Uit: PH Nieuwsbrief 207.10

wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health
van het Julius Centrum te Utrecht

GEVALIDEERDE LIJST BESCHIKBAAR OM BIJ PATIËNTEN DE MATE VAN VRAAGSTURING TE METEN

1. Een respect- en begripvolle behandeling 2. zorg op maat 3. een adequate informatie overdracht en 4. goede service kenmerken zoals korte wachttijden, dat zijn de vier onderdelen in een nieuwe gevalideerde vragenlijst, te weten de VGZ lijst ofwel de Lijst Vraag Gestuurde Zorg. Onderzoekers van het Julius Centrum (Gerdien de Weert en ondergetekende), Altrecht Geestelijke Gezondheidszorg (Wilma Swildens, Albert van Keijzerswaard) en het Vumc (Victor Buwalda, Johan Havenaar) ontwikkelden de lijst. Eerst organiseerden zij met behulp van concept mapping brainstormsessies met 20 patiënten en 30 professionals over het begrip vraagsturing. Dat leverden elf clusters op van aspecten van vraagsturing die te meten waren met 52 verschillende vragen. Een eerste lijst met 52 vragen werd voorgelegd aan aan 204 psychiatrische patiënten van drie GGz instellingen. Een exploratieve validering (op basis van de Kaisers regel en een orthogonale rotatie volgens de Varimax procedure) leverde op dat vele vragen volgens respondenten naar hetzelfde vroegen. Uiteindelijk resteerden de vier bovengenoemde onderdelen die volgens de 204 respondenten verschillende kenmerken van vraagsturing betreffen. De vragenlijst werd ingekort tot 19 vragen over de vier onderdelen plus een anvullende lijst met ja-nee-vragen die specifiek is voor het type patiënt dat de lijst invult. Een voorbeeld voor een psychiatrische patiënt is de aanvullende vraag: Is er een behandelplan opgesteld? Na de exploratieve valdiering volgde een confirmatieve validering van de 19 vragen en zes specifieke vragen onder 304 andere psychiatrische patiënten. Deze validering bevestigde dat volgens cliënten vraagsturing inderdaad bestaat uit de vier hierboven genoemde onderdelen. De algemene VGZ lijst is goed te gebruiken bij instellingen voor geestelijke gezondheidszorg maar ook bij thuiszorg, ziekenhuiszorg, ouderenzorg, gehandicaptenzorg en huishoudelijke zorg ex Wmo. per sector is een aparte specifieke vragenlijst nodig.
Over enkele dagen staat de VGZ lijst op de webstek www.integratedcare.nl De afgelopen week is het artikel uitgekomen waarin verslag wordt gedaan van boven genoemde validering. De bibliografische gegevens zijn Weert-Van Oene GH c.s., Demand oriented care: the development and validation of a measuring instrument, Journal of Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, (2005), 40, pp 1-6. Een copie van het artikel is op te vragen bij dr. Gerdien de Weert via g.h.deweert@umcutrecht.nl Vanwege het auteursrecht mogen wij dat stuk niet op onze webstek plaatsen. Graag houden Gerdien en ondergetekende contact met diegenen die de VGZ lijst gaan gebruiken. Wij stellen het op prijs als je dan weer opnieuw een confirmatieve valdering uitvoert, voordat je aan analyse begint ten behoeve van je eigen onderzoek of beleid.

HUISARTSEN VERDWIJNEN UIT ENGELSE SPOEDZORG
Huisartsen in de Engelse spoedzorg zijn niet langer verantwoordelijk voor 7/24 uurs zorg. In Birminham zijn zij slechts overdag beschikbaar. Inloopcentra ofwel walk in centres voor eerstelijnsgeneeskunde zijn zeven dagen per week geopend en worden gerund door verpleegkundigen. In zo'n centrum zijn ook een tandarts, een sociaal raadsman en jeugdgezondheidszorg beschikbaar. De nadruk ligt hier op de minor injuries en preventieactiviteiten. Buiten kantooruren rijden ambulance verpleegkundigen op de motor visites die vroeger de huisarts deed. Met al die aternatieve interventies rijst de vraag over welke rol de huisarts in de spoedzorg blijft spelen. Al deze observaties kwamen naar voren tijdens een driedaagse studie reis die een Nederlandse delegatie van 25 professionals, patiëntvertegenwoordigers en beleidsmakers bracht aan de spoedzorg in Birmingham. De delegatie stond onder leiding van VWS medewerker Leo Kliphuis en bezocht Birmingham van 15 - 17 maart. De delegatie bezocht in kleine groepen walk-In centres, de NHS Direct, de grote meldkamer ambulancezorg en een SEH met meer dan 100.000 bezoeken per jaar. De NHS Direct is een adviserende telefoondienst, waar alle mogelijke basisvragen binnen komen. De dienst is gericht op advisering en verstrekken van gezondheidsinformatie. Ook wordt er getrieerd richting huisartsen. Indien er toch een urgente vraag tussenzit, wordt onmiddellijk doorgeschakeld naar 999, het alarmnummer van de meldkamer. Deze verzorgt de afhandeling van alle 999-calls en zet de ambulances uit. Hier werd het defensieve karakter van de NHS heel duidelijk: er wordt duidelijk sneller een ambulance ingezet dan in ons land. De wachtkamer van de SEH was relatief leeg, maar de behandelkamers waren overvol. Er werd hard gewerkt om de norm van afhandeling binnen 4 uur voor patienten te halen. Opvallend was de oude en veel te kleine behuizing. Vrijdag volgde het laatste bezoek aan de ambulance heilcopters, de Air Ambulance. Dit is geen onderdeel van de NHS, maar een volledig private onderneming, gefinancierd via de collectebus en pariculiere sponsors.
De Nederlandse delegatie heeft theorie en praktijk gezien. Sommige voordrachten betroffen lange termijn ontwikkelingen. Daarnaast maakten delegatieleden ook de interventie bij van een myocard-infarct in een inloopcentrum mee en de afhandeling van een openbeen fractuur tijdens een ambulancerit. De Nederlandse groep is zeer gastvrij ontvangen door de mensen van de WestMidlands Ambulance services. De organisatie was perfect en niets was teveel om het de delegatie naar de zin te maken. Wil je meer weten over de Engelse spoedzorg? Stuur dan een mail naar de twee Julius onderzoekers die de reis meemaakten Dr. Margriet van Baar op M.E.vanBaar@umcutrecht of promovendus drs. Melanie Meier op m.meier@umcutrecht.nl

RIJNMOND GAAT SPOEDZORG VERBETEREN OP BASIS VAN WET TOELATING ZORGINSTELLINGEN

Zorgaanbieders hebben de plicht om over hun spoedzorg overleg te plegen met hun regionale traumacentrum. Dat is verantworodelijk voor een samenhangend stelsel van aanbod van spoedzorg. Overleggen aanbieders niet, dan verspelen zij het recht van hun erkenning om zorg te leveren. Woorden van deze strekking sprak VWS Directeur Generaal Volksgezondheid ir. Hans de Goeij tijdens een symposium van ruim honderd beleidsmakers in Rijnmond en Zeeland. De bijeenkomst vond plaats in een koude Arminiuskerk gelegen vlakbij het Erasmus Medisch Centrum. De organisatie berustte bij de Stichting Rijnmondse Ziekenhuizen op initiatief van het Trauma Centrum Zuid West Nederland. In de regio Rijnmond bevinden zich prachtige voorbeelden van modern georganiseerde spoedzorg, zo bleek uit voordrachten die op de inleiding van Hans de Goeij volgden. Een voorbeeld. De instellingen voor geestelijke gezondheidszorg hebben hun acute psychiatrie zo georganiseerd dat zij alle acute psychiatrische patiënten snel en in de eigen regio kunnen opvangen. Enkele jaren geleden gingen gemiddeld 200 patiënten per jaar naar een psychiatrisch ziekenhuis buiten de regio Rijnmond. Ook bevindt zich in deze regio een goed voorbeeld van spoedzorg aan CVA patiënten, waarbij de meeste patiënten binnen drie uur een trombolyse behandeling ontvangen. Ondergetekende had de eer een beleidsagenda voor te stellen aan de Rijnmondse en Zeeuwse beleidsmakers. Ik benadrukte het belang om de spoedzorg eerst te meten, voordat beleid wordt gemaakt. Een goed voorbeeld hiervan is de AGIS VERZEKERINGEN meetweek van spoedzorg in Utrecht. In mijn beleidsagenda kregen fusies tussen huisartsenposten en Spoedeisende Hulpafdelingen een lage prioriteit. Belangrijker is het om eerst afspraken te maken over taakverdeling en coördinatie binnen de patiëntenzorg. Bijvoorbeeld over de vraag bij wie zelfverwijzers naar de SEH in de toekomst terecht moeten. Wie gaat naar de huisartsenpost en wie naar de SEH? Voor deze lage prioritering kreeg ik steun van de aanwezige huisartsen in die koude Arminiuskerk. De Stichting Rijnmondse Ziekenhuizen plaatst de lezingen binnenkort op haar website www.stichting-srz.nl Mijn eigen lezing staat al op www.integratedcare.nl doorklikken naar lezingen en dan op Rijnmond spoedzorg 2006

STAATSSECRETARIS ROSS WIL OVERAL CENTRA VOOR JEUGD EN GEZIN

Namens het kabinet heeft VWS staatssecretaris Ross gereageerd op het rapport van de Inventgroep, die bestond uit drie wetenschappers: Jo Hermans, Ferko Öry en ondergetekende. Dat rapport heet Hulp bij opgroeien en opvoeden: eerder,sneller en beter. Het bevat voorstellen voor de toepassing van wetenschappelijk bewezen signaleringsinstrumenten, voregtrijdige interventies en organisatorische randvoorwaarden die deze beide mogelijk moeten te maken. Clemence Ross is enthousiast over het rapport. Het stuk is wetenschappelijk onderbouwd en zeer goed toegankelijk. Zij opent via Zonmw een onderzoeksprogramma Jeugd voor de periode 2007 -2012 om de wetenschappelijke onderbouwing van interventies van de jeugd(gezondheids)zorg beter te onderbouwen. Ook wil zij werken aan een gemeenschappelijk taal om gedragsproblemen van kinderen te benomen. Ross heeft het startschot gegeven voor een bestand van interventies die wetenschappelijk bewezen zijn. Die is toegankelijk via webstek www.jeugdinterventies.nl Tenslotte bepleit de Staatssecretaris om in alle wijken en dorpen te beginnen met Centra voor jeugd en Gezin, waarbinnen professionals van CB bureaus, schoolartsendiesnten, bureuas jeugdzorg samen werken op basis van alle eerder genoemde bewezen instrumenten en interventies. het kabinetsstandpunt op het rapport van de Inventgroep staat binnenkort op de webstek www.integratedcare.nl. Daar vind je ook het rapport van de Inventgroep zelf.

OP 31 MAART ONTMOETEN GEMEENTEN, ZIEKENHUIZEN, CIZ, THUISZORG EN GGD'EN ELKAAR OVER INDICATIESTELLING AWBZ EN WMO IN 2007

Voor het congres Dezelfde toegang voor Zwbz en Wmo: haalbaar en wenselijk!? hebben zich thans negentig personen aangemeld uit onder meer de kring van gemeenten (21), ziekenhuizen (18), Centrum Indicatie Zorg (16), Thuiszorg (10) en GGD'en (6). 's Morgens komt de achtergrond van de Awbz en de Wmo aan de orde in inleidingen van VWS Directeur Generaal Maatschappelijke Zorg drs. Marcel van Gastel, indicatie expert en hHM adviseur drs. Nico Dam en ondergetekende. Vier workshops vinden plaats over indicatie en 1. ICT 2. mantelzorg 3. allochtone zorgvragers en 4. profesionaliteit van indicatiestellers. In de slotbesrpeking komt het overgangsjaar 2007 aan de orde. Wat moeten gemeenten doen in dat eerste jaar dat zij over huishoudelijke zorg gaan indiceren? Respecteren zij de geldiheidsduur van reeds bestaande Awbz indicaties die na 1 januari 2007 afloopt? Blijven de ziekenhuistransferpunten gewoon functioneren inclusief indicatiestelling voor huishoudelijke zorg? Wmo invoerder drs. Bert Holman en vertegenwoordigers uit de cliëntenwereld geven hun antwoorden op deze vragen. Sinds de Gemeenteraadsverkiezingen loopt het congres vol met 5 tot 10 aanmeldingen per dag. Wij kunnen maximaal 120 deelnemers hebben gelet op de beperkte capaciteit vcoor de vier workshops. je kunt je aanmelden door te surfen naar www.integratedcare.nl en het inschrijfformulier te downloaden.

OOK AMSTERDAM KENT BANENTEKORT VOOR HUISARTSEN
In de vorige Nieuwsbrief stond een bericht over dertig tot vijftig sollicitanten voor één vakature van huisarts in de Randstad. Als oorzaak van dit banentekort noemde ik de verminderde uitstroom van oudere huisartsen. Dankzij de betere ondersteuning van praktijkverpleegkundigen en de vermindering van het dienst draaien door de komst van de huisartsenposten kregen deze oudere huisartsen meer plezier in hun werk. Ellis Lourijsen van de Regionale Ondersteuning Structuur (ROS) voor de eerstelijn te Amsterdam met de naam Eerstelijn Amsterdam onderschrijft mede namens haar collega's deze redenen voor het banentekort van huisartsen. Zij signaleert vijf tot tien reacties per vacature, hetgeen duidelijk meer is dan een paar jaar geleden. Wel nuanceert zij deze warneming met de opmerking dat vele huisartsen de opvolging regelen zonder advertentie maar via een interne sollicitatieprocedure. Als aanvullende verklaringen voor het banentekort signaleert zij drie ontwikkelingen. Ten eerste bestaat in Amsterdam de mogelijkheid om sociaal psychiatrisch verpleegkundigen en WETC's in te schakelen. VETC zijn Voorlichters Eigen Taal en Cultuur. Ten tweede vonden nascholingen plaats onder oudere huisartsen gericht op het behoud vn werkplezier en het vermijden van burnout. Ten derde levert de Wet Zorgverzekeringen grote financiële onzekerheid op voor huisartsen. Die blijven dan liever even doorwerken. Ik dank ellis Lourijsen voor haar reactie. Zij heeft emailadres e.lourijsen@1stelijnamsterdam.nl

VERANTWOORDING

Wil je meer weten of een activiteit bijwonen naar aanleiding van een bericht, neem dan contact op. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan en af door een mail te sturen naar Guus.Schrijvers@wxs.nl

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite www.integratedcare.nl Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Structuur en functioneren van de Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel 030 250 9359