Persbericht bij advies 38
27 maart, 2006
RMO: "Eigen verantwoordelijkheid vergt meer vrijheid en variëteit"
De samenleving hangt samen van verschillen. De politiek kan die verschillen aanwenden bij de herziening van de verzorgingsstaat. Zij moet burgers niet alleen meer te kiezen geven maar ook meer te beslissen. Dan betekent 'eigen verantwoordelijkheid' meer dan 'zelf betalen' en zullen er nieuwe en gevarieerde vormen van solidariteit ontstaan. Dit schrijft de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) in zijn vandaag verschenen advies: Verschil maken. Eigen verantwoordelijkheid na de verzorgingsstaat.
In Verschil maken adviseert de RMO het Kabinet over de vraag hoe het de eigen verantwoordelijkheid van burgers kan bevorderen. 'Eigen verantwoordelijkheid' is een centraal begrip in de hervormingen van de verzorgingsstaat. Maar de overheid geeft 'eigen verantwoordelijkheid' ten onrechte een beperkende invulling. Het beleid reduceert de burger tot een consument voor wie vooral financiële prikkels tellen. Eigen verantwoordelijkheid betekent zo niet meer dan 'zelf kiezen en betalen'. Bovendien heeft de overheid vaak uitgesproken ideeën over wat de burger met zijn eigen verantwoordelijkheid moet doen. Om de uitkomsten van eigen verantwoordelijkheid te beheersen, legt de overheid - vaak onder druk van derden - een omvangrijke controlebureaucratie aan met monitors, toezichthouders en uitgebreide registratieverplichtingen. De overheid stimuleert zo eenvormigheid.
Burgers zijn verschillend en wíllen verschil maken. De overheid hoort burgers meer kansen te geven om verschil te maken. Bijvoorbeeld:
* De overheid start een ambitieus programma van beleidsbeëindiging. Dit is vooral belangrijk op terreinen waar de overheid weliswaar verreikende ambities heeft, maar feitelijk niet veel invloed.
* De overheid stuurt niet steeds op gewenste uitkomsten van maatschappelijke processen. De overheid kan zich veel succesvoller toeleggen op het vermijden van ongewenste uitkomsten van de maatschappelijke dynamiek.
* De overheid bevordert zo veel mogelijk particuliere risicobescherming via verzekeringen. Particuliere verzekeringen zijn niet alleen sterk in variëteit, maar versterken ook de opkomst van nieuwe vormen van solidariteit.
Nieuwe solidariteit ontstond bijvoorbeeld - overigens onbedoeld - bij de invoering van de nieuwe zorgverzekeringen. Door (de onzekerheid over) de stelselverandering ontstond de ruimte voor uiteenlopende collectieven om verzekeringen voor de eigen achterban te sluiten. Medewerkers van bedrijven, gemeentelijke sociale diensten en ook belangengroepen zoals die voor de diabetici bleken krachtige inkoopcombinaties te kunnen vormen. Variëteit en solidariteit hebben hier een nieuw verbond gesloten, waarvan de RMO vindt dat het tot voorbeeld kan dienen voor andere delen van de verzorgingsstaat.
----------
Informatie over het advies:
Het RMO-advies Verschil maken. Eigen verantwoordelijkheid na de verzorgingsstaat is vanaf 27 maart te downloaden op
Publiek debat:
Op 5 april, van 17.00 tot 19.00 uur, organiseert de RMO in samenwerking met de NSOB een publiek debat over het advies. Sprekers zijn Prof. Paul Frissen (RMO), Geert Dales (burgemeester Leeuwarden), Femke Halsema (Tweede Kamerlid) en Prof. Henk Woldring (Eerste Kamerlid). Het debat wordt geleid door Felix Rottenberg. Zie