Radboud Universiteit Nijmegen
Vrijwilligerswerk in de knel door secularisatie
Steeds meer vrijwilligersorganisaties in ons land zullen in de
problemen komen omdat er te weinig nieuwe mensen toetreden. De
afnemende belangstelling voor vrijwilligerswerk heeft te maken met
voortschrijdende secularisering. Kerkbezoek blijkt in seculiere landen
een belangrijke voorspeller voor deelname aan vrijwilligerswerk. In
meer religieuze landen is het verschil tussen mensen die veel of
weinig naar de kerk gaan helemaal niet zo groot. In die landen doen
ook niet-kerkgangers veel vrijwilligerswerk, zo blijkt uit onderzoek
van socioloog Stijn Ruiter en prof. dr. Nan Dirk de Graaf van het
Institute for Social Cultural Research van de Radboud Universiteit
Nijmegen.
De resultaten zijn afkomstig uit een grootschalige landenvergelijkende
studie (117.000 respondenten uit 53 landen) naar de invloed van
individuele religiositeit en de religieuze context op
vrijwilligerswerk en worden gepubliceerd in het aprilnummer van
American Sociological Review. Het onderzoek is gebaseerd op gegevens
uit World Values Surveys, gestructureerde internationale
vragenlijsten, die sinds 1981 periodiek in Europa, en later ook in de
VS, Latijns Amerika, Azië en Afrika worden gebruikt voor onderzoek.
Relatief veel participatie in noordelijke landen
Dat kerkleden (en dat geldt ook voor leden van niet-christelijke
geloofgemeenschappen, zoals joden, boeddhisten, moslims, e.a. ) in
het algemeen actiever zijn in vrijwilligersorganisaties was al bekend.
De kerk is bij uitstek de plek waar mensen gerekruteerd worden voor
vrijwilligersorganisaties. Gevraagd worden blijkt hier cruciaal.
Nederland behoort internationaal - samen met de VS, Canada en de
Scandinavische landen - tot de groep landen waar mensen veel
vrijwilligerswerk verrichten. Juist hier neemt de belangstelling sterk
af. Dat heeft volgens Stijn Ruiter te maken met het afnemend
kerkbezoek onder jongeren. Dat dit niet direct heeft geleid tot het
verdwijnen van vrijwilligersorganisaties, komt omdat mensen tot op
zeer hoge leeftijd actief blijven. Maar wanneer er geen nieuwe aanwas
komt, moet voor het voortbestaan van veel organisaties worden
gevreesd, zo menen de onderzoekers.
Ze zijn inmiddels een internationaal vervolgonderzoek gestart om te
achterhalen waarom de jongere generaties minder participeren. Uit de
voorlopige resultaten blijkt ook hier dat het opgroeien in een
religieuze omgeving leidt tot meer deelname aan vrijwilligerswerk. De
onderzoekers constateren dat zowel het behoren tot een religieuze
gemeenschap alsook het opgroeien met religieuze waarden en normen,
beide iets wat de jongere Nederlandse generaties veelal ontberen,
leidt tot meer belangstelling voor vrijwilligerswerk.
National context, Religiosity, and Volunteering: Results from 53
Countries, Stijn Ruiter, Nan Dirk de Graaf, American Sociological
Review (april).