Universiteit Utrecht

Persbericht van de Universiteit Utrecht

Faculteit Rechtsgeleerdheid, Economie, Bestuur en Organisatie

3 april 2006

Politie in Latijns-Amerika moet doordrongen raken van mensenrechten

In veel Latijns-Amerikaanse landen is het gebruik van geweld door de politie aan de orde van de dag. Om daar verandering in te brengen, moet het politieapparaat zelf doordrongen raken van mensenrechten. Dat adviseren onderzoekers van de Onderzoeksschool Rechten van de Mens. Zij deden onderzoek naar politie en mensenrechten in Brazilië, Jamaica, Costa Rica en Mexico. Tijdens de tweedaagse conferentie 'Politie en Mensenrechtenstrategieën in Latijns-Amerika' op 7 en 8 april 2006 worden hun bevindingen gepresenteerd in aanwezigheid van gerenommeerde Latijns-Amerika experts.

Geweld

Het vertrouwen in de politie in Latijns-Amerika is klein. Geweld wordt niet geschuwd bij het bestrijden van de georganiseerde misdaad, waar de politie vaak zelf bij betrokken is. De bevolking is deze situatie zat en roept om harde maatregelen of neemt het recht in eigen hand. Niels Uildriks, senior-onderzoeker bij de Onderzoeksschool Rechten van de Mens en organisator van de conferentie, deed veldwerk in Jamaica en Mexico en zag het met eigen ogen: "In Jamaica is sinds de jaren zestig geweld enorm gestegen. Met de toename van de hoeveelheid moorden is een enorme druk op de politie ontstaan om daar iets aan te doen. Gemakshalve legt de politie zelf mensen om, op verdenking van betrokkenheid bij de gepleegde moorden. Andersom komt ook geweld tegen de politie veel voor. Zo zijn in Mexico vorig jaar drie politiemensen op klaarlichte dag gelyncht. Twee van hen werden daarna levend verbrand en men stond erbij en keek ernaar."

Mensenrechten als 'way of life'
Hoe kunnen dergelijke, ogenschijnlijk hopeloze situaties, verbeteren? Abstracte mensenrechtenstrategieën doordrukken werkt niet, zo leert de ervaring. Volgens Uildriks zijn concrete oplossingen, die in de belevingswereld van de mensen daar passen, veel beter. "Probeer de politie van binnenuit te hervormen. Mensenrechten moeten voor politiemensen 'a way of life' worden. Maak ze duidelijk dat mensenrechten helemaal niet tegenstrijdig hoeven te zijn met hun belangen. Zorg dat hun eigen leefomstandigheden verbeteren, dat ze bijvoorbeeld niet zomaar ontslagen kunnen worden en dat er allerlei maatregelen genomen worden om hun veiligheid te verbeteren. Ook kun je de afstand tussen politie en burgers verkleinen, bijvoorbeeld door een klein clubje agenten jarenlang in dezelfde wijk in te zetten. Zo krijgen zij een gezicht voor de bewoners en worden zij niet langer als de vijand, maar als één der hunnen gezien. Met als gevolg een aanzienlijke daling van grove mensenrechtenschendingen, zo heeft evaluatie van experimenten met 'community policy' in vier Latijns-Amerikaanse steden aangetoond."

Om echt door te dringen in zulke gecompliceerde samenlevingen, is volgens Uildriks wel een lange adem nodig: "Wat wij als onderzoekers doen is onze bevindingen en analyses presenteren. Aan de hand daarvan proberen wij de politieke elite in die regio te overtuigen van het lange termijnbelang van een rechtstaat. Omdat je als samenleving anders afglijdt."

Conferentie

De conferentie 'Politie en Mensenrechtenstrategieën in Latijns-Amerika' is op vrijdag 7 en zaterdag 8 april 2006, van 9.00-17.00 uur in Faculty Club 'Helios', Achter den Dom 7, Utrecht. Voor het programma zie: www.law.uu.nl/sim/conferentie. Journalisten zijn van harte uitgenodigd de conferentie bij te wonen.

Meer informatie

Voorlichter Erzsó Alföldy (030) 253 4797, e.alfoldy@law.uu.nl of Wietske de Lange (030) 253 40 73, w.delange@uu.nl.