Ingezonden persbericht


"FINANCIERING EN BEHEER VAN ENERGIEZUINIGE INSTALLATIES; NOG WEINIG INNOVATIEF"

Marktpartijen hebben de weg naar innovatieve financiering en beheer van energiezuinige installaties nog maar mondjesmaat ontdekt. Het gros kiest nog voor traditionele financiering of ziet af van investeringen. Dit blijkt uit recent onderzoek dat USP Marketing Consultancy in opdracht van SenterNovem heeft uitgevoerd. In het onderzoek zijn na verkennende diepte interviews in de markt, 557 telefonische enquêtes afgenomen onder verschillende betrokken partijen. Totaal 230 partijen aan de 'vraagzijde', ontwikkelaars, beleggers, gebouweigenaren en huurders, 281 'intermediairen', ingenieursbureaus en bouwmanagement adviesbureaus, en 46 partijen aan de 'aanbodzijde', fabrikanten en financiële dienstverleners, hebben meegewerkt. In het onderzoek zijn de activiteiten die SenterNovem in het kader van het project 'Financiële en Beheerconstructies' heeft uitgevoerd geëvalueerd (brochure, handboek, studiemiddag, workshop). Tevens is inzichtelijk gemaakt welke positie financiële en beheerconstructies op de innovatiecurve hebben. In dit artikel worden de belangrijkste onderzoeksresultaten behandeld.

Met financiële en beheerconstructies worden alle mogelijke wijzen van financiering van energiebesparende maatregelen bedoeld, zoals bijvoorbeeld lease en outsourcing (zie het kader voor de onderzochte varianten). SenterNovem voert in opdracht van het ministerie van VROM Kompas, energiebewust wonen en werken uit. Dit programma heeft als doel bij te dragen aan de vermindering van CO2-uitstoot van de gebouwde omgeving. Het accent ligt hierbij op de grootschalige inzet van 'bedrijfszekere' instrumenten. Het programma gaat vooral uit van de mogelijkheden bij doelgroepen in de markt. Vaak komen energiebesparende maatregelen niet van de grond omwille van financiële en organisatorische redenen. Een alternatieve wijze van financiering wil hierbij vaak uitkomst bieden. Om de toepassing hiervan voor energiebesparing bij de nieuwbouw van kantoren te stimuleren voert SenterNovem het project Financiële en Beheerconstructies uit.

De financieringsmogelijkheden uit het project Financiële en Beheerconstructies:
1. leverancierskrediet,

2. lease,

3. outsourcing,

4. financiering via het energiebedrijf,

5. gezamenlijke investeringen

Meer over deze mogelijkheden leest u in de brochure Energiebesparing te koop. Deze is speciaal bedoeld voor projectontwikkelaars, maar is ook geschikt voor bijvoorbeeld beheerders. Voor adviseurs bestaat een uitgebreid informatieboek onder de titel Dure plannen, goedkope oplossingen. Beide publicaties zijn te vinden op www.senternovem.nl/kompas en te bestellen via publicatiecentrum@senternovem.nl onder vermelding van publicatienummer 1KPUB05.01 respectievelijk 1KPUB05.02

Uit het onderzoek van USP Marketing Consultancy blijkt dat een kleine groep koplopers zich actief bezighoudt met alternatieve financiering van energiebesparing waardoor meer energiebesparing wordt gerealiseerd dan in een traditionele situatie. Dit bijvoorbeeld door het outsourcen van warmte/koude opslag in de bodem. De financiering en het beheer van de installatie ligt in handen van een externe financier (bijvoorbeeld een bank, financieringsmaatschappij, installatiebureau of fabrikant van technische installaties) en de gebouwgebruiker heeft de beschikking over een energiezuinige installatie wat kostenbesparing oplevert in de gebuiksfase en wordt ontzorgt doordat het beheer en onderhoud bij een externe partij ligt. Deze situatie betreft vooral de trendsetters; de trendvolgers houden zich er veel minder mee bezig. Oftewel, innovatieve financierings en beheerconstructies voor energiebesparing zijn nog geen state of the art en voor een marktbrede toepassing moeten nog de nodige knelpunten worden weggenomen.

Verhoudingsgewijs worden financiële en beheerconstructies het meest toegepast voor energieopslag ofwel warmte/koude-opslag in de bodem (bijvoorbeeld outsourcing). Dit betreffen vaak omvangrijke projecten waarbij het aantrekkelijk wordt om te outsourcen omwille van financiering en ontzorging. Een goed voorbeeldproject is dan Mahler IV te Amsterdam. Hier is de financiering van het energieopslagsysteem en alle overige benodigde installaties bij een externe partij ondergebracht (outsourcing). De projectontwikkelaar hoeft nu minder te investeren in installaties waardoor er financiële ruimte ontstaat voor extra kwaliteit in het project. Daarnaast heeft het energieopslagsysteem een dermate positief effect op de epc, dat er meer ontwerpvrijheid ontstaat. Ook de gebruiker vaart wel bij deze situatie aangezien de exploitatie van de installatie geheel in handen van de financier ligt. De gebruiker heeft er derhalve geen omkijken naar. Deze vorm van outsourcing kan bijvoorbeeld aangeboden worden door een installatiebureau, energiebedrijf of een financier. In de SenterNovem informatieproducten worden meerdere voorbeeldprojecten toegelicht en uitgewerkt.

Uit het onderzoek blijkt dat de koplopers de maatregelen op het gebied van energiebesparing vooral uit overtuiging doen en dat deze organisaties veelal concrete milieudoelstellingen hebben geformuleerd binnen de organisatie. Tevens zijn zij ervan overtuigd dat er binnen de organisatie nog meer gedaan kan worden op milieugebied. Zij signaleren in meerdere mate een toename van warmte/koude opslag in de bodem, wat als kenmerk van deze groep gezien wordt. En zij zijn ook meer bekend met SenterNovem. De trendvolgers zien veel minder mogelijkheden om meer te doen op het gebied van energiebesparing en zien de uitkomst nog niet in FBC's. Bovendien achten zij duurzame installaties duurder dan traditionele installaties.

Uit het onderzoek blijkt dat een relatief grote groep reeds enkele, zij het voor de hand liggende, energiebesparende maatregelen heeft uitgevoerd (78% van de vraagzijde, 84% van de intermediairs, 34% van de aanbodzijde). De financiering en het beheer hiervan vindt echter nog vaak op traditionele wijze plaats, uit eigen middelen of een lening. Dit signaleren zowel partijen aan de vraagzijde, intermediairen als partijen aan de aanbodzijde die bij het project betrokken zijn. De voordelen hiervan zijn volgens de respondenten: de onafhankelijkheid, het is goedkoper uit eigen middelen en gemakkelijker. Nadelen zijn de grote investeringen die het met zich meebrengt en de invloed op de beschikbaarheid van middelen c.q. liquiditeit. De alternatieve financieringsmethoden zijn bij een groot deel van de respondenten wel bekend maar worden beduidend minder toegepast. Nadeel hiervan is dat tevens een groot aantal, op zich rendabele energiebesparende maatregelen, achterwege blijft. Alternatieve financiële en beheerconstructies kunnen hiervoor uitkomst bieden.

Dit blijkt ook uit het onderzoek; men zou gestimuleerd zijn om meer op energiegebied te ondernemen door betere financiële en beheerconstructies voor energiebesparende maatregelen. De volgende figuur toont enkele uitkomsten. Hieruit blijkt dat voor meer dan de helft van degene die nu nog maar een beperkte hoeveelheid energiebesparende maatregelen heeft doorgevoerd het een stimulans zou zijn als knelpunten rondom financiering weggenomen zouden worden met innovatieve financieringsconstructies.

©2006 USP MARKETING CONSULTANCY

Ondanks de stimulerende werking van alternatieve financiële en beheerconstructies worden deze nog lang niet marktbreed toegepast. Uit het onderzoek blijkt dat vooral grote partijen gebruik maken van de mogelijkheden. Knelpunten die een bredere toepassing in de weg staan, zijn de onbekendheid met mogelijke alternatieven van financieringsvormen voor deze specifieke toepassing en het beperkte en niet gestandaardiseerde aanbod van financiële en beheerconstructies voor energiezuinige installaties. Oftewel, het aanbod is zeer beperkt (zie figuur, slechts 4% van de aanbodzijde biedt dit aan), waardoor niet snel overgegaan wordt tot alternatieve financiering. Hierbij speelt ook het feit dat we te maken hebben met een vrij traditionele sector waarin vooral het product centraal staat en niet zozeer het concept en dus ook geen mogelijkheden voor financiering worden aangeboden.

©2006 USP MARKETING CONSULTANCY

Daarnaast speelt de discussie ten aanzien van de juridische vastlegging van eigendomsrechten en toegangsrechten van installaties. De eigendomsrechten van een gebouw en haar installaties dient juridisch ondervangen te worden. En last, but not least, de scheiding tussen de initiële investeringen en de exploitatiefase bij nieuwbouw van kantoorgebouwen, waardoor de voordelen van een energiezuinige installatie niet ten goede komen aan de investeerder.

Concluderend blijkt uit het onderzoek dat het diffusieproces van financiële en beheerconstructies ten behoeve van energiebesparing zich nog in de beginfase bevindt. De early market is bereikt, maar ook hier worden deze constructies nog niet marktbreed toegepast. Projecten kenmerken zich eerder als uniek dan als regel, alhoewel het bij de grotere marktpartijen al meer status quo is en de early market ook al een bredere toepassing ziet dan de mainstream. Niettemin worden financierings- en beheerconstructies toch als stimulans ervaren. Ook in de toekomst ondersteunt SenterNovem marktpartijen die door de ontwikkeling en toepassing van financiële en beheerconstructies bijdragen aan een verdergaande toepassing van energiebesparende voorzieningen in utiliteitsgebouwen. Dit onderzoek helpt bij het verder aanscherpen van de strategie op dit gebied.

drs. Renske Nouwens
De auteur is verbonden aan USP Marketing Consultancy. USP Marketing Consultancy voert als onderzoeks- en marketingadviesbureau continu marktonderzoek uit voor onder andere toeleveranciers, brancheorganisaties en uitgevers binnen de bouw. USP heeft begin dit jaar ook www.bouwpanel.nl opgezet. Hierbij zijn reeds meer dan 10.000 organisaties uit de ontwerpende en uitvoerende (af)bouw en installatie aangesloten. Wanneer u meer informatie wenst over de activiteiten van USP of de mogelijkheden binnen het Bouwpanel kunt u bellen naar tel: 010-2066900. drs. Hans Korbee
De auteur is als programma-adviseur werkzaam bij SenterNovem. Voor meer informatie over onder meer financiële en beheerconstructies of de onderzoeksresultaten kunt u bellen naar 030-2393493 of mailen naar h.korbee@senternovem.nl. Kijk ook op de site van SenterNovem voor meer ideeën en oplossingen op energiegebied www.senternovem.nl.


---- --