Socialistische Partij
Strategisch concept NAVO aan bijstelling toe
22-03-2006 * 'Of het dankzij of ondanks alle protesten in het verleden
is, zal de geschiedenis uitmaken. Maar we lijken het hier over één
ding eens: de oude NAVO verdwijnt en een nieuwe NAVO ontpopt zich. We
missen echter het zicht hoe dat nieuwe wereldwijde
veiligheidsvlechtwerk vorm krijgt. Willen we voorkomen dat publiek en
parlement straks voor
voldongen feiten staan, dan moeten we samen beslissen welke regionale
en mondiale veiligheidsstructuren wenselijk zijn.`
Tiny Kox Dat voorstel deed SP-senator Tiny Kox in het jaarlijkse debat
over defensie en NAVO in de Eerste Kamer. Kox verwees naar
NAVO-secretaris-generaal De Hoop Scheffer. Die sprak eerder deze maand
ook over een `nieuwe NAVO', waarbij hij de aanduiding `nieuw' zowel
`legitiem als passend' noemde en de NAVO omschreef als een zich
`massief veranderende organisatie'. Kox deelt die conclusie: `De
Noord-Atlantische Verdragsorganisatie is een wereldwijd opererende
veiligheidsorganisatie aan het worden sinds haar verdragsrechtelijke
taak - de gemeenschappelijke verdediging van het eigen grondgebied -
goeddeels zijn inhoud verloren heeft.'
Kox schetste een "mondialisering van veiligheidsstructuren". "Er zijn
NAVO-missies in voormalig Joegoslavië, in Afghanistan, in Irak. Er is
een snelle NAVO-reactiemacht van 25.000 man die wereldwijd inzetbaar
is. Er zijn militaire samenwerkingsverbanden met Australië,
Nieuw-Zeeland, Japan, Zuid-Korea. In totaal 30.000 soldaten uit 42
landen nemen nu onder de vlag van de NAVO deel aan militaire
operaties. Australië gaat troepen leveren aan de NAVO-missie in de
Afghaanse provincie Uruzgan, onder Nederlands commando. Er ontstaan
nieuwe militaire relaties met Rusland, wier vertegenwoordigers al
voortdurend op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel te vinden zijn en
wier schepen deelnemen aan de bewaking van de Middellandse Zee door de
NAVO. Met China deelt de NAVO in Afghanistan voor het eerst een
gemeenschappelijke grens. Er vinden met China op stafniveau
besprekingen plaats over onderlinge militaire relaties. Er wordt
samengewerkt met Afrikaanse en Aziatische landen rond de Middellandse
Zee. De Verenigde Naties en de Afrikaanse Unie vragen in een aantal
gevallen om NAVO-steun. En ondertussen
concurreert de NAVO met andere internationale organisaties als de
Verenigde Naties, de Europese Unie en Amerikaanse
gelegenheidscoalities."
Volgens Kox is door dit alles het huidige strategische concept van de
NAVO aan bijstelling toe en is het NAVO-verdrag een oude jas die niet
langer past. Minister van Buitenlandse Zaken Bot is nog niet zover.
Wel zal hij er alles aan doen om de nu nog geheime nieuwe `politieke
leidraad' van de NAVO tijdens de komende NAVO-top in Riga openbaar te
kunnen maken: 'Dat past bij een transparante organisatie'. Aanpassing
van het NAVO-verdrag uit 1949 is nog niet aan de orde, aldus de
bewindsman. Hij erkende dat een van de overwegingen daarbij is dat het
een hele klus zal worden een nieuw verdrag goedgekeurd te krijgen in
alle 26 lidstaten van de verdragsorganisatie. Kox onderkent dat maar
noemt betrokkenheid van de bevolking zowel verstandig als
democratisch: `Het een unieke kans voor een debat over een nieuwe
veiligheidsarchitectuur voor en van de wereld.'
De SP-fractie stemde, net als de helft van de GroenLinks-fractie,
tegen de defensiebegroting, `omdat voor het gevraagde geld te weinig
goeds en te veel slechts gebeurt'. Minister Kamp betreurde de
tegenstem. Volgens hem is de SP een steeds belangrijker partij aan het
worden, van wie hij graag politieke steun krijgt. Kox nodigde de
bewindsman uit die stappen te zetten die het zijn fractie in de
toekomst mogelijk zouden maken om vóór te stemmen. `U hebt het in
eigen hand!' Nu zijn de tegenstellingen echter veel te groot, zoals op
het punt van de inzet van Nederlandse militairen in Afghanistan.
`Volgens ons gaan oorlog en wederopbouw niet samen. De indruk wordt
gewekt dat onze soldaten vooral met schoppen en troffels bewapend
worden, om putten te slaan en scholen te bouwen. Maar ze gaan zwaarder
bewapend dan ooit naar Uruzgan, en dat is logisch ook. Het is een
natuurlijke, politieke en militaire wildernis, waarin het niet te
zeggen is wie onze vrienden zullen zijn - de kans is groot dat ze
allemaal vijandig zullen staan tegenover onze soldaten.' Volgens Kox
zou het beter zijn als de Afghanen de kans kregen eindelijk hun lot in
eigen hand te nemen, na alle buitenlandse interventies. Minister Kamp
zei het daarmee eens te zijn maar dat de situatie daar nu nog niet
rijp was.
Ondanks de fundamentele kritiek op zijn beleid sprak de bewindsman
zijn welgemeende waardering uit voor de constructieve inbreng van de
SP-fractie. Kox: `Ik hoop dat al onze zorgen onnodig zullen blijken.
En als dat niet zo is, zullen wij niet zeggen: zie je wel! We zullen
ook dan samen met de regering zoeken naar hoe we de bevolking van
Afghanistan beter kunnen helpen. Want als er ergens mensen zijn die
recht op een beter leven hebben, dan zijn zij het wel.'