Onderwijs en Jeugdbeleid in grote steden moet vernieuwd worden
Hogeschool inholland
http://www.inholland.nl
Amsterdam- 'Het onderwijs en jeugdbeleid in grote steden moet vernieuwd worden. Geef de
brede school een echte kans en versterk de samenwerking tussen het onderwijs en de
jeugdzorg.' Dit zegt Professor Dolf van Veen, lector Grootstedelijk Onderwijs en
Jeugdbeleid, tijdens zijn lectorale rede op 22 maart van 15.00 uur tot 17.00 uur op
Hogeschool INHOLLAND Amsterdam/Diemen, Reinier Papingpatio, Wildenborch 6 te Diemen.
'Talloze onderzoeken in vele landen wijzen ons op de maatschappelijke gevolgen van het
feit dat het aantal risicoleerlingen de afgelopen jaren is gegroeid en dat het
onderwijsachterstandenbeleid en het tegengaan van voortijdig schoolverlaten stagneren.
Aanzienlijke maatschappelijke risico's dreigen wanneer het onderwijs in het jeugdbeleid
op de reservebank wordt geplaatst. Scholen in de grote steden staan hier voor een
speciale uitdaging gezien de diversiteit en de omvang van de problemen en achterstanden
waarmee de leerlingen en hun gezinnen kampen,' zegt Van Veen.
'Een substantieel aantal van deze scholen wordt geconfronteerd met een hoge uitval,
segregatie en armoedevraagstukken, vervreemding en schoolverzuim bij leerlingen en
leerkrachten, aanzienlijke onderwijsachterstanden en toenemende gedragsproblemen van
leerlingen, gebrekkige leerprestaties en een grote mobiliteit van zowel leerlingen als
leraren. Scholen ervaren ook te weinig ondersteuning vanuit het speciaal onderwijs, de
jeugdzorg, het maatschappelijk werk en de (geestelijke) gezondheidszorg. Dit zijn
omstandigheden waarop zelfs de meest effectieve leerkrachten en scholen slechts moeizaam
invloed kunnen uitoefenen. In grote steden in Nederland moet het onderwijs beter
ondersteund worden om resultaten te kunnen boeken voor leerlingen.'
'De vernieuwing van het jeugdbeleid en de jeugdzorgsector moet veel gerichter betrokken
worden op het onderwijs. Ik stoor mij mateloos wanneer scholen alleen worden gezien als
vindplaats van kinderen met problemen en gevraagd worden tijdig te signaleren en te
verwijzen naar de hulpverlening. De school is een cruciale context om verbindingen te
leggen met ouders en condities te creëren om leren, ontwikkeling en opvoeding te
ondersteunen en voortijdig schoolverlaten en sociale uitsluiting tegen te gaan. De inzet
van instellingen op het gebied van welzijn, jeugdzorg, gezondheidszorg en veiligheid in
de zorgstructuur van scholen is hierbij van grote betekenis. De in ontwikkeling zijnde
zorg- en adviesteams in het onderwijs zouden een basisvoorziening moeten zijn. Niet
alleen om tijdig te kunnen voorzien in passende en samenhangende hulp en onderwijszorg,
maar ook om preventieve en ontwikkelingsbevorderende activiteiten van instellingen beter
te richten op gesignaleerde behoeften van kinderen en gezinnen. Het onderwijs is geen
verwijsmachine. In en om scholen moet op uitvoeringsniveau worden samengewerkt.'
Voor gemeenten ligt hier een belangrijke taak in de beleids- en regievoering. Onderwijs-
en jeugdbeleid moeten nadrukkelijker met elkaar in samenhang worden gebracht en worden
afgestemd met schoolbesturen. Dit is niet alleen van belang voor de versterking van de
zorgstructuur van scholen maar ook voor het aanpakken van leerachterstanden en actief
bevorderen van ontwikkelingskansen. Van Veen: 'Betere leer- en ontwikkelingsresultaten
komen niet vanzelf tot stand door opvang en 'verlengde schooldag' -activiteiten maar
vereisen behalve goede instructie en een uitdagend curriculum op school ook nadrukkelijk
afstemming en programmering van voor-, binnen- en naschoolse activiteiten.
Resultaatgerichte samenwerking op praktijk- en beleidsniveau zijn daarbij van wezenlijk
belang naast het inrichten van adequate procesondersteuning. Uitzonderingen daargelaten,
is de 'brede school'-beweging in Nederland in de afgelopen tien jaar de kinderschoenen
nauwelijks ontgroeid. Doelen en ingezette middelen vertonen weinig samenhang en ook in de
brede school is de jeugdzorg veelal afwezig. De problemen vragen echt om een integrale
aanpak. De samenwerking tussen onderwijsgevenden, functionarissen van welzijns- en
zorginstellingen, ouders, bestuurders en beleidsmakers is van essentieel belang voor de
verbetering van de prestaties van het onderwijs en de sociale en zorgsector voor
kwetsbare kinderen en gezinnen.Wat dat betreft kunnen we veel leren van aanpakken in
Schotland, de Verenigde Staten en Engeland.'
'Gelukkig', vervolgt Van Veen, 'wordt er voor het eerst in de geschiedenis van het
jeugdbeleid in Nederland, in de Operatie JONG, een essentiële positie toegekend aan
het onderwijs. Ook het ministerie van OCW stimuleert intersectorale samenwerking en
versterking van de leerlingenzorg actief. Er is nog veel werk te doen. Niet alleen op het
gebied van ondersteunend infrastructureel beleid, betere lokale regievoering en
samenwerking met schoolbesturen, organisatie- en methodiekontwikkeling, maar ook in de
opleidingswereld waar studenten beter voorbereid moeten worden op de
samenwerkingspraktijk van nu en straks.'
Noot voor de pers:
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: prof.drs. Dolf van Veen, m. 06-53811899
of met Niels Pols, Hogeschool INHOLLAND, m. 06-523 757 13