Schoolkinderen op de Ayany Primary School in Kibera, een krottenwijk in Nairobi, Kenia. Foto: Unicef, Kenia
Honger naar onderwijs
Khareri vervolgt: "Het was een grote schok, maar na een tijdje sloeg de chaos om in een positief gevoel. 'We schrijven hier geschiedenis', dachten we. We geven zoveel kinderen nu een extra kans om zich te ontwikkelen. Je ziet de honger in hun ogen, ze willen allemaal leren!"
Ook de internationale gemeenschap zag in dat er opeens een toekomst was voor, tot voor kort, kansloze kinderen. Unicef, individuele landen, de Wereldbank, zelf de OPEC (Organisatie van Olieproducerende Landen) gaven gul: bijna 100 miljoen euro.
Geld alleen is niet genoeg De afschaffing van het schoolgeld had dus een positieve impact op Kenia. Financieel konden de touwtjes aan elkaar worden geknoopt, maar geld alleen is niet genoeg. Het aantal docenten moet omhoog, en ook de kwaliteit van het onderwijs in het algemeen. Daarom traint Unicef docenten die kindvriendelijk onderwijs kunnen geven en zorgt zij voor betere sanitaire voorzieningen. Of er 1.200 kinderen op een wc zitten of 2.000 maakt tenslotte een groot verschil!
De ervaringen van Kenia en andere landen die het onderwijsgeld hebben afgeschaft werden onlangs besproken op een, door Unicef georganiseerde, bijeenkomst. De voordelen die afschaffing heeft werden er onderstreept. Maar er werd ook benadrukt dat het ten koste mag gaan van de kwaliteit van het onderwijs. En dat afschaffing vooral ten goede moet komen aan de kansarmere kinderen. Kinderen zoals Maureen die intussen weer naar school kan en op een dag hopelijk accountant zal zijn.