1red16667
31-3-2006, NOS, Gesprek met de minister-president, Nederland 2, 18.40 uur
MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD,
OVER LEIDERSCHAP, HET UITDRAGEN VAN HET KABINETSBELEID, DE SFEER IN HET
KABINET EN ZALMS OPMERKINGEN OVER DE OZB
MINGELEN:
Ik las van de week in de NRC een prachtig bericht, althans ik neem aan dat
u het mooi zal vinden, onder de kop: "Balkenende is net Moses".
BALKENENDE:
Ja, ik heb de kop ook gezien.
MINGELEN:
Daar was u waarschijnlijk wel tevreden over?
BALKENENDE:
Ik was net als u natuurlijk een beetje getriggerd van: Wat zou er nu komen?
En toen bleek het een uitspraak te zijn van de vice-voorzitter van de CDA-
fractie Gerda Verburg, die het had over Moses die het volk ook door de
woestijn leidde.
MINGELEN:
U zegt: 'Die het volk ook door de woestijn leidde'. Voelt u dat zo ook, dat
u het volk van Nederland door de woestijn heeft geleid?
BALKENENDE:
Het is wel zo dat de afgelopen jaren pittig zijn geweest. We hebben veel
van mensen gevraagd en het is ook niet gemakkelijk geweest. Als je nu ziet:
een tijd van onzekerheid, een tijd van dreiging, twee moorden in Nederland
wat we eigenlijk niet kenden, dreiging van terrorisme. De zekerheid die we
hadden in de economie - alles leek goed te gaan. Ik weet nog heel goed een
aantal jaren geleden, als je toen op een school kwam en vroeg aan
scholieren: Wie van jullie maakt zich zorgen over werk later? Dan ging geen
enkele vinger de lucht in. Dus het ging slechter met de economie, we hebben
moeilijke maatregelen moeten nemen wat betreft bezuinigingen. We hebben
heel veel van mensen gevraagd. Maar we zitten nu in een tijd dat het beeld
duidelijk aan het kantelen is.
MINGELEN:
Dus dat beeld van Moses die het volk door de woestijn leidt naar het
beloofde land, dat spreekt u in die zin wel aan?
BALKENENDE:
Ik denk dat met alle kritiek die je op mijn kabinet kunt hebben, en het
zijn geen gemakkelijke tijden geweest, is het wel zo dat we aan het eind
van deze periode er sterker voor zullen staan dan in het begin. En dan vind
ik het heel knap dat we met elkaar, en dan kijk ik ook naar werkgevers,
werknemers, naar mensen die hebben bijgedragen aan het succes, als je nu
ziet dat Nederland beter presteert dan andere Europese landen, dat mensen
het zelf ook weer merken: er zijn meer banen, dat we nu zeggen: we hebben
veranderingen doorgevoerd en onze kinderen en kleinkinderen zullen er
profijt van trekken. Wat dat betreft gaat het toenemen en heb ik het gevoel
dat we samen door de moeilijke jaren heen zijn gekomen en dat we een echt
nieuw perspectief hebben.
MINGELEN:
Maar dan is het extra frustrerend dat u dat wel ziet, dat de feiten er
misschien wel zijn, maar dat de burger, de kiezer dat nog steeds niet ziet.
Want met de gemeenteraadsverkiezingen hebben de regeringspartijen een
enorme klap gehad. U heeft woensdag geloof ik met zijn allen gezellig in
het Torentje die campagne nog eens even zitten evalueren en geconstateerd:
wij doen het werk en de oppositie gaat er met de buit vandoor. Is dat een
korte samenvatting van het gebodene?
BALKENENDE:
Het is wel eens goed om elkaar te zien, want er zijn twee nieuwe
fractievoorzitters. En dan is het ook goed om weer eens bij elkaar te zijn.
Het is dan ook logisch dat je nog eens even kijkt naar het politieke
klimaat, de verkiezingen die natuurlijk niet plezierig waren voor de
regeringspartijen. We hadden het ook liever anders gezien. Maar we hebben
met elkaar gesproken over wat staat ons de komende tijd te doen. Want het
is inderdaad zo dat dit kabinet als we gewoon kijken naar wat we hebben
beloofd en wat we doen, als we zien wat er aan successen wordt geboekt dat
we heel wat realiseren, dan zou dit een heel succesvol kabinet kunnen
worden.
MINGELEN:
Maar de verkoop is niet zo handig.
BALKENENDE:
Toch begrijp ik ook wel dat mensen wel eens zeggen van: Waarom doe je het
allemaal? Het was voor ons ook makkelijker geweest om een aantal moeilijke
maatregelen voor ons uit te schuiven. Maar het ging ons om het feit dat
mensen weer zien van: Ik heb weer een baan, ik zie perspectief voor mijn
kinderen, het ondernemerschap dat beter wordt, dat we het internationaal
beter doen. Dat hebben we nu gezien. En dan is het inderdaad zo: dat gaat
niet vanzelf. En we zullen ook keihard knokken uiteraard tijdens de rest
van de periode.
MINGELEN:
Maar hoe doet u dat? Wat u zegt, ik wil daar niet vervelend over doen, maar
ik hoor het u al jaren zeggen. En heeft u nu met zijn allen een idee hoe
dat in uw ogen succesvolle beleid binnen een jaar beter kan verkopen?
BALKENENDE:
Wat wij de afgelopen jaren hebben verteld, is: wij moeten dingen anders
doen. Want wij stonden er niet goed voor in 2002 en 2003. Dan heb je een
moeilijke boodschap te verkopen. Ik ben wel steeds in de overtuiging
geweest dat we de dingen moesten doen die we hebben gedaan. Daarmee moesten
we tegen de stroom ingaan. En nu zitten we in een fase dat we kunnen
zeggen: Kijk eens even, we hebben heel veel gevraagd, maar de
werkgelegenheid wordt beter. Er zijn banen voor u en voor uw kinderen. We
hebben de dingen veranderd in de sfeer van de zorg en de WAO die nodig
waren. We zijn bezig om die bureaucratie en regels terug te dringen. En de
afgelopen jaren waren we bezig met plannen. We hadden te maken met de
boodschap aan mensen: u gaat er niet in uw inkomen op vooruit. Dat was de
boodschap en dat is geen populaire boodschap.
MINGELEN:
Nu wordt het allemaal wat positiever?
BALKENENDE:
Ja, het wordt positiever. En dat was wel eens een keertje tegen de stroom
in roeien, er waren veel critici de afgelopen jaren.
MINGELEN:
Want denkt u dat u op die manier Bos een beetje de wind uit de zeilen kan
gaan nemen?
BALKENENDE:
Dat zullen we zien. Hij staat hoog in de peilingen.
MINGELEN:
Ja, 60 zetels, hè? Hoeveel staat u momenteel, weet u dat?
BALKENENDE:
Ruim 30 geloof ik.
MINGELEN:
Ja, laten we maar niet op een zeteltje meer of minder kijken. Maar het is
ongeveer de helft.
BALKENENDE:
Ik vind dat je altijd naar jezelf in de spiegel moet kunnen kijken. Je moet
als je deze verantwoordelijkheid draagt, dan moet je die dingen doen die in
het belang zijn van de mensen. Dat je Nederland op de internationale
landkaart krijgt. Want het ging helemaal niet goed. En dan ben ik eerlijk
gezegd blij dat we nu er voor staan zoals we er voor staan, dat je merkt
dat mensen weer meer gaan besteden, dat het consumentenvertrouwen weer
terug is.
MINGELEN:
Zegt u dat Bos zijn vele zetels krijgt omdat hij dingen doet die niet in
het belang zijn van de mensen?
BALKENENDE:
Ik heb de afgelopen jaren geconstateerd dat wij het moeilijke werk moesten
doen en dat er heel veel kritiek kwam zonder echte alternatieven.
MINGELEN:
En dan gaat Bos er mee vandoor?
BALKENENDE:
Dat zal moeten blijken. Dat bepaalt de kiezer.
MINGELEN:
Ja, dat is waar.
BALKENENDE:
Natuurlijk waren de gemeenteraadsverkiezingen niet leuk. We hebben wel
gemerkt bij de coalitiepartners dat de vaste overtuiging bestaat van de
noodzaak van dit beleid. En dat we ons niet laten ontmoedigen door een
laatste verkiezingsresultaat. Seterker nog, ik heb juist gemerkt dat er een
enorme motivatie is en een vertrouwen in datgene waar we mee bezig zijn. En
dat zullen we ook overbrengen.
MINGELEN:
Bent u niet een beetje bang dat u naar de verkiezingstijd toe elkaar in het
kabinet de tent uit gaat vechten? Want u bent natuurlijk de lijsttrekker
van het CDA, dat zit er toch dik in, neem ik toch aan? Verdonk wordt
misschien lijsttrekker van de VVD. Naarmate de verkiezingstijd nadert, zal
iedere partij toch de mooie delen uit het beleid voor zichzelf opeisen.
Gaat dat geen spanningen geven in het kabinet?
BALKENENDE:
Deze week was het mooie afscheid van Wijffels, de voorzitter van de SER. En
toen werden de mensen ook aangekondigd als 'dames en heren
kandidatenlijstrekker'. U noemt net de mogelijkheid die zou kunnen bestaan
dat mevrouw Verdonk lijsttrekker wordt. Tegelijkertijd, Rutte is ook in
beeld. En misschien zijn er ook andere kandidaten. Dat zullen we af moeten
wachten.
MINGELEN:
Rutte en Verdonk zitten allebei in het kabinet.
BALKENENDE:
Ik vind dat eerlijk gezegd een zaak van partijen.
MINGELEN:
In het kabinet gaan natuurlijk wel spanningen ontstaan als Rutte of Verdonk
en u allemaal als lijstrekkers zeggen: dat deel van het kabinetsbeleid is
dat van ons, en dat van jullie.
BALKENENDE:
Meneer Mingelen heeft al een duidelijk beeld: er gaan spanningen in het
kabinet ontstaan. U heeft profetische gaven.
MINGELEN:
Het zou kunnen. Ik vraag het u, u bent de baas.
BALKENENDE:
Zeker als je dichter bij de verkiezingen komt, gaat iedereen een eigen
profiel trekken. Destijds heb ik in 2003 zelf campagne gedaan en toen was
Zalm lijsttrekker van de VVD. We hebben toen nooit iets gehad van dat we in
elkaars vaarwater gingen zitten. Je ging voor je eigen profiel. Wat ik wel
heb gemerkt bij de mensen in het kabinet direct na de
gemeenteraadsverkiezingen was een houding van: we staan er wel samen voor
om die klus te gaan klaren. We willen dat er een goede afronding is. En dat
zal dan moeten blijken in de komende tijd. Ik geloof dat als je ervan
overtuigd bent dat het werk dat doet nodig is, en je wilt er ook een mooie
afsluiting van maken, dan weet je dat je elkaar ook nodig hebt. Dat sluit
helemaal niet uit dat je een politiek profiel kunt kiezen. Alleen, er is
een verschil tussen wat je doet in een campagne of dat je zegt: het werk
als kabinet dat moet je goed afmaken.
MINGELEN:
Heeft u minister Zalm deze week nog bestraffend toegesproken?
BALKENENDE:
U bedoeld rondom de OZB?
MINGELEN:
Zijn erkenning in de Kamer dat hij weloverwogen had geblunderd. De indruk
was eerst: hij heeft gemeenten ten onrechte bekritiseert, hij heeft mensen
ten onrechte opgeroepen om de belasting niet te betalen. In eerste
instantie leek het erop alsof hij een beetje verkiezingskoorts had gehad en
het niet zo goed wist en daarna moest toegeven dat hij zich had vergist.
Maar hij heeft deze week in de Kamer gezegd: Ik wist van tevoren dat ik
dingen ging roepen die niet deugden. Ik heb weloverwogen geblunderd. Valt
dat onder de categorie: vuile trucs?
BALKENENDE:
Ik vond overigens dat de heer Zalm het gewoon heel goed heeft gezegd in de
Kamer en was daar ook eerlijk in.
MINGELEN:
Nou, hij was daar in eerste instantie niet eerlijk in, want in eerste
instantie wekte hij de indruk dat hij zich door de campagnekoorts had
vergist. En deze week moest hij toegeven dat hij zich niet heeft vergist,
maar dat hij wist dat het niet waar was wat hij zei. Dan wil ik toch van u
als premier het oordeel over het gedrag van zo'n minister.
BALKENENDE:
Het grote probleem van minister Zalm was destijds ontstaan toen hij heel
duidelijk beweerde van: genmeenten gaan gewoon te ver, de tarieven voor OZB
stijgen te veel. En toen moest hij daar op terugkomen. Ik heb toen met hem
daarover gesproken, op die bewuste maandag, toen dat allemaal naar voren
kwam. En toen zei hij ook van: Dit is niet goed. Toen heeft hij ook gelijk
gezegd van: Dat had zo niet gemoeten. Er is nu bijgekomen dat er wel
waarschuwingen zijn geweest.
MINGELEN:
'Ik heb weloverwogen geblunderd', zei hij zelf.
BALKENENDE:
Hij heeft zelf een risico genomen toen. En daar heeft hij destijds ook denk
ik wat last van gehad. Maar hij is ook zo ruiterlijk geweest om te zeggen
van: Dat had zo niet gemoeten. En dat heeft hij ook deze week nog eens naar
voren gebracht.
MINGELEN:
Ik vind dat u nogal mild bent over iemand die weloverwogen onjuiste
mededelingen doet in het openbaar.
BALKENENDE:
U weet toch dat het destijds voor hem geen pretje was. Hij heeft toen iets
scherp beweerd in Buitenhof, en als je dan de volgende dag behoorlijk terug
moet komen op je ingenomen standpunt, dan is dat niet plezierig. Daar heeft
hij even een knauw mee gehad. Hij is ook zo eerlijk geweest om te zeggen
van: Jongens, dat is niet goed. Dat is deze week nog eventjes over gedaan
en we weten van elkaar dat dat anders moet. Dat weet de heer Zalm ook.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, GB)
Ministerie van Algemene Zaken