Socialistische Partij
Ministeries accepteren onafhankelijkheid onderzoekers
29-03-2006 * De ministeries zullen voortaan de academische vrijheid
accepteren van wetenschappers die in hun opdracht onderzoek doen, door
een verklaring van wetenschappelijke onafhankelijkheid te
ondertekenen. Dit zegde minister Van der Hoeven van Onderwijs en
Wetenschappen gisteravond toe in de Eerste Kamer, in reactie op vragen
van SP-senator Ronald van Raak. Het lijkt voor de hand te liggen dat
bestuurders en politici recht doen aan de eisen van goed en
onafhankelijk onderzoek, maar dat is in de praktijk lang niet altijd
het geval.
Dit bleek uit 'Wetenschap op bestelling', een onderzoek dat de
minister op aandringen van de SP liet uitvoeren door de Koninklijke
Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW), over de omgang tussen
wetenschappelijk onderzoekers en hun opdrachtgevers.
Door het achterblijven van reguliere financiering worden
universiteiten en andere wetenschappelijke instellingen steeds meer
afhankelijk van onderzoek in opdracht. De KNAW stelt dat ontsporingen
optreden: 'de opzet van onderzoek, de gegevensverzameling en de
interpretatie worden soms aangepast om een voor de opdrachtgever
gunstige uitkomst te verkrijgen en de publicatie van die uitkomst
wordt soms verhinderd, vertraagd of aangepast aan de wensen van de
opdrachtgever.'
De KNAW benadrukt dat deze problemen zich niet alleen voordoen bij
commerciële opdrachtgevers. Ook ministeries zetten druk op
wetenschappers om voor hen gunstige uitkomsten te krijgen of
publicatie van ongunstige uitkomsten te voorkomen.
Soms worden wetenschappers ook door universiteitsbesturen onder druk
gezet om commercieel interessante opdrachten te aanvaarden. De
minister gaat er daarom op toezien dat universiteitsbesturen de
gedragscode voor goed en onafhankelijk onderzoek van de Vereniging van
Samenwerkende Nederlandse Universiteiten (VSNU) implementeren. Maar
dit is volgens Van Raak nog maar een begin: 'Gedragscodes zijn zeer
algemeen en zonder sancties. Of wetenschappers wel of niet vrij zijn
in de opzet van het onderzoek, publicatie van de gegevens en het
trekken van conclusies hangt af van de contracten die opdrachtgevers
en onderzoekers sluiten. De minister beloofde met de KNAW te
overleggen hoe universiteiten kunnen verzekeren dat de goede
voornemens van de academische gedragscodes ook worden gerespecteerd in
de onderzoekscontracten. Pas dan zal blijken hoe serieus ministeries
en universiteitsbestuurders de waarden van goed en onafhankelijk
wetenschappelijk onderzoek nemen.'
Zie ook:
* Wetenschap op bestelling (website KNAW)