RWI wil offensiever arbeidsmarktbeleid
Raad voor werk en inkomen
PERSBERICHT
Snelle vervulling vacatures noodzakelijk om economische groei vast te houden
RWI wil offensiever arbeidsmarktbeleid
Den Haag, 11 april 2006
Nederland staat op de drempel van een nieuwe arbeidsmarkt. De kentering komt tot
uitdrukking door een toenemende vraag naar arbeid en een afnemende werkloosheid. Groot
risico is alleen dat langdurig openstaande en moeilijk vervulbare vacatures de
economische groei gaan belemmeren. De Raad voor Werk en Inkomen (RWI) pleit daarom voor
een offensief arbeidsmarktbeleid. Dit houdt een intensieve en gelijktijdige aanpak in
langs meerdere sporen, met als doel een snelle vacaturevervulling. Dit is de
belangrijkste aanbeveling uit de Arbeidsmarktanalyse 2006 van de RWI, die vandaag aan
minister De Geus en staatssecretaris Van Hoof van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is
aangeboden.
De kansen die de arbeidsmarkt de komende jaren biedt, moeten aanzienlijk beter worden
verzilverd dan tijdens de laatste periode van hoogconjunctuur, aan het eind van de jaren
negentig. Toen zijn veel mogelijkheden onbenut gebleven. De RWI geeft daarom snelle en
adequate vervulling van vacatures nu de hoogste prioriteit. Dit kan volgens de RWI op de
volgende manieren:
Het gericht naar de arbeidsmarkt toeleiden van werkzoekenden en uitkeringsgerechtigden;
Uitbreiding van de inzet van werkenden. Dit kan kwantitatief door ze (vrijwillig) meer
uren per week te laten werken, bijvoorbeeld door uitbreiding van het aantal deeltijduren.
Een andere mogelijkheid is oudere werknemers te stimuleren om langer door te werken. Op
vrijwillige basis is dit ook voor werknemers boven de 65 jaar een optie. Een kwalitatieve
uitbreiding kan gerealiseerd worden door de inzetbaarheid van werkenden via bijvoorbeeld
scholing te vergroten;
Het gebruik maken van aanbod uit het buitenland, al dan niet gericht geworven.
De RWI constateert in zijn Arbeidsmarktanalyse 2006 dat aan de scherpe daling van de
werkgelegenheid in 2005 een einde kwam. De trend van de almaar oplopende werkloosheid
werd doorbroken. Na bijna vijf jaren van krimp is de arbeidsmarkt weer opgeleefd. Dit
vertaalde zich in een lichte daling van de werkloosheid eind 2005 en in een groei van de
werkgelegenheid en de beroepsbevolking.
Afgezien van de noodzaak van snelle vacaturevervulling, heeft de RWI drie andere
prioriteiten benoemd die passen in een offensiever arbeidsmarktbeleid: beleid voor
specifieke categorieën met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, het opzetten van
regionaal arbeidsmarktbeleid en adequaat onderwijsbeleid.
Snelle vacaturevervulling
Door intensieve scholing en bemiddeling verwacht de RWI dat ook de groep met de grootste
afstand tot de arbeidsmarkt kan profiteren van een herstel van de arbeidsmarkt. Om dit te
bereiken pleit de RWI onder andere voor het meer toepassen van leerwerktrajecten en
participatiebanen. Ook blijft de RWI zich richten op vooral vraaggerichte
reïntegratie: hierbij is de vacature het vertrekpunt bij reïntegratietrajecten.
Door de economische groei stijgt de vraag naar goed opgeleide werknemers. Kwantitatief kan
het arbeidsaanbod worden uitgebreid door te stimuleren dat ouderen hun pensionering
uitstellen en langer blijven doorwerken. Betere zorg- en kinderopvangfaciliteiten kunnen
vooral hoger opgeleiden ertoe verleiden om tot de arbeidsmarkt toe te treden of om het
aantal werkuren per week uit te breiden. De RWI wijst hierbij op het belang van een
snelle invoering van zijn voorstellen voor een markt voor persoonlijke dienstverlening.
Dit biedt ruimte voor hoger opgeleiden om (meer) te gaan werken en het schept
tegelijkertijd huishoudelijke banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt.
Beter opleidings- en mobiliteitsbeleid is in de ogen van de RWI een belangrijk instrument
om kwalitatieve verbeteringen op de arbeidsmarkt te bereiken.
Ondanks de noodzakelijke investeringen in reïntegratie van uitkeringsgerechtigden en
ondanks kwantitatieve en kwalitatieve uitbreiding van de inzet van werkenden, zullen er
vacatures blijven openstaan. De RWI pleit daarom voor een adequaat beleid rond werving
van arbeidskrachten in het buitenland (kennismigranten). Ook kunnen (onder voorwaarden)
de grenzen voor werknemers uit de nieuwe EU-landen open, maar de RWI vindt wel dat
oneigenlijke verdringing door ongelijke beloning moet worden voorkomen en illegale arbeid
effectief moet worden bestreden.
Gericht beleid
Naast maatregelen voor een snelle vacaturevervulling wijst de RWI op het belang van beleid
voor specifieke categorieën met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, op de
wenselijkheid van meer regionaal arbeidsmarktbeleid en op investeringen in onderwijs.
Volgens de RWI hebben drie groepen nog steeds een grote achterstand op de arbeidsmarkt:
ouderen, jongeren met een hoog risicoprofiel en allochtonen. Gericht beleid voor deze
categorieën is noodzakelijk. De RWI komt zelf in het najaar met voorstellen voor de
aanpak van met name de problematiek van hoger opgeleide allochtonen.
Uit de analyse van de RWI blijkt dat de regionale verschillen in werkloosheid en
werkgelegenheid toenemen. Ook zijn er opvallende regionale onevenwichtigheden. Een
voorbeeld hiervan is de regio Rijnmond, waar het opleidingsniveau van de beroepsbevolking
erg laag is, terwijl de kansen in de Randstad juist liggen in de hoog opgeleide zakelijke
dienstverlening. In mei komt de RWI daarom met een advies voor het voeren van meer
regionaal arbeidsmarktbeleid.
Ten slotte wijst de RWI op de preventieve rol die het onderwijs op de arbeidsmarkt speelt.
Zowel ter bevordering van werkgelegenheid en economische groei, als ter beperking van
werkloosheid onder kwetsbare groepen. Belangrijk zijn gerichte maatregelen die ervoor
zorgen dat school- en studierichtingkeuze veel meer dan tot nu toe aansluiten op de
mogelijkheden op de arbeidsmarkt.
De RWI roept verder op tot een stevige investering in algemeen sociaal-communicatieve
vaardigheden op alle onderwijsniveaus en tot een forse inzet voor verbreding en
verbetering van MBO en HBO. Het principe 'levenlang leren' moet nu echt praktijk worden:
werknemers dienen van school tot pensioen blijvend hun competenties op peil te houden.
De Raad voor Werk en Inkomen is het overlegorgaan van werkgevers, werknemers en gemeenten.
De RWI doet voorstellen aan de regering en andere partijen over het brede terrein van werk
en inkomen. Doel van deze voorstellen is een goed functionerende arbeidsmarkt te
bevorderen. Het vergroten van de transparantie van en het verbeteren van de kwaliteit op
de reïntegratiemarkt behoort eveneens tot de kerntaken van de RWI.
Voor de redactie,
Raad voor Werk en Inkomen