Stichting van de Arbeid Postbus 90801
T.a.v. de Agendacommissie 2509 LV Den Haag
Anna van Hannoverstraat 4
Mevrouw drs. J.A.M. Mooren, secretaris Telefoon (070) 333 44 44
Postbus 90405 Fax (070) 333 40 33
www.szw.nl
2509 LK S GRAVENHAGE
2509 LK90405
Uw brief -
Ons kenmerk AV/CAM/2006/23317
Datum 29 maart 2006
Onderwerp Wijziging dispensatie van AVV
Geachte mevrouw Mooren,
Hierbij wil ik u op de hoogte brengen van mijn voornemen om per 1 juli 2006 enkele
wijzigingen door te voeren in het Toetsingskader Algemeen Verbindend Verklaring CAO-
bepalingen (AVV) en als gevolg daarvan in het Besluit aanmelding van CAO's en het
aanvragen van AVV. De wijzigingen hebben in hoofdzaak betrekking op de regels omtrent het
verlenen van dispensatie van AVV. Daarnaast betreft het een drietal technische wijzigingen
over de kwaliteit van representativiteitsgegevens, AVV van nalevingsafspraken en
fondsbepalingen.
1. Dispensatie
Met algemeenverbindendverklaring van bepalingen van een CAO (AVV) worden de
arbeidsvoorwaarden binnen een bedrijfstak geüniformeerd. AVV ondersteunt (de
verantwoordelijkheid van sociale partners voor) het CAO-instrument en heeft als beoogd
effect om concurrentie door onderbieding op arbeidsvoorwaarden te voorkomen. Bedrijven of
subsectoren met een eigen CAO kunnen worden uitgezonderd van gebondenheid aan de
algemeen verbindend verklaarde CAO door om dispensatie te verzoeken.
(Vervolg)dispensatie wordt op basis van het huidige Toetsingskader AVV nagenoeg
automatisch verleend bij het hebben van een eigen rechtsgeldige CAO. Dit automatisme
vervalt echter door een uitspraak van de Raad van State van 27 oktober 2004 dat een
dispensatiebesluit een voor bezwaar en beroep vatbare beslissing is. Gevolg is dat telkens om
vervolgdispensatie moet worden verzocht, en dat duidelijke procedurele regels nodig zijn
omtrent het verzoek en de besluitvorming. De procedurele regels worden in het Besluit
aanmelding CAO's en het aanvragen van AVV vastgelegd.
Daarnaast hebben zich sinds 2003 enkele situaties voorgedaan rondom het verlenen van
dispensatie waarbij discussie ontstond over de onafhankelijke positie van de bij de CAO
betrokken partijen. Dit heeft aanleiding gevormd om de inhoudelijke vereisten waaraan een
Ons kenmerk AV/CAM/2006/23317
dispensatieverzoek moet voldoen - en wordt getoetst - te herzien. Deze worden vastgelegd in
het Toetsingskader AVV.
Uitgangspunt daarbij is dat partijen uitzondering van AVV zoveel mogelijk zelf regelen via de
daarvoor beschikbare mogelijkheden: opnemen van dispensatiebepalingen in de CAO,
uitzondering van bedrijven of subsectoren bij het AVV-verzoek, of door definiëring van de
werkingssfeer van de CAO. Indien toch bij SZW om dispensatie wordt verzocht wordt
dispensatie verleend of beargumenteerd afgewezen op basis van criteria zoals neergelegd in
het Toetsingskader AVV. Het verzoek dient daartoe een motivering te bevatten waarin twee
elementen aan bod komen:
A) De specifieke bedrijfskenmerken die maatwerk in de dispensatie-CAO nodig maken.
Daarbij wordt aangesloten bij de oorspronkelijke bedoeling van de wetgever dat dispensatie
gerechtvaardigd is als de situatie van een onderneming of subsector geheel verschilt van de
situatie van de ondernemingen die reeds onder de bedrijfstak-CAO vallen. Uitzondering van
AVV maakt in die specifieke gevallen maatwerk in de collectieve arbeidsvoorwaardenvorming
in een afzonderlijke onderneming of subsector mogelijk.
B) Onafhankelijkheid (ten opzichte van elkaar) van partijen die vanwege een eigen
rechtsgeldige CAO om dispensatie verzoeken.
Op basis van het huidige Toetsingskader AVV (§ 4.2.) kan toetsing op onafhankelijkheid
plaatsvinden. Dit element wordt expliciet toegevoegd aan de toetsingscriteria voor dispensatie,
waarmee de huidige uitvoeringspraktijk wordt gecodificeerd.
2. Kwaliteit representativiteitsgegevens
Om de kwaliteit van representativiteitsgegevens te bevorderen wordt de kwaliteit van de
gegevens die bij AVV-verzoeken worden ingediend periodiek onderzocht. Ter ondersteuning
van de kwaliteit van de representativiteitsgegevens wordt in het toetsingskader opgenomen dat
bij het AVV-verzoek actuele gegevens moeten worden overlegd.
3. AVV van nalevingsafspraken
CAO-afspraken over controle c.q. toezicht op de naleving van de CAO kunnen voor AVV in
aanmerking komen. De aanvulling van het toetsingskader op het onderdeel controle c.q.
toezicht op naleving is gericht op het realiseren van rechtswaarborgen van betrokken
werkgevers en/of werknemers. Op grond van deze aanvulling komen niet voor AVV in
aanmerking die CAO-bepalingen die onvoldoende rechtswaarborgen geven voor betrokken
werkgevers en/of werknemers. CAO's zijn overeenkomsten tussen een of meer (organisaties
van) werkgevers en vakbonden die betrekking hebben op arbeidsvoorwaarden. De daarin
vastgelegde afspraken gelden tussen deze partijen/betrokkenen. Zij kunnen elkaar aanspreken
op nakoming van deze afspraken. CAO-partijen kunnen de controle of het toezicht op naleving
van (AVV-de) CAO-bepalingen aan zichzelf of een paritair orgaan toekennen c.q. delegeren.
---
Ons kenmerk AV/CAM/2006/23317
4) Fondsen
Ten aanzien van de fondsen is reeds bepaald dat AVV van fondsbepalingen kan worden
ingetrokken als tijdens de looptijd blijkt dat `niet aan de eisen wordt voldaan'. De
verduidelijking van dit artikel brengt tot uitdrukking dat AVV van fondsbepalingen zowel kan
worden ingetrokken wanneer niet aan de administratieve eisen wordt voldaan, als wanneer de
praktische tenuitvoerlegging afwijkt van de administratieve eisen.
Om de voorgenomen wijzigingen nader toe te lichten voeg ik als bijlage bij de concept-
wijzigingsbesluiten inclusief toelichting, alsmede een integrale tekst van het Toetsingskader
AVV waarin de wijzigingen zijn opgenomen.
Gaarne verneem ik uiterlijk 31 mei uw opvatting over bovengenoemde voornemens.
Hoogachtend,
de Minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(mr. A.J. de Geus)
Bijlage(n): Conceptbesluit tot wijziging van het 'Besluit aanmelding van CAO's en het
aanvragen van AVV'
Concept-bekendmaking tot wijziging van het Toetsingskader AVV, inclusief integrale tekst
---
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid