Socialistische Partij
Marktwerking in ambulancezorg? Ongelukken doen niet aan marktwerking!
23-03-2006 * Deze week is de Wet Ambulancezorg besproken in de Tweede
Kamer. Minister Hoogervorst wil marktwerking invoeren in de
ambulancezorg: die zou regionaal moeten worden aanbesteed. De SP voelt
hier niets voor omdat marktwerking de kwaliteit bedreigt.
Lees hier de bijdrage van Agnes Kant aan de eerste termijn van het
debat:
Agnes Kant De belangrijkste vraag in dit debat is: welk probleem wordt
er nou met de wet ambulancezorg opgelost? Er zijn wel problemen, maar
daar is deze wet niet de oplossing voor.
De minimale aanrijdtijd van 15 minuten wordt niet overal gehaald:
verdeling van de schaarste is het probleem. Ruim 8% van de ritten zijn
niet binnen 15 minuten ter plaatse, op dit moment kunnen ruim 900.000
Nederlanders niet binnen de 15-minutennorm bereikt worden. Maar in
plaats van deze problemen op te lossen, voert deze minister
marktwerking in. Dit lost echter niets op, sterker nog: het leidt tot
meer problemen.
`Ongelukken doen niet aan marktwerking.' Deze zin heb ik niet zelf
bedacht. Het is de kop boven een opinieartikel, van nota bene
VVD-prominent Jan Franssen. Je zou kunnen zeggen die hier zijn
provinciale belangenbehartiging als Commissaris van de Koningin en
voorzitter van het Interprovinciaal Overleg, boven VVD
belangenbehartiging laat gaan. Maar wat altijd moet prevaleren zijn
uiteraard de belangen van goede zorg, hier ambulancezorg. Het gaat om
argumenten, en hoewel hij VVD-er is had hij er zeker een aantal goede.
Ik citeer uit zijn artikel: "De plannen van het kabinet voor de
ambulancezorg stimuleren niet te investeren in personeel en materiaal,
maken een einde aan bestuurlijk maatwerk in de regio. Frustreren de
totstandkoming van veiligheidsregio's en een geïntegreerde meldkamer."
De minister erkent zelf ook dat acute zorg niet geschikt is voor
marktwerking. Maar waarom zou het dan wel geschikt zijn voor
gereguleerde marktwerking?
Ambulancezorg Nederland stelt in mijn ogen terecht: gereguleerde
marktwerking in de acute zorg is vragen om problemen. Regionale
partijen moeten creatief samenwerken om te komen tot dekkende acute
zorgvoorzieningen. Dat is op zichzelf al moeilijk. Als dan één van de
schakels ook nog eens elke 4 jaar kan veranderen van speler is dat
frustrerend voor de samenwerking en dus niet verantwoord.
Zoals zo vaak blijkt dat het veld, en algemeen velen die dichter bij
de praktijk staan, het niet eens zijn met de introductie van
marktwerking. En dan weet ik wel dat het om gereguleerde marktwerking
gaat, maar als je hier geen marktprikkels inbouwt hoef je ze ook niet
te reguleren. En loop je dus ook niet de risico's dat dit onvoldoende
lukt.
Graag hoor ik de reactie op de volgende bezwaren op deze
marktprikkels:
- het hindert de juist de zo belangrijke samenwerking;
- het kan de continuïteit van zorg verstoren;
- ook voor personeel houdt het risico's in voor hun baan, groeiende
onzekerheid, en daarmee ook mogelijk afhaken en niet kiezen voor dit
werk;
- er zijn te weinig prikkels om te investeren in de lange termijn,
bijvoorbeeld in scholing, en nascholing;
- de bureaucratie en administratieve lasten neme toe omdat elke vier
jaar opnieuw aanbesteed en onderhandeld moeten worden;
- het kan ten koste gaan van de kwaliteit.
En wat zijn dan die kwaliteitseisen? Die zijn nu nog niet duidelijk,
maar wel heel belangrijk. En belangrijk voor de zorg is dat het vooral
om meetbare prestaties gaat. De aanrijdtijden zijn goed te meten. Maar
zachtere criteria zoals professionaliteit en zorgzaamheid, dat wordt
moeilijker. Zo kan het zijn dat als bijvoorbeeld aanrijdtijden de norm
wordt voor de afrekening, besteld vervoer worden verwaarloosd. En
patiënten als gevolg urenlang op vervoer moeten wachten.
De piket- en slaapdiensten zullen zeker toenemen, en dat is ongewenst.
Dat gebeurt ook nu al trouwens. De RAV Gelderland Zuid heeft uit
bedrijfseconomische overwegingen al geprobeerd
slaapdiensten/aanwezigheidsdiensten in te voeren. Dit komt de
aanrijdtijd niet ten goede. Ambulancepersoneel moet gewoon ter plekke
zijn. Graag hoor ik een reactie van de minister op deze ontwikkeling.
Dat de kwaliteit afneemt omdat niet voor een langer periode dan vier
jaar kan geïnvesteerd is een reëel probleem. Ook de eventuele
wisseling van personeel kan leiden tot verlies van kwaliteit. Alleen
al de gedachte aan een chauffeur zonder regiokennis... Breder is de
kennis van het personeel enorm belangrijk, bijvoorbeeld met betrekking
tot de regionale afspraken.
Dit is hetzelfde als bij de concessies bij het stad- en streekvervoer.
En daar zien we de problemen ook al. Bedrijven moeten het zo goedkoop
mogelijk doen en zullen ergens op moeten bezuinigen. Bij stad- en
streekvervoer is onder andere bezuinigd op personeel. Bij ambulance
wil je eigenlijk niet weten waar dan op bezuinigd zal gaan worden. Op
arbeidskosten? Op de auto, op apparatuur in de auto?
In een goed artikel in Medisch Contact werd de rake vergelijking
gemaakt: de politie wordt toch ook niet om de vier jaar opnieuw
aanbesteed? Ambulancezorg is bijzonder: het gaat om vervoer op
bestelling, acute zorg en dus ook paraatheidfunctie bij ongelukken en
niet te vergeten in geval van rampen. Dat vergt een sterke publieke
aansturing. En die wordt nu juist versnipperd.
En wat vindt de minister er van als straks een buitenlands bedrijf
ambulancezorg gaat leveren? Het Deense bedrijf Falck staat al te
trappelen. De minister geeft zelf aan dat de Nederlandse ambulancezorg
totaal onvergelijkbaar is met die in andere landen.
De marktwerking is zinloos en zal nodeloos problemen veroorzaken. Ik
begrijp werkelijk niet welk doel dat moeten dienen. De voorstellen van
het veld zijn echt beter. Daarom steun ik de amendementen van mijn
collega's Buijs en Vendrik.
De veiligheidskoepel vindt dat de meldkamer beter publiek kan worden
aangestuurd. Dat snap ik goed. Ik begrijp ook dat Ambulance Nederland
vindt dat de ambulancedienst dat prima kan, ze doen het nu ook prima
in samenwerking. Hoe ook georganiseerd, het mag niet ten koste gaan
van de snelheid van handelen. Alles afwegende lijk me een publieke
borging het beste.
Er zijn harmonisatiegelden beschikbaar gesteld aan de werkgever, te
weten 12 miljoen. Sociale partners zijn daar volgens minister
verantwoordelijk voor. Dit geld is echter niet geoormerkt, dus het is
nog onduidelijk wat er is gebeurd. Publieke ambulance-instellingen
hebben betere arbeidsvoorwaarden dan private, bijvoorbeeld
pensioenfondsen en functioneel leeftijdsontslag (wel publiek, niet bij
private). Het is ongewenst dat de harmonisatie nog niet echt rond is,
om zo deze concurrentie slag in te gaan...maar goed de Tweede Kamer
gaat dat, naar ik hoop, gelukkig stoppen. Maar dan blijft de vraag:
wat is er met die gelden gebeurd en blijft het gewenst om de
harmonisatie af te maken?
En dan een heel andere vraag: het ministerie van Defensie wil de
`Search and Rescue' reddingssqaudron in Leeuwarden opheffen. Ik ben
niet voor zuinigheid bij Defensie, maar ik ben niet voor verkeerde
zuinigheid. Deze helikopters hebben een belangrijke functie, ze
verzorgen per jaar 100-150 patiëntenvluchten van de eilanden.
Het antwoord van minister Kamp op de Kamervragen zijn wel erg
algemeen. Volgens hem komt de zorg niet in gevaar... Ja, maar het
wordt dus wel opgeheven? Graag hoor ik ook hierop een reactie en ik
hoop dat de basis in Leeuwarden mag blijven.
(Morgen volgt het antwoord van de minister en de tweede termijn van de
Kamer.)