Fietsbelasting herleeft in Rotterdam
Belasting en douane museum
Op woensdag 19 april om 15 uur opent oud minister-president Mr. A.A.M. van Agt de
tentoonstelling Loden Last - Fietsbelasting 1924-1941, in het Belasting & Douane
Museum te Rotterdam. Van 20 april tot 3 september is de expositie voor het publiek gratis
toegankelijk. Foto's, documenten en in scène gezette historische taferelen
verbeelden de roerige periode van vlak vóór de Tweede Wereldoorlog waarin
de bevolking gebukt ging onder de loden last van de gehate fietsbelasting. Aanleiding
voor de tentoonstelling is de het verschijnen van het boekje 'Over de loden last van het
koperen fietsplaatje', geschreven door Prof. Dr. Ferdinand H.M. Grapperhaus.
In 1924 werd de Rijwielbelastingwet ingesteld, op voorstel van minister Hendrik Colijn. Op
elke fiets moest een koperen plaatje bevestigd worden, dat eerst f 3,- en later f 2,50 per
jaar kostte. Vanaf 1936, om diefstal tegen te gaan, mocht het fietsplaatje ook zichtbaar
op de kleding gedragen worden. Dit leidde tot de spottende benaming 'Colijnsorde', naar
de onpopulaire minister die de fietsbelasting had ingevoerd.
Voor de meeste mensen was de jaarlijkse fietsbelasting van fl. 2,50 erg veel (een
dienstmeisje verdiende dat in één week). De allerarmsten en werklozen
kregen het koperen fietsplaatje weliswaar gratis, maar helaas voorzien van de opzichtige
tekst 'kosteloos' en een groot gat in het midden. Zo werd hun armzalige status voor
iedereen zichtbaar. Er werd ook streng gecontroleerd. Geen fietsplaatje? Dan volgde een
boete die kon oplopen tot wel vijf gulden. Bij het niet betalen van de boete werd de
fiets in beslag genomen en op het belastingkantoor openbaar verkocht. Pas in 1941 kwam
een einde aan de meest gehate belasting die Nederland ooit heeft gekend.
Centraal staan de prachtig vormgegeven koperen fietsplaatjes, al jaren zeer gewilde
verzamelaarobjecten. Een keuze uit al dan niet uitgevoerde ontwerptekeningen voor
fietsplaatjes wordt getoond, evenals originele documenten betreffende de invoering en de
handhaving van de fietsbelasting. Dit alles aangevuld met het rijke commentaar dat
geleverd werd in publicaties en spotprenten.
Lezingen
Op zondag 23 april om 14:00 uur zal Prof. Dr. F.H.M. Grapperhaus de lezing geven: 'Over de
loden last van het koperen fietsplaatje. De Nederlandse rijwielbelasting 1924-1941'.
Op zondag 21 mei om 14:00 uur zal drs. Annemarie Opmeer de lezing 'De Vrouw op de fiets'
presenteren. Zij zal spreken over de polemiek van rond 1900, aangaande vrouwen op de
fiets.
Loden Last-route
Aan de tentoonstelling is een interessante fietsroute verbonden door historisch Rotterdam,
langs diverse douane-onderdelen en -activeiten. De fietsroute is gratis af te halen in het
Belasting & Douane Museum.
openingstijden: di t/m zo: 11:00 tot 17:00
gesloten: maandag & Koninginnedag
toegang: gratis
adres: Parklaan 14-16, Rotterdam
Bereikbaar met tram 5 (halte Westplein) of de metro (station Leuvehaven).