MRSA bij varkenshouders
Kamerstuk, 27-3-2006
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
PG/ZP 2.671.128
27 maart 2006
Mede namens mijn collega van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
(LNV), bied ik u hierbij een brief aan die het Centrum
Infectieziektebestrijding (CIb) en de Voedsel en Waren Autoriteit
(VWA) hebben gestuurd aan mij en mijn collega van LNV, zie bijlage 1.
Uit een kleinschalig onderzoek door de Universiteit van Nijmegen is
gebleken dat bij 6 van de 26 onderzochte varkenshouders (23%) besmet
is met een aan varkens gelieerd type van de "MRSA-bacterie". Deze
bacteriesoort is resistent tegen penicilline, antibiotica met een
vergelijkbaar werkingsmechanisme en tetracyclines. Op basis van deze
bevindingen hebben de Voedsel en Warenautoriteit (VWA) en het CIb
onderzoek uitgevoerd naar het voorkomen van deze bacterie onder 540
varkens, 39% van de varkens bleek MRSA-positief te zijn.
De relevante medische- en agrarische organisaties zijn inmiddels van
de onderzoeksresultaten en van de aanbevelingen voor behandeling van
infecties bij varkenshouders op de hoogte gebracht:
Risicobeoordeling
De VWA, Bureau Risicobeoordeling, heeft mij en mijn collega van LNV
ingelicht over de risico's die verbonden zijn aan MRSA bij varkens,
bijlage 2. De VWA heeft aan mij en mijn collega van LNV de volgende
adviezen uitgebracht:
o Het is wenselijk de risico's zorgvuldig met de direct betrokkenen
zoals varkenshouders en dierenartsen te communiceren. Stand van zaken:
dit heeft inmiddels plaatsgevonden.
o Het is gewenst op korte termijn met de varkenshouders en
dierenartsen te overleggen over reductie van het gebruik van
tetracyclines. De gevolgen van het eventuele gebruik van alternatieve
middelen dienen hierbij zorgvuldig overwogen te worden. Stand van
zaken: dit zal door het Ministerie van LNV nader worden uitgewerkt.
o De veterinaire sector zou de ziekenhuisbranche goed op de hoogte
moeten houden van nieuw aangetroffen stammen en andere relevante
informatie. Stand van zaken: via de VWA en het CIb staan beide
branches met elkaar in contact.
o De relevante levensmiddelen dienen op besmetting met MRSA te worden
gecontroleerd, zodat de risico's voor de voedselveiligheid beoordeeld
kunnen worden. Stand van zaken: op basis van de risico-inventarisatie
en -evaluatie, uitgevoerd door de VWA in samenwerking met het RIVM,
worden risico's voor overdracht van `varkens-MRSA' via producten zoals
varkensvlees als verwaarloosbaar klein ingeschat. Op korte termijn zal
met de VWA overlegd worden welke maatregelen er zullen worden genomen
en of verder onderzoek nù gewenst is.
o Het is zeer wenselijk een onderzoeksprogramma in te stellen naar de
wijze van verspreiding van MRSA waarbij zowel de veterinaire als de
humane aspecten in hechte samenhang bestudeerd worden. Stand van
zaken: hiertoe zullen op korte termijn de leden van het platform
Antibioticaresistentie bij elkaar worden geroepen om
onderzoeksstrategieën en maatregelen voor de korte termijn te
formuleren. In het platform zijn vertegenwoordigd LNV, VWS,VWA en de
hieraan gelieerde onderzoeks- en uitvoeringsinstituten.
Nader onderzoek
De mate van overdracht naar de mens via diercontact is nog onvoldoende
onderzocht. Niettemin moet er op basis van literatuurgegevens en de
huidige bevindingen van worden uitgegaan dat overdracht van
"varkens-MRSA" van varken op mens met enige regelmaat plaats zal
vinden. In nauwe samenwerking zullen de VWA en het CIb bedrijven uit
de survey selecteren om, naast aanvullend veterinair onderzoek
uitgevoerd in opdracht van het ministerie van LNV, varkenshouders en
zo mogelijk hun gezinsleden te bemonsteren. Voor personen die frequent
in aanraking komen met varkens en varkensproducten, zoals
slachthuispersoneel en verwerkers van slachtproducten, zal onderzocht
worden of bemonstering noodzakelijk is.
Over de kans van mens-op-mens overdracht zijn momenteel eveneens
onvoldoende gegevens bekend. Nader onderzoek door het CIb en de VWA
moet hierover duidelijkheid geven. Pas indien uit onderzoek mocht
blijken dat de `varkens-MRSA' ook van mens-op-mens overdraagbaar is
heeft dit direct consequenties bij behandeling of opname in een
ziekenhuis. De geldende richtlijnen van de Werkgroep
Infectieziektepreventie (WIP) voor personen met een hoog risico op
MRSA-dragerschap zullen dan gevolgd moeten worden.
Nader onderzoek van de risicofactoren die hebben bijgedragen aan de
introductie van MRSA in de varkensstapel is ingezet. Het moment van
introductie van "varkens-MRSA" in de keten is niet bekend.
Risicofactoren en mogelijke besmettingsbronnen worden nader onderzocht
door de VWA in samenwerking met andere veterinaire kennisorganen.
Uiteraard ben ik ook geïnteresseerd in de situatie in andere dierlijke
sectoren en in de ons omringende lidstaten. Er zijn signalen dat MRSA
niet alleen in Nederland speelt. De MRSA-problematiek is aan de EFSA
ter beoordeling voorgelegd, daarnaast zijn de Europese Commissie en
het Eurpean Centre for Disease Prevention and Control (ECDC)
geïnformeerd.
Tenslotte
De risicobeoordeling van de VWA m.b.t. de bevindingen bij varkens en
varkenshouders kan ik onderschrijven. Daarnaast constateer ik dat de
acute volksgezondheidsrisico's van MRSA bij varkens beperkt zijn. De
belangrijkste aanbeveling voor de zorgsector is dat een
arts-microbioloog bij vermoeden van een stafylokokken infectie tijdig
moet denken aan contact met varkens en "varkens-MRSA". Het CIb heeft
de beroepsgroep hierop gewezen en hen geïnformeerd over de
behandelmethode. Hoewel er nog geen harde gegevens beschikbaar zijn
over de oorzaken van de "MRSA-besmetting", zal op korte termijn worden
gestart met een kritische analyse van het tetracycline- en andere
antibioticagebruik in de varkenssector, zodat snel passende
maatregelen genomen kunnen worden als de resultaten van deze analyse
daartoe aanleiding geven.
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
H. Hoogervorst
Documenten
* MRSA bij slachtvarkens (nieuw venster) Kamerstuk | 10-3-2006 (pdf,
3 pag., 199 kB) Brief van de VWA en het RIVM aan minister Veerman
van het ministerie van LNV.
* Aanwezigheid MRSA in slachtvarkens (nieuw venster) Kamerstuk |
13-3-2006 (pdf, 5 pag., 288 kB) Brief van de VWA aan minister
Veerman van het ministerie van LNV.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport