De Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
der Staten-Generaal 2509 LV Den Haag
Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1 A Telefoon (070) 333 44 44
2513 AA S GRAVENHAGE Fax (070) 333 40 33
www.szw.nl
2513AA22XA
Uw brief 06-SZW-B-067
Onderwerp Zzp'ers en arbeidsongeschiktheid Ons kenmerk SV/A&L/06/29352
Datum 19 april 2006
De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft mij op 31 maart 2006
schriftelijk verzocht een reactie te geven op het TNO-rapport "Verzekerd van een vangnet na
de WAZ?" dat in opdracht van het Breed Platform Verzekerden en Werk en de FNV is
vervaardigd1. De vaste commissie heeft mij verzocht mijn reactie te relateren aan mijn
toezeggingen in het kader van de afschaffing van de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering
zelfstandigen (hierna: de WAZ). Tot slot heeft de vaste commissie gevraagd of onderzocht kan
worden of de groep zelfstandigen zonder personeel (hierna: zzp'ers) alsnog onder de Wet werk
en inkomen naar arbeidsvermogen (hierna: de Wet WIA) gebracht kan worden en welke opties
er dan zijn voor premieheffing voor deze groep.
In het TNO-rapport wordt het volgende beeld geschetst.
Ongeveer de helft van de zzp'ers in het onderzoek heeft geen particuliere
arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten. Een aantal draagt bewust zelf het risico van
arbeidsongeschiktheid omdat zij dit zien als een onderdeel van het ondernemersrisico. Meer
dan 90% van de ondervraagde zzp'ers met gezondheidsproblemen is niet verzekerd. Als
belangrijkste reden wordt door hen genoemd de hoogte van de premie. Een kwart van hen
heeft aangegeven geweigerd te zijn door een particuliere verzekeraar.
Geen van de ondervraagde zzp'ers met gezondheidsproblemen maakt gebruik van de
vangnetregeling. "Vooral de prijs-kwaliteitsverhouding lijkt de reden te zijn voor deze
ondernemers om toch geen gebruik van de regeling te maken. Het betreffende aantal
respondenten in de enquête is echter te klein om hier harde uitspraken over te doen."
Aldus het TNO-rapport.
In het onderzoek zijn 95 zzp'ers ondervraagd die vóór de afschaffing van de WAZ al
ondernemer waren. Daarnaast zijn 50 zzp'ers ondervraagd die daarna ondernemer zijn
geworden. De analyse met betrekking tot gezondheid heeft alleen betrekking op de
1 Ook het lid Gerkens (SP) heeft op 21 maart 2006 Kamervragen gesteld, naar aanleiding van dit TNO-rapport,
over de onverzekerbaarheid van zzp'ers (2050609950).
Ons kenmerk SV/A&L/06/29352
eerstgenoemde 95 ondervraagden. Van deze 95 personen blijkt 26% gezondheidsproblemen te
hebben. Dat betreft 24 ondervraagden.
In het onderzoek is met name de groep met gezondheidsproblemen onderzocht. Volgens het
rapport is 90% van de ondervraagden niet verzekerd.
Zelfstandigen met een verhoogd arbeidsongeschiktheidsrisico kunnen zich verzekeren voor het
arbeidsongeschiktheidsrisico. Immers, de regering heeft vóór de inwerkingtreding van de Wet
einde toegang verzekering WAZ (per 1 augustus 2004) afspraken gemaakt met het Verbond
van Verzekeraars (hierna: het Verbond) over het verzekeren van degenen die na de afschaffing
van de WAZ niet of moeilijk verzekerd konden worden. Het Verbond heeft gezorgd voor een
alternatieve verzekering ook wel vangnetregeling genoemd voor zelfstandigen die voor een
reguliere arbeidsongeschiktheidsverzekering zijn geweigerd of alleen met premieopslagen
en/of uitsluitingen voor deze reguliere verzekering geaccepteerd kunnen worden.
Uitgangspunt van de alternatieve verzekering is dat iedere zelfstandige zich moet kunnen
verzekeren tegen de destijds geldende maximale WAZ-dekking. Gegarandeerd is dat iedere
zelfstandige zich kan verzekeren binnen drie maanden na afschaffing van de WAZ. Deze
regeling staat bovendien nog steeds open voor startende ondernemers.
MKB-Nederland heeft destijds laten weten met deze regeling in te kunnen stemmen.
Bovendien is er voor zelfstandigen die wegens gezondheidsproblemen al een (gedeeltelijke)
WAZ-uitkering hebben waarvoor verzekeraars uitsluitingen kunnen hanteren geen reden
om een alternatieve verzekering af te sluiten. Bij toename van arbeidsongeschiktheid komen
deze zelfstandigen namelijk in aanmerking voor een verhoging van hun WAZ-uitkering.
Bij de behandeling van het toenmalige wetsvoorstel heb ik hierover met uw Kamer uitgebreid
van gedachten gewisseld. Het rapport geeft in het licht van het voorgaande geen aanleiding tot
bijstelling van het beleid.
Zelfstandigen zijn anders dan werknemers niet verplicht verzekerd zijn voor de
werknemersverzekeringen, zoals de Ziektewet (hierna: ZW), de WAO en de Wet WIA. Wel
bieden de ZW, de WAO en de Wet WIA aan werknemers die overstappen naar het zelfstandig
ondernemerschap de mogelijkheid hun verzekering vrijwillig voort te zetten.
Voorwaarde is dat de zelfstandige gedurende één jaar onmiddellijk voorafgaand aan het einde
van de verplichte verzekering onafgebroken verzekerd is geweest. Verder moet hij binnen vier
weken na beëindiging van de verplichte verzekering toelating tot de vrijwillige verzekering
aanvragen. De hoogte van de premie hangt af van de hoogte van het verzekerde dagloon, dat in
principe door de betrokkene zelf wordt bepaald.
---
Ons kenmerk SV/A&L/06/29352
Zoals ik de Kamer heb toegezegd bij de mondelinge behandeling van het toenmalige
wetsvoorstel, is deze mogelijkheid gehandhaafd onder de Wet WIA. Hierdoor kunnen zzp'ers
zich tegen de gewone premie verzekeren voor de Wet WIA. Deze verzekering berust op
vrijwillige basis.
De Minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(mr. A.J. de Geus)
---
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid