Radboud Universiteit Nijmegen
Effectieve behandeling van slik- en spraakproblemen
Logopedie zinvol bij spierziekten en Parkinson
Patiënten met spierziekten of Parkinson ondervinden vaak meer hinder
van slik- en spraakproblemen dan wordt aangenomen.
Spraak-taalpatholoog Bert de Swart van het UMC St Radboud toont aan
dat gerichte logopedische therapie deze problemen sterk kan
verminderen, waardoor verslikken, ondervoeding en sociaal isolement
minder vaak voorkomen. Dat zorgt voor een aanmerkelijke verbetering
van de kwaliteit van leven.
Patiënten met een spierziekte of de ziekte van Parkinson worden voor
hun spraak- en slikproblemen te weinig doorverwezen naar een
logopedist. Daarvoor zijn twee oorzaken aan te wijzen. Veel huisartsen
en verwijzers onderschatten de spraak- en slikproblemen bij deze
ziekten. Als ze de problemen wél zien, dan overheerst de gedachte dat
er geen effectieve behandeling mogelijk is of patiënten door extra
therapie alleen maar verder worden uitgeput.
Bert de Swart, spraak-taalpatholoog en logopedist in het UMC St
Radboud, toont aan dat een gerichte therapie het spreken en slikken
wel degelijk verbetert. Patiënten moeten hun restcapaciteit
effectiever leren gebruiken. Tips en technieken die zijn afgestemd op
de individuele patiënt zorgen daarvoor.
Zonder sonde
Bij patiënten met de spierziekte myasthenia gravis verminderen slik-
en spraakproblemen door hun lichamelijke onrust te behandelen. Met
rust en ontspanning leren deze patiënten omgaan met hun angst en
spanningen. De Swart: "Door aanpassing van de sliktechniek en de
samenstelling van de voeding kunnen patiënten soms zelfs overstappen
van sondevoeding op zelfstandig eten en drinken. Voor hun gevoel van
eigenwaarde en autonomie is dat een wereld van verschil." De Swart
benadrukt dat iedere neurologische aandoening om een eigen aanpak
vraagt: "Bij myotone dystrofie - de ziekte van Steinert - werkt
ontspanning niet goed, maar is warming-up van de spraakspieren juist
weer heel effectief."
Voor Parkinsonpatiënten met een zachte, hoge stem en geringe
articulatiebewegingen heeft de Swart een spraaktechniek ontwikkeld
waarbij patiënten luid en laag leren spreken (de Pitch Limiting Voice
Treatment). Met die spraaktechniek zijn de patiënten weer beter te
verstaan.
Eerder naar de logopedist
Patiënten met een bepaalde spierziekte (oculofaryngeale
spierdystrofie) hebben afhangende oogleden waardoor ze slechter zien.
Deze patiënten kantelen vaak automatisch hun hoofd naar achteren om
hun zicht te verbeteren. De Swart ontdekte dat die houding het slikken
moeilijker maakt. Een verandering van houding zorgt onmiddellijk voor
een verbetering. "Kortdurende behandelingen leiden vaak al tot een
sterke verbetering van het spreken en slikken", stelt de Swart,
"waardoor complicaties zoals ondervoeding, longontsteking door
verslikken of een sociaal isolement voorkomen kunnen worden." De
logopedist kan vaak meer voor de patiënt betekenen dan wordt gedacht,
maar onbekendheid met zijn diagnostische en therapeutische
mogelijkheden staan een doorverwijzing nog te vaak in de weg.
Bert de Swart promoveert donderdag 23 maart 2006 aan de Radboud
Universiteit Nijmegen op het proefschrift `Speech therapy in patients
with neuromuscular disorders and Parkinson's disease. Diagnosis and
treatment of dysarthria and dysphagia'.