Administratieve lasten: verschuiven of verlichten

Overheidsbeleid bij lastenverlichting werkt averechts

UTRECHT, 20060405 -- Het realiseren van de vermindering van administratieve lasten is een hot issue in Nederland en het verdeelt de meningen. Vooral als het gaat om de plannen voor de realisatie ervan. Zo denkt de regering met het schrappen van extra regels bij de ministeries een vermindering te realiseren, maar niets is minder waar. Met het voortzetten van de huidige plannen dreigt alleen een administratieve lastenverschuiving. De drie oorzaken worden hier nader besproken.


Eigen verantwoordelijkheid
Bij de vermindering van regels wordt allereerst een beroep gedaan op de eigen verantwoordelijkheid van ondernemers, namelijk om goed te ondernemen. Ondernemers moeten zelf voorzien in "eigen" regels om de gewenste verantwoordelijkheid te realiseren. Op deze manier ontstaan codes, checklisten, interne richtlijnen oftewel "eigen" regels. Omdat deze regels niet door overheid opgelegd zijn, gelden ze niet als administratieve lasten. Het zijn bedrijfsvoeringkosten. Kortom, de lasten in de bedrijfsvoering nemen toe, waar de administratieve lasten juist verminderen. Per saldo schiet dat dus niet op. Deze ontwikkeling hangt samen met een wederzijds gebrek aan vertrouwen tussen ondernemers en overheid. En waar vertrouwen ontbreekt, regeert de regel!

Algemene regels
Ten tweede worden regels minder uitputtend, minder gedetailleerd en meer algemeen in normstelling. Dat levert op het eerste gezicht regels op die minder administratieve lasten veroorzaken. Niets is minder waar! Want uitvoeringsorganisaties en toezichthouders hebben behoefte aan concrete regels en normen. Ruimte in regelgeving wordt ook prompt ingevuld met eigen beleidsregels, agenda's voor toezicht en toezichtarrangementen, die ook (en soms nog meer) administratieve lasten veroorzaken. In dit kader is het recente advies van de commissie Stevens teleurstellend. Eenvoudigweg omdat het meer van hetzelfde is. Kansen, bijvoorbeeld door de positie van publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties nadrukkelijker te betrekken in het realiseren van een niveau van vrijwillige naleving, worden gemist.

Overheveling verantwoordelijkheden
Tenslotte doet de Rijksoverheid afstand van veel verantwoordelijkheden die dicht bij de burger en ondernemer moeten worden gelegd. Tegelijkertijd worden de regels die daarop betrekking hebben verminderd. Ogenschijnlijk nemen de administratieve lasten dan af. Gemeenten en provincies krijgen vervolgens die verantwoordelijkheden toebedeeld. Zij kunnen niet anders dan voorzien in decentrale regels; regels die variëren per gemeente (en zelfs daarbinnen) en provincie. Er treedt dus een lastenverschuiving op en in voorkomende gevallen zelfs een verzwaring. In een enkel geval zelfs van bijna 10 procent op gemeentelijk niveau.

Over dertien maanden komt het er op aan. Dan mogen ondernemers, burgers, decentrale overheden, uitvoeringsorganisaties en toezichthouders de balans opmaken. Zijn de administratieve lasten toch verlicht of zijn ze juist verschoven?




Ingezonden persbericht