Wereld Meteorologische Dag
20 februari 2006 - De Wereld Meteorologische Dag, jaarlijks op 23
maart daags na de Wereld Water Dag, is dit jaar gewijd aan
natuurrampen, zoals tropische stormen en orkanen, overstromingen,
droogte en hitte.
Satellieten bieden een schat aan informatie over wolken en
weersystemen die de meteorologen gebruiken voor hun verwachtingen en
waarschuwingen. (SRC Planeta, Roshydromet)
Hoe kan een ramp worden voorkomen of kunnen de omstandigheden worden
verzacht? Ongeveer 90% van de natuurrampen houdt tegenwoordig verband
met weer en water. Het jaar 2005 bijvoorbeeld kende lange periodes
van droogte, onder meer in Afrika, delen van Europa, Azië,
Australië en Brazilië. Anderzijds had de wereld ook te maken met
extreme regenval en overstromingen. Het jaar 2004 was een rampjaar bij
uitstek vooral door de gevolgen van de tsunami in de Indische Oceean.
In de periode 1992-2001 kwamen 622.000 mensen om het leven en werd
voor 446 miljard Euro schade aangericht. Vooral de minder ontwikkelde
landen lijden eronder; een enkele rampzalige storm kan de economie in
die landen tot in lengte van jaren in de problemen brengen. Door de
snelle veranderingen van het klimaat wordt de roep om wereldwijde
samenwerking voor aanpak van het klimaatprobleem steeds groter. De
verschillende nationale meteorologische diensten in de wereld,
waaronder het KNMI in Nederland, spelen daarin onder de paraplu van de
Wereld Meteorologische Organisatie een belangrijke rol.
Waarschuwingen besparen veel mensenlevens
De laatste jaren is grote vooruitgang geboekt in het monitoren en
voorspellen van weer en bedreigingen door het water. De moderne
communicatiemiddelen maken het mogelijk om verwachtingen en
waarschuwingen zo snel en adequaat mogelijk te verspreiden. Dat biedt
betere mogelijkheden tot het tijdig nemen van maatregelen in dreigende
situaties. Een goede verwachting van extreem weer, dat kan leiden tot
een overstroming of droogte, kan veel levens besparen en ook de
economische schade beperken. Zo is het aantal slachtoffers door
natuurrampen in Bangladesh, waar het waarschuwingssysteem voor
tropische cyclonen de laatste decennia enorm is verbeterd, sterk
afgenomen, van naar schatting 300.000 doden in 1971 tot 13.000 doden
in 1991 en 200 slachtoffers in 1994.
Klimaatveranderingen door menselijke oorzaken
Veranderingen in het klimaat zijn niet nieuw, maar deze hadden vroeger
een natuurlijke oorzaak. De klimaatveranderingen, die we nu meemaken,
worden voor een deel toegeschreven aan menselijke invloeden. Volgens
de WMO is de wereldgemiddelde temperatuur sinds het begin van de
metingen in 1860 met 0,6 graden gestegen, trekken gletsjers zich
wereldwijd terug (in totaal met naar schatting 100 km3 per jaar) met
grote gevolgen voor de rivieren. Een toename van het aantal hete dagen
en hittegolven heeft enorme gevolgen, zoals bleek uit de vele
hittedoden in Noord-Amerika in 1988 en in Europa in de hete zomer van
2003. De veranderingen van het klimaat leiden in deze eeuw tot een
verdere temperatuurstijging tussen 1,4 en 5,8 graden. De zeespiegel,
die in de vorige eeuw met 10 tot 20 cm is gestegen, gaat in de 21e
eeuw met naar schatting 9 tot 88 cm omhoog met alle gevolgen vandien
voor eilanden, havens, landbouwgronden, drinkwater en toerisme. Naar
verwachting neemt de neerslag in de 21 eeuw op de middelbare en hogere
breedten in intensiteit toe. Op lagere breedten wordt juist minder
neerslag verwacht, zodat verspreid over de aarde zowel de kans op
droogte als op overstromingen groter wordt.
De laatste jaren is grote vooruitgang geboekt in het monitoren en
voorspellen van weer en bedreigingen door het water. De moderne
communicatiemiddelen maken het mogelijk om verwachtingen en
waarschuwingen zo snel en adequaat mogelijk te verspreiden. Dat biedt
betere mogelijkheden tot het tijdig nemen van maatregelen in dreigende
situaties. Een goede verwachting van extreem weer, dat kan leiden tot
een overstroming of droogte, kan veel levens besparen en ook de
economische schade beperken. Zo is het aantal slachtoffers door
natuurrampen in Bangladesh, waar het waarschuwingssysteem voor
tropische cyclonen de laatste decennia enorm is verbeterd, sterk
afgenomen, van naar schatting 300.000 doden in 1971 tot 13.000 doden
in 1991 en 200 slachtoffers in 1994.
Veranderingen in het klimaat zijn niet nieuw, maar deze hadden vroeger
een natuurlijke oorzaak. De klimaatveranderingendie we nu meemaken
worden voor een deel toegeschreven aan menselijke invloeden. Volgens
de WMO is de wereldgemiddelde temperatuur sinds het begin van de
metingen in 1860 met 0,6 graden gestegen, trekken gletsjers zich
wereldwijd terug (in totaal met naar schatting 100 km3 per jaar) met
grote gevolgen voor de rivieren. Een toename van het aantal hete dagen
en hittegolven heeft enorme gevolgen, zoals bleek uit de vele
hittedoden in Noord-Amerika in 1988 en in Europa in de hete zomer van
2003. De veranderingen van het klimaat leiden in deze eeuw tot een
verdere temperatuurstijging tussen 1,4 en 5,8 graden. De zeespiegel
die in de vorige eeuw met 10 tot 20 cm is gestegen gaat in de 21e eeuw
met naar schatting 9 tot 88 cm omhoog met alle gevolgen vandien voor
eilanden, havens, landbouwgronden, drinkwater en toerisme. Naar
verwachting neemt de neerslag in de 21 eeuw op de middelbare en hogere
breedten in intensiteit toe. Op lagere breedten wordt juist minder
neerslag verwacht, zodat verspreid over de aarde zowel de kans op
droogte als op overstromingen groter wordt.
Wereld Meteororologische Dag verjaardag voor WMO
De Wereld Meteorologische Dag is een initiatief van de Wereld
Meteorologische Organisatie (WMO). Op 23 maart viert deze
overkoepelende meteorologische organisatie met 187 aangesloten landen
zijn verjaardag. Zonder de WMO zou het weerbericht in zijn huidige
vorm onmogelijk zijn. De weersverwachtingen zijn immers gebaseerd op
meteorologische waarnemingen uit de hele wereld. Eén van de
belangrijkste taken is het in stand houden van een mondiaal
waarnemingsnetwerk. Dagelijks verwerken 3 mondiale, 187 nationale en
34 regionale meteorologische diensten vijftien miljoen gegevens. De
WMO is van groot belang voor internationale samenwerking op
meteorologisch gebied, de uitwisseling van meteorologische gegevens en
producten en het bevorderen van wetenschappelijk onderzoek op het
gebied van weer en klimaat.
De eerste internationale meteorologische organisatie werd in 1873
opgericht door Prof.dr. C.H.D. Buys Ballot (1817-1890), tevens
oprichter van het KNMI. Op 23 maart 1950 werd deze organisatie
omgedoopt in de WMO, een gespecialiseerde organisatie van de Verenigde
Naties, waarvan het hoofdkantoor is gevestigd in Genève. De laatste
jaren is de WMO ook zeer aktief op het gebied van de
klimaatproblematiek. Samen met het "United Nations Environmental
Programme" (UNEP) stelde de WMO het "Intergovernmental Panel on
Climate Change" (IPCC) in, een gezaghebbend orgaan voor
klimaatwetenschappen in relatie tot de politiek.
Eerste uitgave: 21-03-05
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut