Vereniging Milieudefensie

Persbericht

Milieudefensie-onderzoek: Mega-palmolieplantage bedreigt oerwoud Kalimantan

Amsterdam / Jakarta, 12 april 2006 --- De Indonesische overheid heeft plannen om in het grensgebied van Kalimantan (Borneo) tot 3 miljoen hectare oliepalm plantages aan te leggen, een gebied anderhalf keer zo groot als Nederland. De plantages worden onder meer aangelegd om aan de vraag naar biomassa te voldoen en gaan ten koste van het oerwoud en de lokale bevolking. Dit blijkt uit nieuw onderzoek in opdracht van Milieudefensie. De organisatie roept de Indonesische en Nederlandse regering op een eind te maken aan de expansie van oliepalmplantages ten koste van mens en milieu. Nederland is de grootste palmolie-importeur van de EU1.

Milieudefensie en Indonesische organisaties Sawit Watch en WALHI wijzen er op dat veel gebieden die de afgelopen decennia zijn kaalgekapt onder het mom van het aanleggen van oliepalmplantages, na de kap leeg zijn achtergelaten in plaats van beplant. In Oost-Kalimantan werd op die manier al eerder 3 miljoen hectare bos gekapt. Daarvan is 300 duizend hectare beplant met oliepalm. Dit ondanks de belofte van de Indonesische overheid in 2000 dat er geen bos meer gekapt zou worden voor de aanleg van plantages.

'Lokale gemeenschappen moeten niet gedwongen worden hun huidige manier van leven op te geven voor oliepalmplantages die worden opgezet om aan de overzeese vraag naar palmolie te voldoen. De plannen voor de megaplantage zijn niet aan hen voorgelegd en ze hebben geenszins toestemming gegeven voor het omzetten van hun bos en tuinen in oliepalm plantages,' aldus Rudy Lumuru van Sawit Watch. Hij is momenteel in Nederland om het rapport2 te presenteren.

Het onderzoek wijst uit dat veel gebieden die als 'geschikt voor oliepalm' worden aangemerkt, vaak gebieden zijn waar inheemse volken leven. De overheid kan dit land vorderen met een beroep op de veiligheid en het publieke belang. Milieudefensie, Sawit Watch en WALHI, vrezen dat inheemse groepen die geen oliepalm op hun land willen, verdreven zullen worden.

'De Nederlandse overheid moet ervoor zorgen dat er geen foute palmolie meer naar Nederland komt. De verantwoordelijkheid van Nederlandse bedrijven voor de omstandigheden waaronder producten elders worden gemaakt, moet worden vastgelegd in een vorm van wettelijke zorgplicht.' aldus Anne van Schaik, campagneleider Globalisering en Milieu bij Milieudefensie. 'Ook moeten we de toch al fors groeiende vraag naar palmolie niet extra aanjagen, door palmolie als biomassa voor energieopwekking te gebruiken.' Van Schaik: 'Als grootste importeur van palmolie in Europa moet Nederland er alles aan doen om deze destructieve ontwikkeling te stoppen en overstappen op alternatieve biobrandstoffen die uit Europa zelf komen.'

Meer informatie: Milieudefensie persvoorlichting: 020 5507 333
1 Zie bijlage: Factsheet Palmolie in Nederland
2 Het rapport 'The Kalimantan Border Oil Palm Mega Project' is als PDF downloadbaar via www.milieudefensie.nl/globalisering

Factsheet Palmolie in Nederland

Nederland palmolieland Nederland importeert 1.4 miljoen ton palmolie per jaar (2004/2005). Dat is bijna een verdubbeling ten opzichte van 2000, toen nog 0,78 miljoen ton werd geïmporteerd en staat gelijk aan de oogst van een plantage ter grootte van 400.000 hectare (een oppervlakte zo groot als de provincie Noord Holland). Binnen de EU is Nederland de grootste importeur van palmolie. Wereldwijd staan we op de vierde plaats na China, India en Pakistan. In Indonesië is inmiddels zes miljoen hectare oliepalm aangeplant. Samen met Maleisië bedient Indonesië ruim 80 procent van de wereldwijde vraag naar palmolie.

Biomassa
Palmolie wordt, ondanks de problemen rond ontbossing en mensenrechten, door sommige bedrijven gezien als een goede vorm van biomassa voor energieopwekking. De Indonesische en Maleisische overheid springen hierop in door grote uitbreidingsplannen aan te kondigen van het bestaande palmolie-areaal. De megaplantage op Kalimantan is daar een voorbeeld van. Tegelijkertijd wordt verwacht dat de vraag naar palmolie als spijsolie, voor voedingsmiddelen, de komende jaren al enorm zal toenemen. Onder meer vanwege de groeiende bevolking en welvaart in Azië De Nederlandse vraag naar palmolie voor toepassingen in de voedingsindustrie zal naar verwachting de komende jaren verdubbelen. Dat is nog zonder eventuele extra vraag voor energieopwekking. Milieudefensie vindt dat palmolie niet moet worden ingezet voor energieopwekking in Nederland. Het is al moeilijk genoeg de bestaande vraag te 'verduurzamen'. Voor biomassa moeten we opzoek naar duurzame alternatieven uit de eigen regio. Milieudefensie schreef hierover samen met andere milieu- en ontwikkelingsorganisaties een brochure: 'Biomassa - Risico's en kansen' (maart 2006). Deze is verkrijgbaar via de Servicelijn (020 6262620) en de website van Milieudefensie.

Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO) Afgelopen november (2005) maakte een aantal bedrijven en organisaties zoals WWF afspraken over criteria voor duurzame palmolie. Een goede stap vooruit. Voorlopig kan nog geen enkel bedrijf deze duurzame palmolie leveren. Er moeten eerst nog afspraken worden gemaakt over de uitwerking van de criteria, door wie en hoe de naleving gecontroleerd zal worden, en hoe kleine boeren aan de criteria kunnen voldoen. Er is een periode van twee jaar afgesproken waarin moet blijken of de criteria overeind blijven.

Rapport: Kalimantan Border Oil Palm Mega Project Tijdens de Convention on Biological Diversity (CBD) in maart 2006, kondigde de Indonesische overheid aan, het regenwoud in het zogenoemde Hart van Borneo te beschermen. Even leek het erop dat daarmee de plannen voor de ontwikkeling van een megaplantage van de baan waren. Uit dit onderzoek in opdracht van Milieudefensie, blijkt dat echter niet het geval. Als het goed is wordt een aantal natuurparken niet meer omgezet in plantages. Dat is een grote vooruitgang. Dezelfde natuurparken worden echter bedreigd door grote infrastructurele plannen zoals de aanleg van wegen en spoorwegen. De megaplantage dreigt nu om de nationale parken heen te worden aangelegd, een gebied waar zich óók veel waardevol bos bevindt en waar inheemse volken afhankelijk zijn van het bos voor hun levensonderhoud. Volgens de Indonesische regering kan in dit gebied zelfs tot 3 miljoen hectare palmolie worden aangelegd, in plaats van de eerder aangekondigde 1.8 miljoen hectare.

DVD
Over bovenstaande thema's produceerde Milieudefensie een dvd film (10 minuten) onder de titel: 'Palmolie: Winst met groot verlies.' Deze is te verkrijgen via de Servicelijn van Milieudefensie, en online te bekijken via www.milieudefensie.nl

Milieudefensie Servicelijn: maandag t/m vrijdag van 9.30 - 16.30 telefoon 020 6262620